H1: HET SOCIOLOGISCH PERSPECTIEF ......................................................................................... 1
HET SOCIALE EN DE SOCIOLOGIE .............................................................................................................. 1
OVER SOCIALE RELATIES, BINDINGEN EN VERBANDEN .................................................................................... 1
VAN VERALGEMEENDE/GEGENERALISEERDE AFHANKELIJKHEID NAAR WERELD-SAMENLEVING ................................... 2
SOCIOLOGISCHE VERBEELDINGSKRACHT .................................................................................................... 3
SOCIOLOGIE EN SOCIAAL ENGAGEMENT ..................................................................................................... 3
GOEDE BEDOELINGEN EN HUN ONBEDOELDE GEVOLGEN ................................................................................ 4
SOCIOLOGIE EN THEORIE ........................................................................................................................ 5
Theoretische referentiekaders in de sociologie .............................................................................. 6
H2: ORDENING EN INVLOED VAN HET SOCIALE ............................................................................. 7
SOCIALE STRUCTUREN EN VERWACHTINGEN ................................................................................................ 7
Socialeordevraag ......................................................................................................................... 7
Sociale structuur ......................................................................................................................... 7
Regelgerichte visie op sociale orde ............................................................................................................ 7
Probabilistische of verwachtingsgerichte visie op sociale orde.................................................................... 7
OBJECTIEVE EN SUBJECTIEVE SOCIALE ONGELIJKHEID ..................................................................................... 8
Objectieve ................................................................................................................................... 8
Subjectieve.................................................................................................................................. 8
Intersectionaliteit ......................................................................................................................... 9
DE HEDENDAAGSE KLASSENMAATSCHAPPIJ ................................................................................................. 9
Sociale laag/stratum .................................................................................................................... 9
Sociale klasse.............................................................................................................................. 9
Klassenschema volgens John Goldthorpe .................................................................................................10
Status/rang//stand/kaste? ...........................................................................................................10
Kastesysteem .............................................................................................................................10
SOCIALE ONGELIJKHEID IN MEERVOUD ...................................................................................................... 11
Etnische stratificatie ...................................................................................................................11
Geslachtsstratificatie ..................................................................................................................11
ZELFDWANG EN SOCIALISATIE ................................................................................................................ 11
Sociale invloeden vraag ...............................................................................................................11
Zelfdwang/zelfbeheersing ...........................................................................................................11
Socialisatie .................................................................................................................................12
Primaire ..................................................................................................................................................12
Secundaire ..............................................................................................................................................12
Tertiare....................................................................................................................................................13
PERSOONLIJKE EN COLLECTIEVE IDENTITEIT ............................................................................................... 13
Persoonlijke identiteit..................................................................................................................13
Collectieve identiteit ...................................................................................................................13
Identificatie ................................................................................................................................14
H3: HET HEDENDAAGSE SAMENLEVEN ......................................................................................... 15
DE GEDIFFERENTIEERDE MAATSCHAPPIJ.................................................................................................... 15
Sociale-tijdsdiagnosevraag..........................................................................................................15
Sociale differentiatie ...................................................................................................................15
Functionele differentiatie .........................................................................................................................15
DE MODERNITEIT VAN DE SOCIOLOGIE ...................................................................................................... 16
Gemeinschaft vs gesellschaft (ferdinand Tönnies) ........................................................................16
, Doelrationalisatie (max weber) ....................................................................................................16
Modernisering.............................................................................................................................17
GLOBALISERING, OF LEVEN IN DE WERELDSAMENLEVING ............................................................................... 17
OVER INDIVIDUALISERING (ULRICH BECK) ................................................................................................. 18
Sociaal-cultureel bekeken ...........................................................................................................18
Individueel bekeken ....................................................................................................................19
≠egoïsme ...................................................................................................................................19
HET GEÏNDIVIDUALISEERDE SAMENLEVEN ................................................................................................. 19
VOORBIJ DE MODERNITEIT? ................................................................................................................... 19
2 fasen .......................................................................................................................................19
Postmoderniteit? ........................................................................................................................20
H4: VOORLOPERS EN GRONDLEGGERS VAN DE SOCIOLOGIE ....................................................... 21
WAAROM BUSINESS AS USUAL? .............................................................................................................. 21
Free rider’s dilemma ...................................................................................................................21
Doemdenken ..............................................................................................................................21
Preventieparadox ........................................................................................................................21
Moderniseringsparadox ...............................................................................................................21
WAAROM NOG STEEDS BUSINESS AS USUAL? .............................................................................................. 21
DE ONTDEKKING VAN HET SOCIALE .......................................................................................................... 21
KARL MARX ........................................................................................................................................ 22
Marx over klassen .......................................................................................................................22
Marx’ materialistische maatschappij............................................................................................22
Marx en de 3 basisvragen ............................................................................................................23
Marx en klimaatkwestie ...............................................................................................................24
EMILE DURKHEIM ................................................................................................................................ 24
Durkheims sociale feiten .............................................................................................................24
Durkheims visie op sociale orde ..................................................................................................25
2 vormen van sociale ordening .................................................................................................................25
MAX WEBER ....................................................................................................................................... 25
Webers begrijpende sociologie ....................................................................................................25
Weber over typen van handelen en sociale orde ...........................................................................26
4 ideaaltypische handelingsmotieven .......................................................................................................26
Weber en sociale orde .............................................................................................................................27
Kapitalisme volgens Weber .........................................................................................................27
OVERZICHT ....................................................................................................................................... 27
H5: SOCIOLOGISCHE VISIES IN MEERVOUD ................................................................................. 28
DE CONFLICTSOCIOLOGISCHE TRADITIE (MARXIAANS EN WEBERIAANS) ............................................................ 28
Conflictsociologie .......................................................................................................................28
Macht (versie Weber) ...............................................................................................................................28
3 vormen van gezag (Weber) .....................................................................................................................28
PIERRE BOURDIEUS’ (1930-2002) KLASSENMODEL .................................................................................... 29
Klassenhabitus en cultuur ...........................................................................................................30
Burgerij/hoge/dominante klasse ...............................................................................................................30
Middenklasse/kleinburgerij ......................................................................................................................30
Arbeidersklasse .......................................................................................................................................30
SOCIALE SYSTEEMTHEORIE (TALCOTT PARSONS) (DURKHEIMIAANS) ................................................................. 31
ROBERT K. MERTONS FUNCTIONALISME (DURKHEIMIAANS) ........................................................................... 31
SYMBOLISCH INTERACTIONISME VOLGENS HERBERT BLUMER (WEBERIAANS) ..................................................... 32
BASISTEGENSTELLINGEN IN DE SOCIOLOGIE ............................................................................................... 33
,H6: CULTUUR ALS IDEEËNGOED EN MIGRATIE .............................................................................. 34
HET MENTALISTISCH CULTUURBEGRIP ...................................................................................................... 34
3 soorten van opvattingen binnen elke collectief gedragen cultuur ................................................34
Overtuigingen ..........................................................................................................................................34
Waarden .................................................................................................................................................34
Normen ...................................................................................................................................................34
Moreel individualisme .................................................................................................................34
GEÏNSTITUTIONALISEERDE CULTUUR ........................................................................................................ 35
(De)-institutionalisering ...............................................................................................................35
Culturele diversiteit .....................................................................................................................36
2 klassieke sociologische mechanismen om, om te gaan met diversiteit ....................................................36
Waardegeneralisatie............................................................................................................................36
Juridisering van overtuigingen, waarden en normen ...............................................................................36
MERTONS HERFORMULERING VAN HET ANOMIEBEGRIP ................................................................................. 37
Mertons anomietypologie ............................................................................................................37
Culturele integratie .....................................................................................................................38
VELE CULTUURDIAGNOSES .................................................................................................................... 38
MIGRATIE .......................................................................................................................................... 39
Acculturatie ................................................................................................................................39
Hegemonie .................................................................................................................................39
Migratie en culturele diversiteit ....................................................................................................40
Vluchteling: definitie in conventie van genève (1951) .................................................................................40
Overtuiging ≠ definitie ..............................................................................................................................40
Attitude vs norm..........................................................................................................................40
Racisme als sociologisch concept ...............................................................................................40
Racisme ideologie ...................................................................................................................................41
H7: DISCRIMINATIE EN RACISME IN DE MODERNE SAMENLEVING ................................................. 42
MICRONIVEAU ................................................................................................................................... 42
Vooroordelen en stereotypes .......................................................................................................42
Verklaringen ...............................................................................................................................42
Sociale ideniteitstheorie (Tajfel en Turner).................................................................................................42
Groepsdreigingstheorie ............................................................................................................................42
Discriminatie ..............................................................................................................................43
Vormen van discriminatie .........................................................................................................................43
MACRONIVEAU ................................................................................................................................... 43
William Edward Burghardt DU bois (1868-1963) ............................................................................43
De sociale constructie van ras .....................................................................................................44
Racisme .....................................................................................................................................44
Post-raciale samenleving .........................................................................................................................44
Alledaags racisme ...................................................................................................................................45
3 componenten ...................................................................................................................................45
Micro-macro link .............................................................................................................................45
Het alledaagse ................................................................................................................................45
Repetitieve acties en interacties ......................................................................................................45
TOEPASSING MESO NIVEAU: RACISME – SEKSISME AAN DE UNIVERSITEIT ............................................................ 46
4 vormen van racisme-seksisme ..................................................................................................46
Rookgordijn van gelijkheid ........................................................................................................................46
Alledaags klonen .....................................................................................................................................46
Patronisatie .............................................................................................................................................46
Paternalisme ...........................................................................................................................................46
,H8: CULTUUR ALS BETEKENISGEVING – GEZINNEN EN DE CORONACRISIS .................................... 47
HET INTERPRETATIEF CULTUURBEGRIP ...................................................................................................... 47
Symbolen ...................................................................................................................................47
TAAL ALS CULTUUR .............................................................................................................................. 47
INTERPRETEREN ALS CLASSIFICEREN ........................................................................................................ 48
CULTURELE INTERPRETATIE- OF DEFINITIESTRIJD .......................................................................................... 49
GEREALISEERDE BETEKENISSEN .............................................................................................................. 49
Judith Butler ...............................................................................................................................49
TEKENWAARDE EN INTERPRETATIE- OF DEFINITIEMACHT ................................................................................ 50
Tekenwaarde van koopwaren ......................................................................................................50
Culturele of symbolische macht ..................................................................................................50
KENNIS IS MACHT ............................................................................................................................... 50
H9: SOCIALISATIE ........................................................................................................................ 51
4 DIMENSIES...................................................................................................................................... 51
H10: SOCIALE ROLLEN EN RELATIES ............................................................................................. 52
DE MENS ALS ROLLENSPELER ................................................................................................................. 52
roltheorie....................................................................................................................................52
Positieveld...............................................................................................................................................52
Positieset ................................................................................................................................................52
Verwachtingen bij een positie ...................................................................................................................52
OVER ROLLENCONFLICTEN .................................................................................................................... 53
Botsende rolverwachtingen .........................................................................................................53
4 mechanismen ..........................................................................................................................54
ROLE TAKING EN MAKING ...................................................................................................................... 54
ERVING GOFFMANS DRAMATURGISCH PERSPECTIEF/THEATHERBENADERING ...................................................... 55
DE VERZELFSTANDIGING VAN PERSOONLIJKE RELATIES ................................................................................. 55
, H1: HET SOCIOLOGISCH PERSPECTIEF
HET SOCIALE EN DE SOCIOLOGIE
• Sociologisch perspectief
o Enerzijds algemene denktrant die het sociale gedurig uiteenlegt in sociale
relaties en, vooral, (on)geziene afhankelijkheden van vaak onbekende anderen
o Anderzijds reeks vragen die de blik van socioloog voortdurend richten bij het
kijken naar sociale relaties of afhankelijkheden
• 4 basisvragen
o Hoe is een geordend samenleven mogelijk?
o Hoe werkt het samenleven door in individuele levens?
o Hoe zien de basiscontouren van onze samenleving eruit?
o Hoe komen we tot algemene, tevens empirisch onderbouwde sociologische
kennis?
§ Kwantitatief onderzoek = in cijfers uitdrukbare bevindingen die gelden
voor de onderzochte sociale groepering
§ Kwalitatief onderzoek = bestudeert sociale fenomenen in de diepte
• Sociologische driehoek = sociologiebeoefening komt neer op 3-delig gebeuren dat
pendelt tussen theorievorming, empirisch onderzoek en (ondersteunen van) sociale
sturing
OVER SOCIALE RELATIES, BINDINGEN EN VERBANDEN
• Sociaal handelen = handelen van actor is georiënteerd op handelen van 1 of meer
andere actoren
• Actor
o = Stelt handelingen en bezit handelingsvermogen
o 2 soorten
§ Individuele = handelen van individuen
§ Collectieve = handelen in naam van sociaal verband
• Sociale relatie, verhouding of betrekking
o = De sociale handelingen van 2 of meer actoren raken met elkaar verweven
o Uitkomst van samenhandelen van 2 of meer actoren
• Basiseigenschappen van samenhandelen
o Zelfreferentialiteit = ieder nieuw element refereert aan eenzelfde soort element
o Dynamisch, tijdsgebonden proces
§ Sociale handelingen vormen de elementaire bouwstenen van sociale
relatie en komen na elkaar in de tijd
§ Sociale relaties zijn dus niet, maar worden à veranderen gedurig, want
er vinden telkens nieuwe handelingen plaats
o Contingent = in zekere mate (on)voorspelbaar
o Reflexief gemonitord = voortdurend succesvol sturen en controleren door de
actor van zijn eigen activiteit
• Afhankelijkheidsverhouding of sociale binding = actoren hebben elkaar nodig
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper friekemestdagh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.