Samenvatting geschiedenis 6 VWO HC 1:Steden en burgers in de Lage Landen en
HC 2: De verlichting in theorie en praktijk
§1.1 Steden in Vlaanderen en Artesië
De herleving van de agrarisch-urbane samenleving veranderde:
Op het platteland:
- Groeide de bevolking steeds sneller
- Nam de voedselproductie toe
In de steden:
- In steeds meer gebieden was sprake van verstedelijking
- De opbloei van ambachten en handel met een monetaire economie
(geldeconomie)
De marktfunctie van steden leidde tot een steeds fijnere vertakking van het
handelsnetwerk van steden en hun verzorgingsgebied:
- De steden hadden een centrale rol in de economie van een gebied en deze werd
steeds complexer.
Het omliggende platteland voorzag de steden van voedsel en grondstoffen terwijl
sommige grondstoffen en consumptiegoederen van verder weg kwamen.
De steden, die het platteland nijverheidsproducten leverden, gingen zich
specialiseren in bepaalde producten.
De vestiging van kundige ambachtslieden en kapitaalkrachtige kooplieden was
noodzakelijk voor de instandhouding van de steden omdat:
- Er in steden meer sterfgevallen dan geboortes waren en deze mensen waren actief in
de economie en in de taken van de burgerij.
Atrecht kreeg een centrale plaats in de lakennijverheid:
- Er was een hoge landbouwproductiviteit en er werden veel schapen gehouden.
Atrecht lag gunstig voor aansluiting bij het groot handelsnetwerk tussen Engeland en
Noord-Italië.
Atrechtse kooplieden versterkten hun positie:
- Ze werden rijk, organiseerden zich in koopliedengilden, hadden grote invloed
in het stadsbestuur en werden geldschieters voor steden en vorsten.
Aan het eind van de 13e eeuw vond een verschuiving plaats in de stedelijke
, dynamiek (levendigheid) in de Nederlanden:
- Brugge nam de plaats over van Atrecht als belangrijkste handelscentrum in de
Nederlanden. Gent passeerde Ieper als de grootste nijverheidsstad.
§1.2 Steden, netwerken en bestuurders
In de 14e en 15e eeuw vormden Vlaanderen en Brabant het economische
zwaartepunt van de Nederlandse gewesten. Brugge was het handelscentrum in dit
netwerk. Steden bevorderen de dynamiek in het netwerk als volgt:
- Steden hadden hun specialismen. Door innovatie en schaalvergroting versterken ze
hun eigen positie én het netwerk als geheel.
Antwerpen nam omstreeks 1500 de positie van Brugge over. De geografische
verklaring hiervoor was:
- Antwerpen was goed bereikbaar voor zeeschepen en lag dichter bij rivieren als de
Rijn en de Maas.
De stapelmarkt functie van Antwerpen:
- Antwerpen werd de stapelmarkt (voornaamste plaats waar een artikel verhandeld
wordt) van koloniale producten uit de Spaanse en Portugese koloniën, zoals suiker en
specerijen.
Amsterdam wordt in de 16e eeuw gezien als voorhaven van Antwerpen:
- Hollanders haalden graan uit het Oostzeegebied en verkochten hiervan veel door via
Amsterdam naar Antwerpen.
De burgerij nam taken over van de adel en van de geestelijkheid:
- Van de adel: bestuur, rechtspraak
- Van de geestelijkheid: sociale zorg, onderwijs
De burgers over het bonum commune (algemeen belang):
- Burgers voelden zich verbonden door het algemeen belang van hun stad en droegen
daaraan bij door het betalen van belasting en droegen bij aan de stadsverdediging.
De moderne devotie was een uiting van de meer individuele geloofsbeleving van
stedelingen. De begijnhoven en bedelordes pasten hierbij omdat:
- In deze beweging legden geestelijken en leken nadruk op hun individuele
verantwoordelijkheid om een goed christen te zijn, bijvoorbeeld door sober te
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laurablom2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
