Samenvatting basistextiel kleuren
Les 1
Wat is kleur?
Door licht kunnen wij kleuren zien. Je hebt wit licht, wat door een druppel heen schijnt,
waardoor er alle kleuren uitkomen, zoals de regenboog. Zonder licht zien we geen kleuren.
Newton heeft in 1665 een licht experiment uitgevoerd. Hij gebruikte een donkere ruimte,
een klein gat daarin met licht en een stuk geslepen glas (prisma). Het witte licht komt in het
glas, het licht wordt iets gebogen en er komen stralen verschillende kleuren uit.
Wat is licht?
Licht zorgt door haar licht dat wij kunnen zien
Het geeft warmte
Licht bevat deeltjes fotonen; kleine pakjes energie
De lichtstralen zijn geen rechte stralen, maar maken altijd golfen > golflengte
De snelheid van licht is 300 000 km per seconde
Consist of photons (packets of energy), propagates in electromagnetic waves. By the speed
of light ~300.000 km/s. Has two fundamental properties:
Wavelength (energy)
Amplitude (intensity)
1
,Elektromagnetisch spectrum
Wat wij, de mens, kunnen zien ligt tussen de 400 en 700 nm (nanometer), van violet tot
rood.
Licht is het zichtbare deel van het elektromagnetische spectrum. Licht wordt ook wel
beschreven als golven. Elke golf wordt beschreven door zijn golflengte – de lengte van
golftop tot aangrenzende golftop. Golflengten worden gemeteen in nanometers (NM). Een
nanometer is een miljardste van een meter.
De mens kan van het elektromagnetische spectrum het licht zien tussen 400 tot ongeveer
700/780 nanometer. Dit komt neer op slechts een deel van het enorme elektromagnische
spectrum. Hoewel we ze niet kunnen zien, gebruiken we veel van de onzichtbare golven
buiten het zichtbare spectrum op andere manieren - van korte-golflengte röntgenstralen tot
de brede golflengten die worden opgepikt door onze radio's en televisies.
Onze ogen hebben lichtsensoren die gevoelig zijn voor de golflengten van het zichtbare
spectrum (400-780 Nanomeer). Wanneer lichtgolven deze sensoren treffen, sturen de
sensoren signalen naar de hersenen. Vervolgens worden deze signalen door de hersenen
waargenomen als een bepaalde kleur. Welke kleur wordt waargenomen, hangt af van de
samenstelling van de golflengten in de lichtgolven. Als de sensoren bijvoorbeeld alle
zichtbare golflengten tegelijk detecteren, neemt het brein wit licht waar. Als er geen
golflengten worden gedetecteerd, is er geen licht en ervaren de hersenen zwart. Dus als de
sensoren al het licht en de kleuren opnemen is het wit, geen licht en kleuren is het zwart.
Door een straal wit licht door een prisma te laten gaan, wordt het licht verspreid zodat we
kunnen zien hoe onze ogen reageren op elke individuele golflengte. Dit experiment laat zien
dat verschillende golflengten ervoor zorgen dat we verschillende kleuren zien. We kunnen
de dominante gebieden van het zichtbare spectrum van rood, oranje, geel, groen, blauw,
indigo en violet herkennen; en de ‘regenboog’ van andere kleuren mengt naadloos
2
,ertussenin. Wanneer ons visuele systeem een golflengte van 700 nm detecteert zien we
rood, wanneer een golflengte van 450-500 nm wordt gedetecteerd, zien we ‘blues’, een
golflengte van 400 nm geeft ons ‘violet’, enzovoort. Dit vormt de basis voor de miljarden
verschillende kleuren die ons visiesysteem elke dag detecteert.
We zien echter zelden alle golflengten tegelijk (puur wit licht) of slechts één golflengte
tegelijk. Onze wereld van kleur is complexer dan dat. Kleur is niet gewoon een deel van het
licht – het is licht. Wanneer we kleur zien, zien we licht dat is aangepast tot een nieuwe
compositie van vele golflengten. Wanneer we bijvoorbeeld een rood object zien, detecteren
we licht dat meestal ‘rode’ golflengten bevat. Zo krijgen alle objecten hun kleur – door het
licht aan te passen. We zien een wereld vol kleurrijke objecten omdat elk object een unieke
samenstelling van golflengten naar onze ogen stuurt.
Interactie
Wanneer lichtgolven een object raken, absorbeert het oppervlak van het object een deel van
de energie van het spectrum, terwijl andere delen van het spectrum door het object worden
gereflecteerd. Het gewijzigde licht dat wordt gereflecteerd door het object heeft een geheel
nieuwe samenstelling van golflengten. Verschillende oppervlakken die verschillende
pigmenten, kleurstoffen en inkten bevatten, genereren verschillende, unieke
golflengtesamenstellingen.
Licht kan worden gewijzigd door een reflecterend voorwerp zoals papier aan te raken; of
door een doorlatend voorwerp zoals een film of een transpart te passeren. De lichtbronnen
zelf – zoals kunstverlichting of een computerscherm hebben ook hun eigen unieke
golflengtesamenstelling.
Reflectie: weerspiegeld de kleur
Transmissie: zoals bij de ruiten; per ruit wordt er maar 1 kleur doorgelaten. Niet alle
lichtstralen worden erdoorheen gelaten.
Absorberen: Het witte licht wordt geabsorbeerd, waardoor het zwart lijkt, zoals de
eenhoorn.
Verstrooing: denk aan koplampen in de mist. Verstrooiing door de waterdruppels,
dus vaagheid.
Deze vier komen vaak in combinatie met elkaar voor.
3
, Wat wij zien is altijd het stofje/materiaal wat een voorwerp of stof of wat dan ook niet kan
gebruiken, daardoor zien wij het. De andere kleuren worden geabsorbeerd door het
oppervlak. Dus de kleur die wij zijn, wordt gereflecteerd, en de andere kleuren
geabsorbeerd. Zie je een rode deken, dan zitten alle andere kleuren daarin, behalve rood.
Als je een zwarte en een witte auto in de zon parkeert. De witte auto is dan tientallen graden
kouder dan de zwarte. Al het licht wordt gereflecteerd namelijk bij de witte, terwijl bij de
zwarte alles wordt geabsorbeerd. Bij zwart wordt er dus geen kleur
gereflecteerd/afgestoten, bij wit alles.
Menselijke kleurperceptie
Om ons kleurenpalet te laten bestaan, moeten alle drie de elementen van het kleurenlicht,
het object en de kijker aanwezig zijn. Zonder licht zouden er geen golflengten zijn; zonder
objecten zou er alleen wit, ongemodificeerd licht zijn; en zonder de kijker zou er geen
sensorische respons zijn die de golflengten zou herkennen of registreren als een unieke
kleur.
Technisch gezien is kleur er in de vorm van golflengten. De kleur die we kennen als rood
ontstaat echter alleen in onze gedachten, nadat ons visuele sensorische systeem op die
golflengten heeft gereageerd. De basis voor het menselijke zicht is het netwerk van
lichtsensoren in onze ogen. Deze sensoren reageren op verschillende golflengten door
unieke patronen van elektrische signalen naar de hersenen te sturen. In de hersenen worden
deze signalen verwerkt tot het gevoel van zicht van licht en van kleur. Omdat ons
geheugensysteem verschillende kleuren herkent, associëren we een naam met een kleur.
Onze hersenen gebruikt ‘massafabricage’ voor de methode van golflengten. Het breekt het
zichtbare spectrum naar beneden in de meest dominante regio’s van rood, groen en blauw
en concentreert zich vervolgens op deze kleuren om kleurinformatie te berekenen.
4
