Samenvatting voor het vak bestuursrecht. De stof is de stof die nodig is voor de endterm. Volledig stof is dus te vinden in deze samenvatting en de andere voor dit vak.
Hoofdstuk 6 – Handhaving van bestuursrecht
Handhaving-> het doen naleven van rechtsregels.
De overheid hoeft niet volledige naleving af te dwingen:
Ten eerste kan het zijn dat er een goede rede is dat mensen de opgestelde regels (tijdelijk) niet volgen.
Ten tweede is het niet altijd de taak van de overheid om overtreders aan te pakken, burgers kunnen
dit zelf ook doen door naar de burgerlijke rechter te gaan.
6.2 Handhaving langs drie sporen
6.2.1 Algemeen
Bestuursrechtelijke voorschriften kunnen in beginsel op verschillende wijzen worden gehandhaafd:
bestuursrechtelijk, strafrechtelijk en privaatrechtelijk.
Handhaving geschiedt altijd door een overheidsinstantie: het bestuur, de politie, het OM en/of de
rechter.
Handhaving
Door de overheid Door particulieren
Bestuursrecht: Bestuursorgaan Aanvraag; opkomen tegen afwijzing aanvraag
Strafrecht: Politie, OM en rechter Beklag ex art, 12 Sv
Privaatrecht: Bestuursorgaan en rechter Actie ex art, 6:162 BW
6.2.2 Bestuursrechtelijke handhaving
Te vinden in hoofdstuk 5 Awb. Ook zijn er een aantal bepalingen te vinden in hoofdstuk 2, 3 en 4.
Bestuursrechtelijke handhaving-> het uitoefenen van toezicht op de naleving van voorschriften en het opleggen
en effectueren van sancties. Het geschiedt door bestuursorganen die daartoe wettelijk bevoegd zijn gemaakt.
- Bestuursdwang; in organieke wetten is geregeld dat gemeenten, provincies en waterschappen een
algemene bevoegdheid hebben gekregen.
- Dwangsom: " "
- Boete; moet per bijzondere wet worden gekeken of de bevoegdheid is toegekend.
- Intrekking van begunstigend besluit; moet per bijzondere wet worden gekeken of de bevoegdheid is
toegekend.
Ministers hebben alleen bestuursdwangbevoegdheid als deze wordt toegewezen door een bijzondere
regelgeving.
Fasen van handhaving
1. Toezicht-> door het bevoegd gezag aangewezen personen controleren of iemand zich aan de regels
houdt.
2. Sanctiebesluit-> wanneer wordt geconstateerd dat iemand zich niet aan de regels houdt, wordt een
besluit genomen waarin een nadere verplichting wordt opgelegd (boete of last onder dwangsom), een
begunstigende beschikking wordt ingetrokken of waarin tot feitelijk overheidsoptreden wordt
besloten (bestuursdwang).
3. Tenuitvoerlegging van het besluit-> boete of dwangsom wordt geïnd, bestuursdwang wordt toegepast
en de kosten daarvan worden verhaald op de overtreder.
Sanctiebesluiten zijn weliswaar dreigend, maar hebben nog geen feitelijk effect; ze zijn aangekondigd
of besluiten, maar zijn nog niet ten uitvoer gebracht of hebben nog geen tastbare gevolgen gehad.
Er zal vrijwel altijd van een papieren aanloop sprake moeten zijn alvorens daadwerkelijk kan worden
opgetreden.
6.2.3 Strafrechtelijke handhaving
Wanneer een overtreding van bestuursrechtelijke voorschriften strafbaar worden gesteld, kunnen tegen die
overtreding twee sancties volgen:
1. Bestuursrechtelijke sanctie - door het desbetreffende bestuursorgaan opgelegd.
2. Strafrechtelijke sanctie - door de rechter opgelegd.
1
, Uitzondering: de officier van justitie (OvJ) en politie kunnen een 'strafbeschikking' instellen, dus zelf een straf
opleggen. Alleen door in verzet te gaan kan betrokkene de zaak voor de strafrechter brengen, die dan alsnog
zelf over een eventuele straf beslist.
6.2.4 Privaatrechtelijke handhaving
In het bestuursrecht kan zowel door de bestuurlijke overheid als door particulieren privaatrechtelijk
gehandhaafd worden. Dat betekent dat de overheid ook een procedure voor de burgerlijke rechter kan
beginnen.
Om te kijken of privaatrechtelijke handhaving mogelijk is wordt: eerst in de wet gekeken of het is toegestaan.
Staat het niet in de wet?-> Windmill-doctrine wordt toegepast. Hierbij gaat het om de volgende 3 vragen:
1. Is handhaving langs de publiekrechtelijke weg mogelijk? Zo ja,
2. Biedt de publiekrechtelijke weg meer waarborgen aan de burger? Zo ja,
3. Leidt de publiekrechtelijke handhaving tot een vergelijkbaar resultaat als de privaatrechtelijke handeling?
Bij bevestigende beantwoording van deze vragen zal het volgen van de privaatrechtelijke weg in het
algemeen een doorkruising van de desbetreffende wet opleveren en daarom niet toelaatbaar zijn.
Is niet op particulieren van toepassing.
Soms geeft de wet uitdrukkelijk toestemming voor handhaving langs privaatrechtelijke weg.
Dwangsombevoegdheid:
Ten eerste hebben met name ministers en zelfstandige bestuursorganen niet steeds de
dwangsombevoegdheid; voor hen is er dan dus geen vergelijkbaar resultaat via het publiekrecht te
halen.
De mogelijkheid om via het bestuursrecht preventief een sanctie op te leggen is zeer beperkt; er moet
sprake zijn van een klaarblijkelijk dreigende overtreding.
6.3 Handhaving van normen en normen voor handhaving
6.3.1 Het verband tussen normstelling en handhaving
Een goede handhaving verondersteld heldere, uitvoerbare en naleefbare normen.
Bij het handhaven kunnen er enkele problemen ontstaan:
1. Er moet worden vermeden dat er strijd met het gelijkheidsbeginsel ontstaat doordat in sommige
gevallen wel, maar in andere gevallen niet wordt gehandhaafd.
2. Een overtreder kan zich bij een onduidelijke regel beroepen op de aantasting van de rechtszekerheid.
3. De overheid kan fouten begaan doordat ze zelf de (onduidelijke) regel niet goed toepassen.
Dus:
Normen moeten helder zijn.
In een sanctiebesluit moet nauwkeurig worden aangegeven welke normen er zijn overtreden.
6.3.2 Normering van handhaving
Zorgvuldige voorbereiding: hoorplicht is vrijwel altijd van toepassing - artikel 4:8 Awb.
Beleid en gelijkheid: bestuur moet consistent werken. Ook dient een belangenafweging voldoende
gemotiveerd te worden.
o Door consistent te handelen is het voor bestuursorgaan makkelijker om tot beslissingen te
komen en deze beter te kunnen motiveren. Ook wordt ongelijkheid vermeden.
Vertrouwensbeginsel: een bestuursorgaan kan geen (preventieve) besluiten beloven en vervolgens
niet waar maken doordat het niet meer gedoogd is of niet meer gehandhaafd zou kunnen worden.
Belangenafweging (algemeen): alle belangen van de belanghebbenden moeten evenredig afgewogen
worden. Soms kan een overtreding nietig verklaard worden door de belangen van de overtreder.
o Legalisatie-> een illegale activiteit wordt door de belangen van de overtreder legaal
verklaard.
o De meeste sanctiebevoegdheden zijn vrije bevoegdheden. Wanneer de wet dwingt tot het
opleggen van een sanctie, vallen er geen belangen af te wegen.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimdekroon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,00. Je zit daarna nergens aan vast.
