College aantekeningen

Staatsrecht: Hoorcollege aantekeningen alle weken (1 tm 6) (cijfer 9)

0 keer verkocht

Vak
Staatsrecht (22014016)

Instelling
Universiteit Leiden (UL)

Dit document bevat een overzichtelijke samenvatting van de hoorcolleges voor Staatsrecht met hierin deels de jurisprudentie verwerkt.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 39 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 28 oktober 2024
Aantal pagina's 39
Geschreven in 2023/2024
Type College aantekeningen
Docent(en) Prof.dr. w.j.m. voermans
Bevat Alle colleges

€4,46

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

HC 1 De eeuw van de Grondwet

Het verhaal van de grondwet

Grondwet is de basis van ons politieke systeem, het is belangrijk
 Mensen vinden de grondwet belangrijk (94%), maar weten er alleen niks van af
 We hebben er niet zo veel mee

 Je hebt de tekst niet nodig om de waarde te snappen vd grondwet. Men kent de
letterlijke wetteksten niet, maar weet wel wat de kernwaarden zijn van de grondwet
en vindt dat belangrijk.
Vb. bij voetbal weet bijna niemand waar de regel van buitenspel staat (Reglement
Voetbal), maar men weet wel allemaal precies wat de regel inhoudt en wat de
gevolgen zijn/wanneer toe te passen/wat de waarde er van is

 De grondwet is meer dan 200 jaar oud: Hij werd in 1814 herzien in NL (volgens de
Noren zijn we opnieuw begonnen met de grondwet, maar is niet het geval, hij was
herzien)

De eeuw van de grondwet

Er zijn 193 landen, waarvan 189 constituties een grondwet hebben (dus één documents-
grondwetten)

 Israël en Zweden zijn wel constituties, maar hebben niet 1 document als Gw
 Twijfelgevallen: Nieuw Zeeland, San Marino, wellicht VS?

Recent verschijnsel:
- 87% van al die grondwetten na 1950
- 74% van het totaal van na 1975
 Dat is een stille revolutie (zo veel landen willen een grondwet na 1975)

Waarom willen landen een Gw?
- Want je graaft namelijk je eigen graf als leider, stel je belooft van alles maar komt het
niet na, als er dan een opvolger komt, die kan jou dan aanspreken op alles wat je niet
hebt gedaan
- Leiders willen een grondwet vanwege globalisering (je wilt mooie sier maken voor
buitenlandse investeerders) & legitimiteit

,Menselijke aard als bron?

I. Aangelegd voor samenleving
 Mensen zijn sociale wezens
 Samenwerken om te overleven (rolverdeling, concurrentie, opschaling: is instinct
geworden)

II. Twee pijlers voor die samenleving
 Vertrouwen
 Erkenning

Hoe kun je vertrouwen meten: dan moet je informatie kunnen overdragen

Vertrouwen – het Dunbar getal

Dunbar getal: dunbar’s number is a suggested cognitive limited to the number of people
with whom one can maintain stable social relationships.

Veel groepen hebben een maximale natuurlijke omvang. Zo zitten de hersenen in elkaar.
 Mens kan samenwerken in groepsgrootte van maximaal 150 (waarin ze elkaar
kunnen vertrouwen)

De mens heeft dingen ontwikkelt waardoor we in grotere groepen kunnen samenwerken
 Vb. religie, grenzen, stemrecht vanaf 18

Constitutie

Artefact om duurzaam grootschalige samenwerking mogelijk te maken.
 Constituties zijn verzonnen (artificieel)
 Een Gw roept een verbeelde orde uit, met een artificieel: vertrouwen en erkenning

Voor grootschalige samenwerking is leiderschap nodig.
 Dat doen bijv via de Gw

Wisselen van leider dmv democratie, hiervoor zijn basisregels vastgelegd in constitutie nodig

Belangrijke vorm van niet-erkenning = pesten

,Grondwetsbegrippen: wat is een constitutie?

Juridische definities:
- Geschreven en ongeschreven grondwetten
- Formele constituties (grondwetten) en materiële constituties (fundamentele
rechtsregels met normen over leiderschap en een rechtssysteem)
- Verschil grondwet en constitutie
- Rigide en flexibele grondwetten

Ideologische of aspiratieve definities
- Constitutionalisme: het geloof dat het goed is grondwettelijk bestuur te hebben
(limited government) – het idee dat leiderschap moet worden beteugeld door het
recht (rule of law instead of rule by men)
- Democratische rechtsstaat (het idee van roulerend en voorwaardelijk leiderschap –
legaliteit (rechtsbinding), machtenscheiding, grondrechten, onafhankelijke rechter
Het gaat om de kritische individu
Vertaling: liberal democracy

Functionele definitie: kijken naar wat grondwetten doen

Waar gaan grondwetten over

Functionele definitie

- Grondwetten gaan over ‘een wij’
- Leiderschap en coördinatie samenwerking
- Rechtssystemen en recht

Werkdefinitie vd grondwet/constitutie:
“Voorschriften die een rechts- en leiderschapssysteem van een land in het leven roepen en
normeren”

Effecten van constituties

Verklaringen waarom men wel/geen grondwet wil

- Weinig echt gemeten/onderzoek
We gaan er van uit dat het zo werkt
Vanzelfsprekend
- Toch wel enig inzicht
- Juridische effecten en betekenissen
- Economische aspecten en effecten
- Politieke aspecten en effecten

, Juridische aspecten: effecten en betekenissen

Schepping van een rechtssysteem (verbeelde wereld van het recht)
 Een rechtsorde waarbinnen de afspraken en normen daarbinnen ook verbinden als
recht

Aantrekkelijke kant van de grondwet:
 Voor binnenland: het zorgt voor legitimiteit
 Het geeft een aura van legitimiteit. Als je je houdt aan regels, een rechtssysteem
hebt, dat je dan ook wel een eerlijk systeem zal hebben.
 Voor buitenland: Interessant van buitenlandse investeerders. Betrouwbare partner

Effectief? Constitutionele prestaties
De vraag is of constituties effectief zijn, want er zijn ook veel nepconstituties

Er wordt gezegd dat hoe meer een land beloofd (hoe langer en meer grondrechten een
grondwet heeft), hoe minder realistisch dat dat allemaal waar gemaakt wordt.

Een land dat veel beloofd en weinig waarmaakt = sham constitution (nepconstitutie)
Een land dat weinig beloofd en wel veel levert = modest constitution (sterke constitutie)

NL: modest constitution

Grondwetten met een lange levensduur (die al lang bestaan) zijn landen met hoge
levensstandaard en grote potentiële welvaartsgroei

Economische aspecten en effecten

Grondwetten zijn ook economisch interessant

Constitutie als voorwaarde
 Grondwet/constitutie is vaak een voorwaarde voor een markteconomie. Economie
moet gestuurd worden, anders treedt er marktfalen op
 Barry Weingast: overheden geven marktinfrastructuur, markteconomie kan niet
zonder bestaan, en het komt meestal uit de Gw (bijv dat mensen gelijke rechten
hebben, structuur van arbeidsmarkt bijv wetten over monopolie)
 Ran Hirschil: Er zijn 2 belangrijke vw voor economische ontwikkeling
1. Het bestaan van voorzienbare wetten die de markt reguleren
2. Legal regime that protects capital formation and ensures property rights

Constitutie als factor
 Verlaagt de transactiekosten
 Vergroting onderling vertrouwen – stabielere markttransacties – groter volume
(meer omvang & meer vermogen door stabielere markttransacties)

Theorie: Meer ‘vrijheid’ zorgt voor meer economische groei: niet waar!

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mirtb2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,46. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 65040 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis