Volledige samenvatting wetenschapsfilosofie en deeltje ethiek
8 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Wetenschapsfilosofie en ethiek van de biologie
Instelling
Universiteit Hasselt (UHasselt)
Dit document bevat een samenvatting van zowel het deel wetenschapsfilosofie als het deel ethiek. Achteraan de samenvatting is ook nog een woordenlijst met alle termen behorende bij het vak.
,WETENSCHAPSFILOSOFIE------------------------------------------------------------------------------ FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.
H1: WETENSCHAPSFILOSOFIE ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1
H2: EVOLUTIETHEORIE--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3
2.1 WAT IS EVOLUTIE? ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3
2.2 EVOLUTIETHEORIE ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3
2.3 DE PLAATS VAN EVOLUTIETHEORIE BINNEN DE BIOLOGIE ----------------------------------------------------------------------------------------------- 4
2.4 BIOLOGIE ALS WETENSCHAP------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 4
H3: CREATIONISME ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7
3.1 GEVAAR VAN ANACHRONISME; WANNEER IS IETS EEN PSEUDOWETENSCHAP? ----------------------------------------------------------------------- 7
3.2 ARGUMENTEN VAN INTELLIGENT DESIGN --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 8
3.3 DE KRITIEK VAN HUME --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 10
3.4 IS NATUURLIJKE SELECTIE EEN WILLEKEURIG PROCES? ------------------------------------------------------------------------------------------------ 12
3.5 TWEE SOORTEN VAN GELIJKENIS ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 12
3.6 HET PROBLEEM VAN DE VOORSPELLENDE GELIJKWAARDIGHEID -------------------------------------------------------------------------------------- 13
3.7 IS DE HYPOTHESE OVER ID ONWETENSCHAPPELIJK? -------------------------------------------------------------------------------------------------- 14
3.8 DE ONVOLLEDIGHEID VAN WETENSCHAP -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 17
H4: FITNESS --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 18
4.1 DE GEÏDEALISEERDE LEVENSCYCLUS -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 18
4.2 DE PROPENSITEIT INTERPRETATIE VAN PROBABILITEIT ------------------------------------------------------------------------------------------------ 19
4.3 HET TAUTOLOGIE PROBLEEM --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 21
4.4 SUPERVENIËNTIE ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 23
4.5 VOORDEEL EN FITNESS --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 25
4.6 TELEOLOGIE GENATURALISEERD ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 26
H5: DE EENHEDEN VAN SELECTIE ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 28
5.1 HIËRARCHIE --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 28
5.2 ADAPTATIE EN TOEVALLIG VOORDEEL ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 32
5.3 ONTKOPPELING VAN DELEN EN GEHEEL---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 33
5.4 AFLEIDINGSMANEUVERS ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 35
5.5 THE SELFISH GENE; CORRECT OF NIET? --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 37
H6: SYSTEMATIEK ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 39
6.1 WAT ZIJN SOORTEN? ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 39
6.2 HET EINDE VAN HET ESSENTIALISME ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 40
6.3 INDIVIDUALITEIT EN HET SOORTENPROBLEEM --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 43
H7: ENVIRONMENTAL ETHICS --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 52
7.1 INTRODUCTIE: DE UITDAGINGEN VAN ENVIRONMENTAL ETHICS -------------------------------------------------------------------------------------- 52
7.2 DE VROEGE ONTWIKKELING VAN ENVIRONMENTAL ETHICS ------------------------------------------------------------------------------------------- 53
7.3 ENVIRONMENTAL ETHICS EN POLITIEK ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 54
7.4 WILDERNIS, DE KUNSTMATIGE OMGEVING, ARMOEDE EN POLITIEK --------------------------------------------------------------------------------- 57
7.5 DUURZAAMHEID EN KLIMAATSVERANDERING --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 57
H8: BIO-ETHIEK ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 58
8.1 HISTORISCHE INTRODUCTIE ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 58
8.2 DE SPECIFIEKE AARD VAN ETHISCHE THEORIE EN BIO-ETHIEK ----------------------------------------------------------------------------------------- 60
8.3 TOEPASSING: KLONEREN ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 62
,H1: Wetenschapsfilosofie
= interdisciplinair vakgebied dat de filosofische analyse van biologische concepten combineert met
inzichten uit de biologie zelf. Het onderzoekt de aard van biologische verklaringen, de structuur
van biologische theorieën, en de relatie tussen biologie en andere wetenschappelijke disciplines.
Drie belangrijke vragen
(1) Wat is en wat bestaat?
→ ontologie: tak binnen filosofie die zich bezighoudt met aard van het zijn, het bestaan en
de werkelijkheid; probeert categorieën en relaties tss verschillende entiteiten
en soorten te begrijpen
(bv “Bestaan concepten bv getallen, onafhankelijk van menselijke gedachten?”)
→ metafysica: bredere term die ontologie omvat, maar gaat verder dan de aard v/h zijn;
onderzoekt fundamentele aard v/d werkelijkheid, incl concepten zoals tijd,
causaliteit, mogelijkheid, noodzakelijkheid, wezenlijke karakter van dingen.
(bv: “Wat is de aard van tijd? Is het een fundamenteel kenmerk van werkelijkheid of
slechts een menselijke perceptie?”)
(2) Wat hoort? Wat moet? Wat is het ideale?
→ ethiek: tak die zich bezighoudt met vragen over goed en kwaad, juist en onjuist;
onderzoekt normen van gedrag en probeert te begrijpen wat moraal juist is
(bv: “Is het moreel gerechtvaardigd om te liegen om iemand te beschermen?”)
→ politiek: gericht op vragen over machtsverdeling, rechtvaardigheid, gezag en de
organisatie v/d samenleving; onderzoekt ideeën over goede bestuur,
rechtvaardige samenleving en de rechten en plichten van individuen
(bv: “Hoe moeten machtsstructuren georganiseerd zijn om eerlijkheid te waarborgen?”)
(3) Hoe kunnen we weten?
→ epistemologie: tak die zich bezighoudt met kennis, geloof en rechtvaardiging;
onderzoekt vragen over wat kennis is, hoe we kennis verkrijgen,..
(bv: “Bestaan er universele criteria voor de waarheid?”)
“Filosofie-vrije wetenschap bestaat niet; er is hooguit wetenschap waarvan
de filosofische bagage zonder nadere inspectie aan boord wordt genomen”
– Daniel Dennett
Wetenschap bevat altijd filosofische aannames. Het erkennen van filosofisch bewustzijn in de
wetenschap is van belang en kan leiden tot dieper begrip van de aard van wetenschappelijke
kennis, de grenzen ervan en de mogelijke implicaties van wetenschappelijke ontdekkingen.
“Nothing in biology makes sense except in the light of evolution”
– Theodosius Dobzhansky
Vat de essentie v/d rol van evolutie in de biologische wetenschappen samen. Benadrukt dat
evolutie niet zomaar een v/d vele biologische processen is, maar eerder de centrale verklaring
voor een breed scala aan biologische verschijnselen.
Het herinnert wetenschappers eraan dat, om de complexiteit van levende systemen volledig te
begrijpen, ze rekening moeten houden met de processen van verandering en aanpassing over de
geologische tijdschaal, zoals beschreven door de theorie van de evolutie.
1
, Filosofie van de biologie houdt zich vnl bezig met volgende onderwerpen:
• Reductionisme en emergentie: in hoeverre kunnen biologische fenomenen teruggebracht
worden tot de principes van fysica en chemie (reductionisme) of is er sprake van nieuwe
eigenschappen die ontstaan op biologisch niveau (emergentie)
• Evolutietheorie: wetenschapsfilosofie in de biologie onderzoekt de aard en het bewijs van
evolutietheorie, evenals de rol van toeval en noodzaak in evolutionaire processen
• Relatie tussen genen en fenotypen: omvat de discussie over de genetische basis van
eigenschappen en hoe genen interageren om complexe fenotypen te produceren.
• Eenheid van biologie: onderzoekt de vraag of er een fundamentele eenheid is in de biologie,
bv of alle biologische fenomenen kunnen worden herleid tot genetische informatie.
• Causale verklaringen in de biologie: hoe worden oorzakelijke verklaringen geformuleerd in de
biologie en wat betekent causaliteit op biologisch niveau?
• Relatie tussen biologie en andere wetenschappelijke disciplines: hoe verhoudt de biologie zich
tot bijvoorbeeld de natuurkunde, scheikunde en psychologie? Wat zijn de grenzen van
biologische verklaringen?
• Ethiek van de biologie: het onderzoeken van ethische kwesties die voortkomen uit biologisch
onderzoek, zoals genetische manipulatie, dierproeven en biodiversiteitsbehoud.
In deze cursus zullen we het voornamelijk hebben over volgende zaken:
(1) Evolutietheorie
→ Wat is het? Wat zijn de subdisciplines? Verband tussen evolutietheorie en de rest v/d
biologie? Verhouding tss evolutietheorie en andere wetenschappen?
(2) Creationisme
→ Wat is de logica achter het argument voor natuurlijke selectie en achter het argument
voor creationisme? Waarom is evolutietheorie wetenschap, en creationisme niet?
(3) Fitness
→ Wat is het? Wat betekent probabiliteit in het kader van fitness? Waarom is fitness
concept belangrijk in evolutionaire verklaringen?
(4) De eenheid van selectie
→ Doet natuurlijke selectie kenmerken evolueren omdat ze voordelig zijn voor het individu,
de soort, of de genen? Hoe kan in het kader van natuurlijke selectie altruïsme ontstaan?
(5) Systematiek
→ Hoe kunnen individuen in soorten worden ingedeeld? Hoe kunnen soorten in hogere
categorieën worden ingedeeld? Wat is de ontologie van soorten en hogere taxa?
(6) Ethiek
→ Wat is juist en fout? Hoe bepalen we dit? Hoe beïnvloedt dit ons?
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MiSaBio. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €16,69. Je zit daarna nergens aan vast.
