Belangrijkste punten samengevat en duidelijk uitgelegd: Hoofdstuk 1 internationaal publiekrecht 2
Hoofdstuk 2: Rechtssubjecten in het internationaal publiekrecht 3
Hoofdstuk 3: Staten en hun soevereiniteit 3
Hoofdstuk 4: Internationale Organisaties 4
Hoofdstuk 9: Mensenrechten en de internation...
Internationaal
publiekrecht
Soevereiniteit
Zelfbeschikking
Mensenrechten en
Internationale
Geschillenbeslechting
M.L.R.
,Inhoud
Hoofdstuk 1 internationaal publiekrecht 2
Hoofdstuk 2: Rechtssubjecten in het internationaal publiekrecht 3
Hoofdstuk 3: Staten en hun soevereiniteit 3
Hoofdstuk 4: Internationale Organisaties 4
Hoofdstuk 9: Mensenrechten en de internationale rechtsorde 7
Hoofdstuk 12.7: Mensenrechten in het kader van geschilbeslechting 8
Hoofdstuk 5: Bronnen van internationaal recht 9
Hoofdstuk 6: Verdragen in het internationaal recht 11
Hoofdstuk 10: Supranationaliteit en de internationale orde van vrede en veiligheid .......................... 13
Hoofdstuk 12.8: Internationaal strafrecht en oorlogsmisdaden 15
Hoofdstuk 13: Doorwerking van internationaal recht in nationale rechtsordes ................................... 16
Hoofdstuk 8.1: Grondbeginselen van staatsgezag en jurisdictie 19
Hoofdstuk 8.2: Territoriale jurisdictie 19
Hoofdstuk 8.3: Extraterritoriale jurisdictie 20
Hoofdstuk 8.6: Jurisdictie en internationale misdrijven 20
Hoofdstuk 7: Internationale geschillenbeslechting 21
Hoofdstuk 7.1: Diplomatieke methoden van geschillenbeslechting 21
Hoofdstuk 7.3: Toezicht en handhaving van internationale verplichtingen .......................................... 23
Hoofdstuk 12.1: De verhouding tussen internationaal en nationaal recht ........................................... 24
Hoofdstuk 12.2: Monisme 24
Hoofdstuk 12.3: Dualisme 24
Hoofdstuk 12.4: Implementatie van internationale verdragen 25
Hoofdstuk 12.5: Doorwerking van internationaal recht in de nationale rechtsorde ............................ 25
Hoofdstuk 12.6: Conflicten tussen nationaal en internationaal recht 26
Hoofdstuk 12.9: Interactie tussen internationaal en nationaal recht 26
Hoofdstuk 12.10: Nationale rechters en internationaal recht 27
Hoofdstuk 12.11: Internationale normen en constitutionele toetsing 28
Hoofdstuk 11: Verantwoordelijkheid van staten in het internationaal recht ........................................ 28
Hoofdstuk 11.1: Internationale rechtsregels over staatsaansprakelijkheid .......................................... 28
Hoofdstuk 11.2: Toerekenbaarheid aan de staat 29
Hoofdstuk 11.3: Uitsluitingen van aansprakelijkheid 29
Hoofdstuk 11.4: Gevolgen van staatsaansprakelijkheid 30
Hoofdstuk 11.5: Rol van internationale tribunalen 31
Geschillenbeslechting en jurisdictie 31
Pagina 1 van 33
,Hoofdstuk 1 internationaal publiekrecht
Begrip en aard van het internationaal publiekrecht
Internationaal publiekrecht richt zich op de relaties tussen staten en heeft zowel internationale
als nationale impact. Het internationale recht speelt tegenwoordig een onmisbare rol binnen
het nationale rechtssysteem van landen. Voor Nederland is dit bijvoorbeeld zichtbaar in de
Grondwet, waar expliciet staat dat de regering de ontwikkeling van de internationale
rechtsorde moet bevorderen. Daarnaast heeft internationaal recht voorrang boven nationale
wetgeving, zelfs boven de Grondwet, wanneer de twee in conflict komen.
Geschiedenis van internationaal publiekrecht
De wortels van internationaal publiekrecht liggen in de Vrede van Westfalen (1648), die het
principe van soevereine staten introduceerde. Deze vrede zorgde ervoor dat staten
onafhankelijk werden en niet langer ondergeschikt waren aan een hoger gezag, zoals de kerk.
Dit leidde tot een systeem van gelijke, soevereine staten.
Aanvankelijk was internationaal publiekrecht vooral een Europees fenomeen, maar door de
kolonisatie verspreidde het zich wereldwijd. Hoewel het recht aanvankelijk gedomineerd
werd door een beperkt aantal westerse landen, veranderde dit na de Tweede Wereldoorlog
toen in 1945 het VN-Handvest het beginsel van zelfbeschikking introduceerde. Hierdoor
kregen volkeren het recht om hun eigen politieke toekomst te bepalen, wat leidde tot de
dekolonisatie van veel landen.
Moderne ontwikkelingen
Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn er steeds meer supranationale organisaties ontstaan, zoals
de Verenigde Naties en de Europese Unie. Daarnaast wordt het publiek gezag steeds vaker
uitgeoefend door niet-statelijke actoren, zoals multinationale ondernemingen. Dit zorgt voor
een verandering in de klassieke opvatting van staatssoevereiniteit.
Bronnen van internationaal publiekrecht
Internationaal publiekrecht wordt gevormd door vier belangrijke rechtsbronnen:
1. Gewoonterecht
2. Verdragen
3. Besluiten van internationale organisaties
4. Algemene rechtsbeginselen
Er zijn twee belangrijke benaderingen van de relatie tussen internationaal en nationaal recht:
• Dualisme: Internationaal en nationaal recht zijn gescheiden rechtssystemen, waarbij
de staat het hoogste gezag heeft. Internationaal recht kan alleen van toepassing zijn als
de staat dat expliciet toestaat.
• Monisme: Er is één enkele rechtsorde waarin internationaal recht een directe rol speelt
en zelfs voorrang heeft op nationale wetgeving. Hierbij staan de rechten van
individuen centraal en kan internationaal recht de macht van de staat beperken.
Pagina 2 van 33
, Publieke karakter van internationaal publiekrecht
Internationaal publiekrecht reguleert en legitimeert de uitoefening van publiek gezag door
staten. Het onderscheidt zich van internationaal privaatrecht door de nadruk op publieke
belangen zoals veiligheid en welzijn. Het verschil tussen publiek en privaatrecht vervaagt
echter doordat staten steeds meer publieke taken overlaten aan private actoren.
Juridisch karakter
Internationale rechtsregels worden ondersteund door sanctiemechanismen, al is er vaak geen
centraal gezag dat deze afdwingt. De naleving van internationaal recht wordt vaak bepaald
door de reputatie van staten: het niet naleven van afspraken kan leiden tot een verlies aan
geloofwaardigheid en lange-termijnschade voor de staat.
Hoofdstuk 2: Rechtssubjecten in het internationaal publiekrecht
Rechtssubjecten en hun rol
In het internationaal publiekrecht zijn rechtssubjecten entiteiten die juridische rechten en
plichten hebben. Het belangrijkste rechtssubject is de staat, omdat de internationale rechtsorde
is opgebouwd rondom de soevereiniteit en onafhankelijkheid van staten. Andere actoren,
zoals internationale organisaties, individuen en niet-statelijke entiteiten, hebben beperkte
rechtssubjectiviteit.
Staten zijn de enige entiteiten met volledige rechtssubjectiviteit. Dit betekent dat zij verdragen
kunnen sluiten, internationale rechten kunnen bezitten, en internationale verplichtingen
kunnen aangaan. Andere entiteiten, zoals internationale organisaties en individuen, hebben
slechts beperkte rechtssubjectiviteit: zij kunnen bijvoorbeeld niet altijd zelfstandig verdragen
sluiten of worden aansprakelijk gesteld voor schendingen van internationale verplichtingen.
Criteria voor rechtssubjectiviteit
De internationale rechtsorde bepaalt wie rechtssubjectiviteit heeft op basis van praktijk en
politieke overwegingen. Staten erkennen bijvoorbeeld soms niet-statelijke entiteiten of
bevrijdingsbewegingen als rechtssubject, vooral in gevallen van onderdrukking of bezetting.
Individuen hebben, sinds de Tweede Wereldoorlog, ook directe rechten en plichten onder het
internationaal recht, zoals mensenrechten. Individuen kunnen voor internationale misdrijven
zoals genocide worden berecht door internationale tribunalen.
Hoofdstuk 3: Staten en hun soevereiniteit
Soevereiniteit van staten
Een staat is een entiteit die publiek gezag uitoefent over een grondgebied en zijn bevolking.
Soevereiniteit betekent dat de staat formeel onafhankelijk is van andere staten, en dat geen
enkele andere staat of externe organisatie publiek gezag over het grondgebied van de staat kan
uitoefenen zonder instemming van die staat. Staten zijn gelijk in de zin dat zij allemaal
Pagina 3 van 33
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MLR1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,96. Je zit daarna nergens aan vast.
