Samenvatting
Samenvatting Biologie Havo 4 Nectar Hoofdstuk 8: ecosystemen en evenwicht
Samenvatting Biologie Havo 4. Nectar Hoofdstuk 8: ecosystemen en evenwicht.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
16 beoordelingen
Door: powderpuff502 • 10 maanden geleden
Door: oliviervanm • 1 jaar geleden
Door: sennaspanjersberg7 • 1 jaar geleden
Door: trishaadu • 1 jaar geleden
Door: zehra_uz2005 • 2 jaar geleden
Door: weeningjorijn • 2 jaar geleden
Door: scenario65 • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting biologie hoofdstuk 8: ecosystemen en evenwichtParagraaf 1:
Duurzaam vissen
Door overbevissing is de kabeljauwstand bijvoorbeeld heel laag geworden. Ter voorkoming van
overbevissen is voeren met plantaardig voedsel een goed alternatief. Bij duurzaam gevangen vis blijft
de visstand op peil en de voedselketens en leefomgeving intact.
Voedselketen, voedselweb en energie
Producenten (P) zijn organismen die eigen organische stoffen opbouwen uit anorganische stoffen,
algen zijn hier een voorbeeld van. De bruto primaire productie (BPP) is de hoeveelheid energie uit
zonlicht die producenten vastleggen in hun organische stoffen (in Kj/m 3/dag). ‘Bruto productie’ omdat
dit de totale hoeveelheid is die ze produceren, ‘primaire productie’ omdat het de eerste productie van
organische stoffen is in een voedselketen. Die BBP is voor een groot deel brandstof voor de
producent. Door dissimilatie maken ze energie vrij, die ze gebruiken voor functies in het lichaam.
Daarbij ontstaat warmte. De rest gebruiken ze als bouwstof voor voortgezette assimilatie en vormt de
netto primaire productie (NPP) (bron 1). Dus: NPP= BPP – D.
Voor de C1 is de NPP van de producenten een bron van organische stoffen. Dat betekent geschikte
brandstof voor hun dagelijkse bezigheden. En het is bouwtsof voor de C1: secundaire productie
(bron 1). Bij een voedselketen die begint bij bijvoorbeeld algen, blijft na elke schakel van de energie
die door algen als NPP is vastgelegd, steeds minder over. In een voedselketen daalt per schakel de
energie afhankelijk van factoren zoals het type voedsel en de consument. Gemiddeld genomen over
alle schakels in alle voedselketens in een jaar, houden biologen aan dat zo’n 10% (Binas 93A1 en E2)
van de energie in organische stoffen van een bepaald trofisch niveau overblijft op het volgende
niveau.
Voer en energie
Voedselconversie is de hoeveelheid voer (in kg) die nodig is om 1 kg aan lichaamseigen organische
stoffen bij een organisme te laten toenemen. Het blijkt dat uit twee kg opgegeten voer één kg
consumptiegarnaal of -vis kan groeien. Dit is een gunstige voedselconversie, namelijk 2 (2 kg voer: 1
kg vis).
Bacteriën en schimmels
De reducenten zijn de derde roep organismen (Binas 93A en B). Dit zijn bacteriën en schimmels.
Hun ‘voedsel’ bestaat uit dode organismen en organische resten van organismen, zoals uitwerpselen,
haren etc. Ook reducenten dissimileren het grootste deel van de organische stoffen die ze opnemen;
de rest is bouwstof voor hun cellen.
Energie in organische stoffen
Om te meten hoeveel energie er in een organisme is opgeslagen, bepaal je eerst het drooggewicht.
Dat bestaat uit organische stoffen, de biomassa, en uit mineralen. De energie zit vooral in de
organische stoffen, in de mineralen bijna niks. Je bepaalt van de biomassa (de totale massa aan
drooggewicht van een groep organismen in een ecosysteem of van een trofisch niveau) het gewicht
(in grammen) aan vetten, eiwitten en koolhydraten en kunt de hoeveelheid energie (in joules)
berekenen. Per gram bevat vet 38 Kj en eiwitten en koolhydraten 17 Kj.
Piramidemodellen
In een model geven biologen de biomassa van een trofisch niveau weer in de vorm van een
rechthoek. De breedte van de rechthoek is een maat voor de biomassa. Hoe breder, hoe meer
biomassa. Stapel je de rechthoeken op elkaar, producenten onder en consumenten daar bovenop,
dan krijg je een piramide van biomassa. Werk je met jaargemiddelden, dan krijg je een piramide van
productiviteit (Binas 93E2). Door de biomassa naar zijn energieinhoud om te rekenen, krijg je een
piramide van energie. De aantallen organismen per trofisch niveau geef je in een piramide van
aantallen weer. Dat leidt tot vreemde piramidevormen.
, Verstoring en energie
Energie komt ecosystemen in doordat producenten via fotosynthese energie uit zonlicht vastleggen en
verdwijnt via de warmte die ontstaat bij dissimilatie. (bron 1 en Binas 93A1). De energiestromen, de
toename en afname van energie in de vorm van organische stoffen, zijn met elkaar in evenwicht. Dat
verandert na een verstoring, een gebeurtenis waardoor een snelle, blijvende verandering in een
ecosysteem plaats vindt.
Paragraaf 2:
Eenvoudige koolstofkringloop
Groene planten maken van CO2 en H2O onder invloed van zonlicht glucose: fotosynthese
(koolstofassimilatie). Glucose is de basis voor alle organische stoffen. Wanneer jij die planten eet,
gebruik je die stoffen weer als brandstof bij je dissimilatie en als bouwstof voor secundaire productie.
Bij de dissimilatie komt weer CO2 vrij, die de lucht in gaat. Dat vormt een kringloop van voortdurende
hergebruikte koolstof.
Andere kringlopen
Koolstof kan rechtstreeks van producenten of consumenten weer naar producenten gaan in de vorm
van CO2. Of via een kringloop met reducenten (bron 4). Andere elementen zoals zwavel (S), kunnen
dat alleen via een kringloop met reducenten. Bacteriën en schimmels breken de organische
afvalstoffen of dode organismen af tot anorganische stoffen, zoals H2O en CO2 en mineralen met
elementen zoals stikstof, zwavel, fosfor en ijzer. Planten gebruiken deze elementen voor de
secundaire productie van organische stoffen uit glucose. Met hun voedsel krijgen consumenten deze
organische stoffen met de ingebouwde elementen binnen. Via de reducenten sluit de kringloop en
komen de elementen ten slotte weer in de vorm van anorganische stoffen terug bij planten, de
reducenten.
Koolstofkringloop op het land
De route van het element koolstof in een ecosysteem heet de koolstofkringloop (bron 5, Binas 93F).
bij een snelle C-kringloop gaat de koolstof (C) van producenten naar consumenten en rechtstreeks
of via reducenten weer terug naar de producenten. De koolstof zit dan maar relatief kort in de
voedselketen. Bij een langzame C-kringloop gaat het om C die miljoenen jaren is opgeslagen in de
bodem. Dat gebeurt in de vorm van fossiele brandstoffen als steenkool en aardolie (Binas 93F) en
als kalkgesteente (CaCO3).
Koolstofkringlopen in het water
CO2 lost enigszins op in water en er ontstaat bicarbonaat (HCO 3-)(bron 6). Algen en waterplanten
nemen in deze vorm C op voor de fotosynthese. In water zijn er ook consumenten die bicarbonaat
kunnen opnemen. Door een reactie met calcium ontstaat hieruit kalk (CaCO 3). Schelpdieren en
koralen gebruiken kalk voor hun skelet/omhulsel. Kalk lost slecht op in water. Sterft een schelpdier,
dan blijft de schelp (met C) lange tijd vrijwel intact. Op de zeebodem hopen de schelpen zich op en
onder hoge druk vormt zich hieruit kalkgesteente. Soms komen deze lagen omhoog. De koolstof die in
kalkgesteente zit, is voor lange tijd niet beschikbaar voor producenten (bron 6, Binas 93F).Zuur
regenwater lost de kalksteen een beetje op en daarbij komt weer CO 2 vrij. Pas dan is deze
(langzame) kringloop weer rond.
Extra koolstofdioxide in de lucht
In de atmosfeer is CO2 een van de broeikasgassen. De broeikasgassen houden de warmtestralen die
van de aarde komen vast, de warmte blijft in de atmosfeer hangen. Hierdoor is de temperatuur nu
zoals die is. doordat mensen veel fossiele brandstoffen gebruiken, neemt de concentratie CO2 in de
atmosfeer toe. Dit leidt tot een versterkt broeikaseffect. Daardoor neemt de temperatuur toe en dit
heeft gevolgen voor het klimaat. Dat leidt tot nieuwe bewoners in de Nederlandse ecosystemen omdat
Nederland voor zuidelijke soorten opeens binnen hun tolerantiegrenzen past. De zeespiegel stijgt en
zeestromen veranderen van koers, waardoor sommige gebieden te veel en andere te weinig neerslag
krijgen. Extra CO2 betekent ook veel bicarbonaat en waterstofionen in de oceanen, waardoor die
langzaam verzuren. Verzuring zorgt ervoor dat kalkskeletten gaan oplossen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Struijkdemi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73216 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen