Uittreksel Lichaamstaal - Praktijkboek voor de leraar.
Victor van Geel
## = pakkend stuk tekst
Hfdst. Tekst
Blz.
H1 Wat is lichaamstaal
11 Spreken met ons lichaam, dus zonder woorden.
2 soorten signalen:
Controleerbare (aangeleerd, gewoon)
oncontroleerbare (kunnen we niet beïnvloeden)
Te controleren, bewuste en onbewuste signalen zijn: fronzen, benen over elkaar, adem
inhouden, wegkijken
Niet te controleren signalen: blozen (verlegen), zweten (nerveus), bibberende stem (groot
publiek) etc
12 Bij bedrog is er een tegenspraak in signalen. Bijv. bewust glimlachen om vriendelijk en
ontspannen te lijken maar tegelijker tijd onbewust iets tonen dat op spanning wijst zoals
kaken op elkaar knijpen of ogen samenknijpen of voorhoofd fronzen of lippen iets naar
binnen trekken.
Niet of moeilijk te controleerbare signalen worden gestuurd door het zenuwstelsel. Bijv.
Vlekken in de hals, snellere ademhaling, beven van handen, knikkende knieën, verhogen
van de stem, trillende stem, droge mond, pupil verandering, kippenvel, lijkbleek worden,
diarree en bij grote angst alles laten lopen.
13 Waar we wel controle overhebben en die iedereen meteen herkend zijn voorhoofd
fronzen, kin naar voren en hoofd achter over, voeten onder stoelpoot vlechten,
bovenlichaam naar voren buigen, jasje losknopen, armen en benen bewegen,
wenkbrauwen samenknijpen.
Belang van lichaamstaal
## onderzoeker Birdwhistell schat dat 65% van de communicatie non-verbaal is. Andere
komen zelfs nog hoger uit.
Onze gevoelens worden maar liefst 93 procent non-verbaal gecommuniceerd en slechts 7%
door woorden.
Verder maken non-verbale communicatie een vijfmaal sterkere indruk. ##
Lichaamstaal is dus hoofdzakelijk bedoelt om gevoelens te communiceren.
14 Lichaamstaal zegt ook iets over de relatie tussen de beide deelnemers.
Vrouwen zijn 2 x maal gevoeliger voor lichaamstaal dan mannen
Lichaamstaal is veel eerlijker in het tonen van wat de ander voelt en denkt dan wat men
zegt.
# Met woorden kan je makkelijk liegen maar met het lichaam is dat veel moeilijker.##
Voorbeeld: Als iemand zegt “Ik ben blij dat jullie er allemaal zijn” maar tegelijk naar de
deur of raam kijkt zegt dat hij liever weg wil. Of iemand die schreeuwt “ik ben kalm”.
, Als je wilt liegen dan kan dat het beste via de telefoon maar zelfs daar kan de non-verbale
taal door klinken in de manier waarop je iets zegt. Dit is het vocale deel van de non-
verbale taal. (bevende, te hoge, harde of benepen stem)
Bij liegen is de stem meestal iets hoger.
15 Verstaan van lichaamstaal
Eén non-verbaal signaal is als één woord in een zin. Het zegt dus niet alles.
Rode kleur in het gezicht kan blozen van schaamte zijn maar ook boosheid zijn.
Lachen is normaal een teken van pret maar kan ook van de zenuwen zijn.
Het gaat om de samenhang van signalen.
Non-verbale signalen verschillen per cultuur.
In NL kijk je iemand aan als die met je praat. In andere culturen (rond de middellandse
zee) is dat onbeleefd. Op school kan dat lastig zijn.
H2 Het uiterlijk, de verschijning. Is de eerste indruk die we van iemand krijgen en dit is niet
17 onbelangrijk. De eerste indruk blijft heel lang hangen ook al is het vervolg gedrag anders.
Leuk voor in de klas: Als nieuwe docent ga je voor de klas staan en je zegt niets. De
leerlingen kijken en observeren en zeggen dan iets over de huisdieren, wat ik lekker vind,
soort auto, muziek soort waar ik naar luister, doe ik aan sport, koop ik zelf mijn kleding.
Daar komen verrassende observaties uit.
18 Lichaamshouding
Er is een open en gesloten lichaamshouding. Gesloten: armen en benen over elkaar en bij
een open houding dit juist niet.
Bij een tweetal een gesloten houding is dicht bij elkaar en tegenover elkaar met de ruggen
naar buiten.
Zit je op dezelfde golflengte dan is men wat spontaner en er is een zelfde
lichaamshouding, lichaamssymmetrie
19 Dove mensen kunnen feilloos de stemmingen in een film verwoorden.
De ogen en mond geven veel signalen af bij de communicatie. Het is onprettig praten als
iemand een zonnebril op heeft.
Bij vrouwen en vader vergroten de pupillen bij het zien van baby foto’s. Bij mannen
zonder kinderen werden de pupillen kleiner. Bij vrouwen die een erotische film keken en
niet leuk vonden werden de pupillen groter, ja zelfs groter dan bij mannen. Het lichaam
reageerd onbewust.
20 Arm en handgebaren.
Typische gebaren hebben betrekking op de handpalmen. Het tonen van de handalmen is
een signaal dat de spreker open en eerlijks is.
21 Komt uit de tijd dat er wapens werden gedragen. Zo laat je zien dat je niet in je handen (te
verbergen)hebt.
Frunniken aan je haren kan onzekerheid zijn.
Neus wrijven of langs je kin strijken – nadenken
Armen over elkaar voor je borst – afweer, barricade vormen
22 Aanraken
Aanraken kan beïnvloeden. De caissières die bij het geld terug geven de hand van de klant
aanraakte kregen een positievere beoordeling dan de caissières die de hand niet
aanraakte.
