Uitgebreide samenvatting over landschapszones van aardrijkskunde 6 VWO. Handig als voorbereiding op het examen! Het bevat uitleg over bodemsoorten, landdegradatie en verwoestijning. Alles staat overzichtelijk onder elkaar en de belangrijke begrippen staan in het blauw aangegeven.
Een bos als dynamisch systeem
❖ Beukenbos (zomergroen loofwoud) kan door natuurlijke omstandigheden blijven
bestaan → zijn voedsel- , energie-, en waterstromen
❖ Voedingsstoffen die bomen nodig hebben door voedselkringloop continue gerecycled →
opgeslagen in 3 plaatsen:
➢ levende organisch materiaal van bomen
➢ dode organisch materiaal op grond
➢ in zwarte humuslaag in bodem
❖ Bodem = bovenste gedeelte van grond waarin planten wortelen en verkleurd is door
bodemvormende processen zoals toevoeging van organisch materiaal en in- en
uitspoeling van infiltrerend water
Bossen in verschillende klimaten
❖ In tropische regenwouden en naaldwouden zorgen dezelfde processen voor stand
houden voedselkringloop
❖ Maar door verschillen temperatuur, vochtigheid en plantensoorten ook dingen anders
❖ Tropisch regenwouden meeste processen sneller dan in zomergroen loofwoud, door:
➢ hoge temperaturen
➢ hoge vochtigheid
➢ permanent groeiseizoen
❖ Opvallend: rode bodem waar laag zwarte humus ontbreekt
❖ Afbraak organisch materiaal (mineralisatie) verloopt hier heel snel → voedingsstoffen
die vrijkomen (als ze niet direct worden opgenomen door planten) wegspoelen door
grote hoeveelheid neerslag die grond intrekt.
❖ Verklaart waarom tropische bodems niet echt vruchtbaar zijn
❖ Voedingsstoffen bossysteem veel opgeslagen in levende organisch materiaal.
❖ → rode kleur van bodem veroorzaakt (naast afwezigheid humus) door sterke chemische
verwering. → ijzer- en aluminium houdende verbindingen ontstaan die rode kleur geven
❖ Naaldwoud beïnvloed door korte groeiseizoen → lage temperaturen, liggen processen
met levende organismen groot deel van jaar stil → zowel vorming als afbraak van
organisch materiaal
❖ lage verdamping → groot deel neerslag infiltreren en voedingsstoffen uitspoelen.
❖ grijze kleur grond → weinig humus in grond en veel stoffen zijn uitgespoeld.
❖ Uitspoeling versterkt door afbraak van naalden zorgt voor zure bodem
❖ Verkleuren ondergrond door humus of weggespoelde voedingsstoffen gebeurt alleen
wanneer bossysteem lang (duizende jaren) bestaat
De geofactoren
❖ Bossysteem alle drie bossen anders → komt door verschillen in klimaat
❖ één onderdeel veranderd → hele systeem verandert.
❖ Verschillen in zelfde soort bossen door ondergrond
❖ Grondsoort, hoogteligging en reliëf ook invloed
❖ Mensen zijn ook geofactoren
CE par. 2 Wisselwerking tussen de geofactoren
De landschapszones
❖ Klimaatverschillen → geofactoren werken ander op elkaar → ontstaan landschapszones
, ❖ Verschillen in landschapszones door verschillen in reliëf, temperatuur, neerslag
❖ Tropische zone (tropisch regenwoud), gematigde zone (zomergroen loofwoud) en
boreale zone (naaldwoud)
➢ Voorwaarden:
➢ Voldoende water
➢ Temperatuur niet te laag in zomer
➢ Groeiseizoen niet te kort
❖ Niet aan voorwaarden voldoen → begroeiing afwezig of alleen struiken
❖ Grenzen landschapszones niet scherp maar is overgangszone
❖ Hoeveelheid water die beschikbaar is, alleen bepaald door neerslaghoeveelheid
❖ Temperatuur belangrijk ivm verdamping
❖ Nuttige neerslag = hoeveelheid neerslag die overblijft na verdamping
❖ Uitspoeling = nuttige neerslag zo groot dat water in bodem trekt (grondwater) en
stoffen als humus en voedingstoffen meeneent
Bodems onder droge of koude omstandigheden
❖ Te droog of te koud voor boomgroei → ontstaan andere bodems:
1. Droge gebieden op lage breedte → neerslagtekort. Nauwelijks organisch materiaal
gevormd. Woestijnbodems witte/grijze kleur door zout, kalk of gips. Ontstaan wanneer
na sporadische regenbui het grondwater stijgt tot onder oppervlak en verdampt. Zout
en kalk verdampen niet
2. Gematigde breedte nuttige neerslag 0 is → natuurlijke vegetatie van bos naar
grassteppe. Geen uitspoeling → humus hoopt op onder oppervlak → bodem met dikke
humuslaag en vruchtbare bovenlaag
3. Hoge breedte (polaire zone) alleen grassen, mossen, heide vanwege lage temperatuur en
kort groeiseizoen. Organisch materiaal verteert langzaam → bovenste laag bestaat uit
veen
De mens als geofactor beïnvloedt het systeem
Landschap beïnvloed doordat:
1. Voedselkringloop doorbroken. Zowel akkerbouw als veeteelt. Organisch materiaal
wordt onttrokken als bv voedsel voor mens of veevoer. Bodem niet uitputten → gebruik
van (kunst) mest
2. Verschuiving van diversiteit naar monocultuur. Landschap diversiteit maar landbouw
monocultuur. Systeem kwetsbaar → oogst één keer alle begroeiing verdwijnt + ziekten.
één plant ziekte → één gewas → heel snel verspreiden → oogst mislukt
❖ Hoeveelheid voedingsstoffen in bodem belangrijk voor landbouw
❖ Chemische vruchtbaarheid = aanwezigheid kalium, stikstof, fosfor. Meer bij klei en löss
dan in zand
❖ Fysische vruchtbaarheid = verdeling bodem van vaste bestanddelen, water en lucht,
beïnvloed door korrelgrootte van grondsoort. → wortels in grond en water uithalen →
niet te snel anders verdroging
CE par. 3 Landdegradatie
Bodemverbetering met gevolgen
❖ Chemische vruchtbaarheid verbeteren door bemesting
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VeraEB22. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
