Dit is een geschiedenis samenvatting voor bovenbouw vwo. Ik heb alles samengevat per leerdoel, en alle stof staat erin. Per paragraaf staan de begrippen en kenmerkende aspecten erbij.
Het boek dat ik gebruik is Memo MAX - bovenbouw vwo
● De adel
● De geestelijkheid → kwam voort uit de adel.
● Boeren
Uitleggen dat niet alle middeleeuwse boeren dezelfde sociaal-economische
positie hadden;
● Boeren
○ Vrije boeren → Zij bewerkten hun eigen land en hadden eigen
bezit. Wel moesten zij in oorlogstijd hun heer volgen in de
strijd en zelf voor militaire uitrusting zorgen.
○ Niet-vrije boeren
■ Horigen → Zij bewerkten hun eigen grond, maar hadden
toestemming nodig om te verhuizen en te trouwen. Ook
moesten ze diensten verrichten.
■ Lijfeigenen → mensen zonder bezit die als knechten
werkten voor de heer.
Een beschrijving geven van een domein en het hofstelsel;
domein → Landgoed dat bestaat uit een aantal boerderijen die onder
dezelfde heer vallen, en dat in zijn geheel min of meer zelfvoorzienend is.
Een domein kan bestaan uit verspreid liggende landgoederen.
Het economische systeem uit deze periode wordt ook wel aangeduid als het
domeinstelsel of het hofstelsel. Deze had een driedeling van de grond:
● Vroonhof → voor het gebruik van de heer zelf.
○ Er stonden gebouwen zoals de hoofdhoeve, waar de heer woonde.
○ Er stonden er gebouwen die dienden als werkplaats en opslag.
○ Het vroonhof werd soms beschermd met een muur van
houten palen → voorganger kasteel.
● Het tweede deel van de grond was bestemd voor de akkers van de boeren en
hun boerderijen. Vrije boeren pachtten hun grond van de heer, horigen
mochten grond voor zichzelf bewerken maar moesten op het vroonhof
herendiensten verrichten.
● Het derde deel van het domein was woeste grond: ongerepte natuur om het
vee te laten grazen, of bos om brandhout te kappen en kruiden te
verzamelen.
, Het hofstelsel ontwikkelde zich in het voormalige West-Romeinse Rijk. Een
domein bestond vaak uit relatief losse lappen grond. Voordeel → variatie
in producten.
Verklaringen geven voor het ontstaan van een hofstelsel;
Doordat het vanaf de 3e eeuw moeilijker werd in het West-Romeinse Rijk
om gezag uit te oefenen, begonnen lokale edelen hier gebruik van te
maken om oorlogen met elkaar uit te vechten over erfenissen en
grondgebied. gevolg → grote onveiligheid voor bewoners. Er waren
namelijk geen soldaten meer om grenzen en wegen te bewaken.
Door deze onveiligheid werd reizen moeilijker → handel kromp, die in de
oudheid binnen en buiten het rijk levendig was. Er bleef maar één
handelsroute behouden. Veel steden werden kleiner → internationale
handelscentra veranderden in regionale marktplaatsen → verdwijning van
geld als ruilmiddel. Mensen maakten liever sieraden van de munten.
Productie van nijverheid nam af en werd minder verfijnd, want de
Romeinse elite trok uit steden weg → hierdoor nam de vraag naar
specialistische ambachtelijke kennis en vaardigheden af en werd die
schaars. Ook werden door de verminderde handel de nodige grondstoffen
niet meer aangevoerd.
In die situatie ontstond het hofstelsel met economische zelfvoorziening.
Uitleggen dat de veranderingen in de economie ook tot veranderingen in het
bestuur leidden;
In de vroege middeleeuwen was de agrarisch-urbane samenleving van het
Romeinse rijk vrijwel volledig vervangen door een agrarische samenleving.
Tijdens het Romeinse Rijk leefden mensen naast landbouw ook van
nijverheid en handel en woonden velen in de stad. In de tijd van het
hofstelsel was de handel bijna geheel verdwenen, dus bewoners van een
domein moesten in hun eigen onderhoud voorzien → ze werden
zelfvoorzienend, of ‘autarkisch’. Die autarkie was niet volledig. In dorpen was
nog wel enige mate van specialisatie, en er was ruilhandel met gebieden buiten het
dorp. Maar van de zeer gespecialiseerde economie uit de oudheid was in West-
Europa na de 5e eeuw weinig meer over.
Door het wegvallen van handel en ontstaan van het hofstelsel werd ook besturen
een stuk lastiger. Door het schaarser worden van geld kon een koning steeds
moeilijker een uitgebreid ambtenarenapparaat bekostigen. Voor het bestuur zette de
koning daarom mannen in die hij kon vertrouwen en ontzag voor hem hadden.
Daarom waren vroegmiddeleeuwse koninkrijken een soort privébezit en inwoners
waren onderdanen afhankelijk van hun koning.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SimpelSamengevat. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
