Deze samenvatting voor de kennistoets (van het blok intensieve zorg) van de Hogeschool Viaa is uitgewerkt volgens het toetsmatrijs. Alle informatie van colleges, lessen etc is nauwkeurig verwerkt in dit document. Succes met leren!
Toetsmatrijs uitgewerkt
Intensieve Zorg
Isa Willemsen
2310278
2e jaars VIAA student
,Medisch
De student:
A: geeft een definitie van persoonlijkheidsstoornissen en kan verschillende
vormen met bijbehorende kenmerken benoemen;
De definitie van de persoonlijkheidsstoornis volgens het DSM 5 is: een pervasief persoon van
instabiliteit van de interpersoonlijke relaties, het zelfbeeld en van de affecten en een duidelijke
impulsiviteit, beginnend in de jongvolwassen leeftijd en aanwezig in verschillende contexten.
Cluster A: vreemd en excentriek gedrag
• Paranoïde persoonlijkheidsstoornis: de zorgvrager heeft richting anderen een diepgaand
wantrouwen en achterdocht. Hierdoor worden andermans beweegredenen als kwaadwillig
opgevat.
• Schizoïde persoonlijkheidsstoornis: de zorgvrager reageert weinig emotioneel en toont
weinig interesse in persoonlijke contacten. Dit heeft afstandelijke relaties tot gevolg.
• Schizo typische persoonlijkheidsstoornis: de zorgvrager is ongemakkelijk in sociale relaties,
gedraagt zich excentriek en heeft een veranderd denk – of waarnemingspatroon. De
zorgvrager heeft wel behoefte aan sociaal contact, maar dit leidt ook tot wanttrouwen.
Cluster B: overdreven, emotioneel en/of impulsief gedrag
• Antisociale persoonlijkheidsstoornis: de zorgvrager heeft geen respect voor andermans
rechten en schend deze ook. Daarnaast is er sprake van impulsief gedrag, vaak liegen en een
gebrek aan inlevingsvermogen. De gedragsstoornis begint vaak voor het 15de levensjaar,
maar de diagnose wordt vaak na volwassen leeftijd gesteld.
• Borderline persoonlijkheidsstoornis: de emoties, relaties en het zelfbeeld van de zorgvrager
zijn instabiel. De zorgvrager haalt meerdere malen suïcidepogingen uit of dreigt ermee om
zichzelf te automutileren.
• Histrionische persoonlijkheidsstoornis: de zorgvrager heeft een overmatige behoefte aan
aandacht en is overdreven emotioneel.
• Narcistische persoonlijkheidsstoornis: de zorgvrager heet een overdreven gevoel van
grootheid en behoefte van bewondering. Daarnaast is er sprake aan een gebrek aan
empathie.
Cluster C: angst met als gevolg verschillend gedrag
• Vermijdende persoonlijkheidsstoornis: de zorgvrager vermijdt persoonlijke contacten uit
angst voor afwijzing of kritiek. Hij heeft echter wel behoefte aan sociaal contact.
• Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis: de zorgvrager is bang om in de steek gelaten te
worden. hierdoor laat hij anderen beslissingen nemen over allerlei zaken.
• Dwangmatige persoonlijkheidsstoornis: de zorgvrager is overmatig gericht op orde, perfectie
en controle in een poging fouten te vermijden.
,B: kan een ziekteanalyse van borderline (BPS) maken waarbij oorzaken,
symptomen, behandeling en prognose uitgewerkt zijn en dit toepassen op een
casus.
Pathologie
Als je een borderline persoonlijkheidsstoornis hebt, vertoon je sterke stemmingswisselingen en voel
je je erg instabiel. Je kunt opeens heel kwaad zijn en het andere moment weer heel vrolijk of
somber. Je kunt impulsief reageren. Iemand met borderline is ontzettend bang om in de steek
gelaten te worden. Emoties kunnen hoog oplopen. Soms zó hoog dat gedachten aan de dood
opkomen of dat je de drang voelt om jezelf te beschadigen.
Prevalentie/epidemiologie
Een borderline persoonlijkheidsstoornis komt voor bij 1 tot 2 procent van de bevolking. In Nederland
gaat het om 150.000 tot 200.000 patiënten. Het merendeel is vrouw. Mannen krijgen vaker de
diagnose antisociale persoonlijkheidsstoornis, en belanden ook vaker in het justitiële circuit.
Symptomen
→ Je doet er alles aan om te voorkomen dat iemand u in de steek laat (manipulatie)
→ Je hebt vaak instabiele en intense relaties
→ Je hebt terugkerende suïcidale gedachten of je verwondt jezelf (automutilatie)
→ Je hebt last van sterk wisselende stemmingen.
→ Je hebt een instabiel zelfbeeld
→ Je bent op meerdere gebieden erg impulsief. Bijvoorbeeld op het gebied van geld, seks,
diefstal, middelengebruik, roekeloos rijden of eetbuien.
→ Je hebt vaak een ‘leeg gevoel’
→ Je hebt vaak moeite om je woede te beheersen
→ Je hebt het gevoel ‘buiten de werkelijkheid’ te staan of je wordt achterdochtig onder invloed
van stress
Deze borderline kenmerken gelden zowel voor vrouwen als mannen.
Behandeling
• Cognitieve gedragstherapie (CGT); Door gebruik te maken van verschillende technieken leer
je met CGT ‘verkeerde’ denkpatronen om te buigen, realistischer te kijken naar situaties en
gedrag te veranderen;
• Schematherapie; Schematherapie gaat ervan uit dat jouw huidige gevoelsleven en de manier
waarop je naar jezelf en anderen kijkt, wordt bepaald door ervaringen en gebeurtenissen uit
het verleden. Doordat je vervelende of pijnlijke ervaringen uit je verleden hebt meegemaakt,
kunnen er bepaalde negatieve overtuigingen (schema’s) ontstaan. Hierdoor ontwikkel je een
belemmerend gedragspatroon. Met deze therapie herken en verander je jouw
(gedrags)patronen en leer je omgaan met je nare gevoelens.
, • Psychodynamische therapie; is een vorm van psychotherapie waarin je samen met je
hulpverlener intensieve gesprekken voert. Samen gaan jullie op zoek naar nieuwe
oplossingen voor de moeilijkheden die je in het dagelijks leven tegenkomt. Je krijgt daarbij
inzicht in vertrouwde overlevingsstrategieën en welk gedrag je kan helpen om minder last te
hebben van je klachten.
• Vaardigheidstraining emotie regulatie stoornis (VERS); Emoties kunnen soms hoog oplopen.
Als je veel last hebt van heftige stemmingen, dan kan VERS je helpen hier meer grip op te
krijgen. Je leert beter omgaan met je emoties en meer balans te krijgen in je leven.
• Systeemtherapie; bij systeemtherapie richten we ons op de omgang die je hebt met naasten.
Samen onderzoeken we hoe we de (negatieve) invloed van borderline op je relaties kunnen
verminderen. Systeemtherapie staat ook wel bekend als relatie- of gezinstherapie.
• Metalliseren Bevorderende Therapie (MBT); MBT is een behandeling waarin je het gedrag
van jezelf en van anderen beter kan begrijpen. Je krijgt meer zicht op achterliggende
gevoelens en gedachten. Een positief gevolg hiervan kan zijn dat je relaties verbeteren en
boosheid en frustratie minder overheersend zijn.
• Dialectische gedragstherapie; het denken, voelen en het gedrag wordt onderzocht. Daarna
ervaar je wat de gevolgen zijn van je houding en gedrag op anderen. Na de bewustwording
richt de therapie zich op verandering door vaardigheidstrainingen.
Medicatie:
Er zijn geen specifieke medicijnen op de markt voor borderline. Toch is het zo dat in sommige
gevallen de symptomen van borderline bestreden kunnen worden met medicijnen die ontwikkeld
zijn voor andere stoornissen. Denk aan antipsychotica en antidepressiva. Laatstgenoemde groep kan
driftaanvallen, eetbuien, impulsiviteit en dwangneuroses verminderen terwijl ze van positieve
invloed zijn op het gemoed. Wat ook wordt voorgeschreven zijn slaap- en kalmeringsmiddelen die
gevoelens van angst en onrust wegnemen.
C: Licht het verband tussen BPS en verslaving toe.
In Nederland heeft 1-2% van de bevolking een Borderline Persoonlijkheid Stoornis (BPS). In
Nederland gaat dit om z’on 150.000 tot 200.000 zorgvragers. Het merendeel is vrouw.
Ruim 1 op de 14 mensen in Nederland dronk overmatig alcohol en 8,3% was een zware drinker
(Castagna, 2023). Er is sprake van een alcoholverslaving wanneer iemand twee tot drie
alcoholcomsumpties per dag drinkt of iemand één keer in de week een grote hoeveelheid (binge
drinking) drinkt.
Er is sprake van een dubbeldiagnose wanneer er sprake is van een psychiatrische aandoening in
combinatie met een verslaving. Bij mensen zonder psychische stoornis heeft in Nederland 19
procent te maken gehad met verslaving. Bij mensen met een ernstige psychische stoornis is dat 41
procent. Dubbele diagnose komt dus vaker voor bij mensen met een ernstige psychische stoornis
dan bij de gemiddelde Nederlander.
De frequentie van een dubbel diagnose:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isawillemsen2005. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,35. Je zit daarna nergens aan vast.
