Samenvatting
Samenvatting Kunstwerelden - aantekeningen
- Vak
- Kunstwerelden
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Aantekeningen van het vak Kunstwerelden.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 69 pagina's
Voorbeeld 4 van de 69 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
KunstwereldenAantekeningen
College I – 28 oktober 2019
Cross-cultural Aesthetics Larissa
Mendoza Straffon
Beeldende kunst is een universeel kenmerk van de menselijke cultuur, waarvan
de vroegste voorbeelden teruggaan tot meer dan 100.00 jaar geleden. Kunst
wordt gemaakt door elke menselijke samenleving en in elk van deze
samenlevingen heeft de kunst een relevante betekenis. Hoe kunnen we kunst als
globaal fenomeen in deze uitgestrekte tijdspan en de huidige geografie het best
bestuderen en begrijpen? Dit is de centrale lezing van dit college.
Het is geen overzicht van de wereldkunst, maar een introductie voor cross-
culturele benaderingen, die ons helpen bij het begrijpen en appreciëren van
kunst uit verschillende tijden, samenlevingen en tradities, terwijl we bewustzijn
verkrijgen van ons eigen esthetische systeem. In dit college zullen de studenten:
vertrouwd raken met de doelstellig van cross-culturele esthetiek; leren om
kritisch na te denken over cross-culturele benaderingen van de beeldende kunst;
het concept van het ‘esthetische systeem’ te analyseren en kunstwerken te
bediscussiëren; de relevantie van het cros-cultuur te begrijpen in het vak van
wereld kunstgeschiedenis.
‘’[art] is culturally significant meaning, skilfully encoded in an affecting sensuous
medium’’. This definition encompasses all that people in every culture think of as
special. – R.L. Anderson
De puristen proberen te werken met het originele concept van de kunst
dat in de 18de eeuw is opgebracht. Het geeft ons connotaties met kunst als
creativiteit; het betrokken zijn van een genius bij de kunsten. Veel van
deze ideeën corresponderen eigenlijk helemaal niet met wat mensen in de
wereld van kunst vinden en wat zij zien als kunst.
Hoofdvraag
In art history’s vast span of time and geography, how can we best study and
understand art as a global phenomenon?
Achtergrond
Postmodernism since the 1980s
o Focuses on art-makers and their perspectives, rather than on the
artworks exclusively.
Current views in art history
o A multidisciplinary field that combines the empirical tradition with
subjective dimensions.
Challenges to the ‘traditional’ art concept
o Contemporary art, new ethnic values and identities, museum
studies, the art market, collectors and curators, new technologies.
Universele criteria voor beeldende kunst
Objecten/praktijken zonder noodzakelijke pragmatische functie
Objecten die voldoen aan esthetische criteria
Objecten gemaakt met zorg en vaardigheid
Objecten die worden gewaardeerd voor hun schoonheid of verdienste
Algemene eigenschappen van beeldende kunst
Symmetrie en balans/evenwicht
Ritme
, Lijnen en vlakken (=patroon)
Textuur en structuur
Kleur
Emotionele component
Van verschillende (oude) objecten is het lastig om te zeggen of het voorwerp
gezien werd als een esthetisch voorwerp, of als volledig functioneel.
Honour & Fleming, A World History of Art
Bij grottekeningen zien we dat ze vaak speciaal gemaakt zijn voor de locatie –
het kostte heel veel moeite, omdat ze zijn geschilderd/getekend in diepe,
donkere grotten. Mensen zetten veel op het spel om de grotten in te gaan en hier
te tekenen. Het lijkt bij deze grottekeningen alsof er heel lang geen vorm van
kunst bestond en opeens deze grottekeningen opkwamen.
In 160.000 v.Chr. werd er geëxperimenteerd met verschillende kleuren en
pigmenten – een aantal pigmenten werden pas gebruikt vanaf de
opkomst van de mens. Er zijn alleen indirecte bewijzen overgebleven van
het gebruik van de pigmenten, zoals kleine stukjes oker en materiaal.
o Men zegt dat het niet alleen voor de kunst werd gebruikt, doordat
het vaak ook voordelen had voor je huid om je te beschermen
tegen bepaalde insecten. Het heeft ook veel symbolische
connotatie – vrouwen gaan vanaf de puberteit hun lichamen
schilderen met deze oker. Ook wordt er veel oker gevonden in
graven: als mensen begraven werden, werden ze soms begraven in
oker (=gaat terug naar 160.000 v.Chr. in Afrika en 90.000 v.Chr. in
Israël).
Andere vroege vondsten zijn zeeschelpen. Deze werden gebruikt als sieraden –
op de schelpen werd ook het rode oker pigment gevonden. De sierraden werden
voorzien van gaatjes: dit kan duiden op het feit dat ze in deze tijd al werden
gedragen als accessoires: het menselijk lichaam was een canvas voor de kunst.
Schelpen waren de eerste persoonlijke ornamenten.
Homo Sampiens (ca. 73.000 v.Chr), Bomblos Grot, Zuid-Afrika.
Het eerste gevonden geschilderde werk met oker komt uit 73.000 v.Chr. Het is
gevonden in de Blombos Cave. Dit is voor het eerst dat we men gebruik zien
maken van pigmenten voor het specifieke tekenen. Men gebruikt voor het eerst
kleur voor het creëren van patronen. Het is niet getekend met een vinger, maar
met een oker-krijtje.
Rond 45.000 v.Chr. komt de opkomst van het gebruik van ivoor van
mammoeten, vooral in Europa. Het wordt veel gebruikt als ornament. Het zouden
alledaagse voorwerpen kunnen zijn, maar ook in verschillende gelegenheden
gedragen kunnen worden. We zien dat verschillende regio’s, verschillende
toepassingen hebben voor het gebruik van het mammoet ivoor.
Body art across cultures
We zien hier enorm veel kleurgebruik opkomen, men gebruikt pigmenten voor
het schilderen van het gezicht. Veel culturen doen aan zulke vormen van body-
art.
Sculptuur
Mammoth ivory figurines (ca. 45.000 – 30.000 v.Chr), Swabia
Uiteindelijk kwam de sculptuur op. Dit begon met beeldjes van mammoet
figuren. De beeldjes waren afkomstig uit Swabia in Duitsland.
,Figuratieve kunst
Rond 34.000 v.Chr. kwam de eerste figuratieve schilderkunst op in de grotten
van Chauvet in Franrkijk. Deze specifieke grot is ontdekt in 1994: het is
naturalistische kunst. Er werd al gebruik gemaakt van perspectief in de kunst,
waarbij de ondergrond van de grot werd geprepareerd en strak gemaakt, om
zodoende op te kunnen schilderen.
European Ice-Age Cave Art (32.000 – 10.000 v.Chr)
In Europa zijn er enorm veel grotten gevonden met schilderingen die afkomstig
zijn uit de IJstijd. Dit waren de eerste vormen van beeldende kunst. Vanaf
deze periode kunnen we over kunst praten met een visuele en beeldende kant.
Cross-cultural aesthetics: approaching art across, time, space & cultures
In de plaatjes kun je zien hoe kunst door verschillende culturen, door
verschillende tijden wordt gebruikt en samenlevingen kunst rapen van andere
culturen voor hen.
Inheemse esthetiek
Hebben inheemse volken een specifiek woord voor ‘kunst’?
Alle culturen van de wereld hebben herkenbare ideeën omtrent de natuur van
kunst, haar kwaliteiten en functies. Anderson zegt dat ongeacht het feit dat
sommige bevolkingsgroepen of culturen geen woord voor ‘’art’’ hebben, het niet
betekent dat ze geen ‘’art’’ maken of niet bezig zijn met vormen van ‘’art’’.
Esthetiek van de materiële cultuur als analytisch hulpmiddel
Esthetiek verwijst naar de effecten van eigenschappen van voorwerpen op de
zintuigen, tot de kwalitatieve dimensie van de waarneming van objecten.
Fysische eigenschappen: vorm, gevoel, symmetrie, textuur etc.: veel
voorwerpen zijn cross-cultureel en zelfs universeel.
Niet-materiële eigenschappen: leeftijd, herkomst, waarde, ‘magie’.
Vooronderstellen een bepaalde culturele kennis.
Eigenschappen worden esthetisch door hun integratie binnen de
stelsels/systemen van waarde en betekenis.
Verschuiving van object naar esthetische systemen
Elke cultuur heeft haar eigen esthetische principes, met andere woorden:
er zijn enorm veel esthetische systemen en kunstfilosofieën.
Veel culturen hebben dezelfde structuren (goed, mooi, correct/juist).
Vaardigheid, kwaliteit en stijl beïnvloeden de esthetische productie en
kunnen centraal staan in de kunststudies.
Het begrijpen van esthetische systemen op een bepaald level kan ons
helpen met het begrijpen en appreciëren van kunsten van specifieke
culturen.
Morphy en Anderson hebben deze shift van object to aesthetic systems enorm
benadrukt.
Esthetische analyse
‘’In order to analyse the aesthetic dimension of a particular object, it is necessary
to examine the particular way in which the object is appreciated,
perceived and evaluated by members of its culture, and to show how the
creation of an aesthetic effect is explicitly or implicitly part of the intentional
, production of perceivable form. The task is to fill in the gap between cultural
analysis and the objects as experienced by members of the culture.’’ – H.
Morphy (1992).
Drie voorbeelden van niet-westerse esthetische systemen
I. De Inuïten:
Kunst als een middel om de wereld van het bovennatuurlijke, het
menselijke en de natuur te scheiden en hiermee te communiceren
II. De Yoruba:
III. Praten over kunst en het hebben van een complexe esthetiek. Richten
zich om de relatie tussen kunst en schoonheid, goedheid en het
spirituele.
IV. De Azteken:
Zagen kunst als oneindig en eeuwig, als een geschenk van de goden,
gemanifesteerd in zang, dichtkunst en schoonheid. Als kunst mooi is
van zichzelf en de schoonheid een intrinsiek onderwerp is van het
object zelf, zal het universeel erkend moeten worden. Toen de
Spanjaarden de Azteken kunst vonden, hebben ze enorm veel van deze
kunst vernietigd; aangezien ze het lelijk vonden.
Ye’Kuana esthetiek
De Ye’Kuana maken manden van verschillende materialen voor
verschillende contexten en verschillend gebruik.
De beschilderde manden zijn voor huishoudelijk gebruik en zijn gelinkt aan
huwelijken, gemaakt als geschenken van de man aan de vrouw.
Lege manden zijn voor ritueel gebruik en worden gezien als ‘pre-cultureel’
en kunnen gevaarlijk zijn.
De ontwerpen kunnen positieve en negatieve effecten hebben.
De dichotomie (=tweeslachtigheid, tweedeling) van de lege manden vs. de
geschilderde mand structureert het esthetische systeem van de Ye’Kuana.
Doelstellingen van interculturele esthetiek
Een interculturele studie van esthetiek zou de verschillen tussen de
verschillende manieren waarop culturen naar bepaalde dingen kijken
moeten verklaren en uitleggen.
De taak van de kunstgeleerde is het herverbinden van de esthetiek met de
cultuur die het betreffende object heeft voortgebracht.
De doelstelling is om de eigenschappen van de objecten van andere
culturen, volgens de esthetiek van diezelfde cultuur te interpreteren en
waarderen.
Implicaties van interculturele esthetiek
Herpositioneren van het concept van ‘kunst’; het verplaatsen van haar
19de-eeuwse betekenis in de richting van een betekenis zie veel relevanter
is voor de specifieke interculturele discours.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robinalberts1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 54879 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen