Lesweek 1 - Les 1
Inleiding
Vermogensrecht
Goederenrecht
- Verhouding persoon-goed
- Gesloten systeem, dit houdt in dat er geen beperkte rechten kunnen bestaan buiten de in de wet
genoemde beperkte rechten, artikel 3:81 BW.
- I.b. dwingend recht
- Goederenrechtelijke rechten:
- Absoluut
- Droit de suite
- Prioriteit (oud gaat voor nieuw)
- Separatisme in faillissement (kunnen zich afscheiden van het faillissement)
Verbintenissenrecht, geldt alleen maar tussen contractspartijen
- Verhouding persoon-persoon
- Open systeem, ook wel contractvrijheid
- I.b. contractsvrijheid (begrenzingen: dwingende wet, goede zeden, openbare orde, artikel 3:40 BW)
- Verbintenisrechtelijke rechten:
- Relatief
- Geen droit de suite
- Paritas creditorum
- Geen separatisme in faillissement
Goederenrechtelijke rechten
Uitsluitend op zaken rustend, boek 5:
- Eigendom
- Erfdienstbaarheid
- Erfpacht
- Opstal
- Appartementsrecht
- Mandeligheid
Op alle goederen rustend, boek 3:
- Pand
- Hypotheek
- Vruchtgebruik
Volledige en beperkte rechten
Volledig
- Eigendom (zaken, artikel 5:1 BW) meest omvattende recht
- Toebehoren (vermogensrechten
Beperkt (artikel 3:8 BW)
, - Gebruiks-/genotsrechten:
Vriuchtgebruik (artikel 3:301 BW)
Erfdienstbaarheid (artikel 5:70 BW)
Erfpacht (artikel 5:85 BW)
Opstal (artikel 5:101 BW)
- Zekerheidsrechten:
Pand (artikel 3:236 en verder BW)
Hypotheek (artikel 3:260 BW)
Eigendom
Omschrijving en omvang
Omschrijving: Het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben. Artikel 5:1
BW.
De eigenaar van een zaak is tevens eigenaar van al haar bestanden, artikel 5:3 BW jo. 3:4 BW
Bestanddelen zijn onzelfstandige onderdelen van een zaak:
- Lid 1, Ideële band (verkeersopvatting), arrest Depex/Curatoren
- Lid 2, Materiële (hechte) band
Arrest Depex/Curatoren
- Constructieve afstemming over en weer. Of
- De ene zaak is zonder de andere zaak incompleet
Opdracht
- Ingemetselde keuken, is een bestanddeel op grond van artikel 3:4, lid 2 en lid 1, arrest
Depex/Curatoren, incompleetheid.
- Losstaande badkuip, is geen op grond van artikel 3:4, lid 1 of 2.
- Voordeursleutel, is een bestanddeel, omdat het een bestanddeel van het slot is en zonder
slot heb je geen volledig huis.
- Zonnepanelen op het dak van de woning. Losstaande zonnepanelen zijn geen bestanddelen
van een woning. Geïntegreerde zonnepanelen zijn op grond van artikel 3:4, lid 2 en lid 1 BW
wel bestanddelen van een woning.
Rechten van een eigenaar
Opsomming:
- Gebruiksrecht
- Recht op afgescheiden vrucht, artikel 5:1, lid 3 BW
- Beschikkingsbevoegdheid
- Revindicatie, artikel 5:2 BW, relatie tot faillissement bezitter/niet-eigenaar c.q. houder
De bevoegdheden van een eigenaar zijn niet onbegrensd!
Individualiseringsbeginsel
- Vatbaar voor eigendom zijn geïndividualiseerde zaken, en niet slechts naar de soort of
hoeveelheid bepaalde zaken
- Risico van oneigenlijke vermenging, arrest Teixeira de Mattos
, - Bewijsvermoedens
Arrest Teixeira de Mattos
Artikel 3:109 BW, wie een goed houdt, wordt vermoed dit voor zichzelf te houden.
Jo. Artikel 3:119, lid 1 BW, de bezitter van een goed wordt vermoed rechthebbende te zijn.
Je moet aan kunnen tonen dat je eigenaar bent van zaak/goed.
Eigendom van grond
Omvat o.g.v. artikel, 5:20, lid 1 BW:
- Bovengrond
- Aardelagen hieronder
- Grondwater, dat aan de oppervlakte komt
- Afgepaalde grondwater op de grond
- Beplantingen
- Duurzaam met de grond verbonden gebouwen en werken, voor zover deze geen
bestanddeel zijn van een andere onroerende zaak, sub e.
Artikel 3:3 BW en arrest Portacabin
Arrest Portacabin
Bij de vraag of een zaak onroerend is terwijl deze verplaatsbaar is moet je kijken naar vier criteria.
- Is de zaak bestemd om duurzaam op dezelfde plaats te blijven
- Kijk daarbij naar de bedoeling van de bouwer voor zover deze naar buiten toe kenbaar is.
- De bestemming moet naar buiten toe kenbaar zijn
- Verkeersopvatting speelt geen doorslaggevende rol
Bezit en houderschap
Bezitten/houden
Bezitten/houden, vervolg
Artikel 3:109 BW jo. 3:119, lid 1 BW
Of iemand de feitelijke macht over een goed uitoefent voor zichzelf of voor een ander, wordt
beoordeeld a.d.h.v. de verkeersopvatting op basis van:
- Uiterlijke feiten, bijvoorbeeld het rijden in een leenauto, OV-Fiets/Swap-fiets, leenlaptop
met stickers erop, werken van werkkleding geeft houderschap aan en geen bezit.
- Bewijsvermoedens
NS leent een OV-fiets aan JP
NS:
- Eigenaar, artikel 5:1 BW
- Middellijk bezitter, artikel 3:108 jo. 3:107, lid 1 jo. 3:107, lid 3 BW.
JP:
- Onmiddellijk houder, artikel 3:108 jo. 3:107, lid 4 jo. 3:107, lid 2 BW
Verkrijging van bezit
Artikel 3:112 BW
, Niet-limitatieve opsomming:
- Occupatie
- Bezitsoverdracht: meerdere manieren
- Opvolging onder algemene titel
Bezitsoverdracht
Bezit kan overgedragen worden op twee manieren. Artikel 3:114 BW
1. Door feitelijke overgave
2. Zonder feitelijke overgave, artikel 3:115 BW:
a. Constitutum possessorium (kort: c.p.)
b. Brevi manu (kort: b.m.)
c. Longa manu (kort: l.m.)
C.P.
Tweezijdige verklaring met voorbehoud houderschap door vervreemder.
De bezitter wordt houder.
Geen volwaardige overdracht, de vervreemder wekt de indruk nog rechthebbende te zijn.
Relativering werking levering c.p.: artikel 3:90, lid 2 BW.
Kijk naar de kant van de vervreemder
Brevi manu
Tweezijdige verklaring waardoor de houder bezitter wordt.
Een afspraak tussen a en b dat de houder bezitter wordt.
Kijk naar de kant van B, de persoon die houder wordt
Longa manu
Tweezijdige verklaring waardoor een houder voor de een, houder voor de ander wordt
Nodig is ook de erkinning van de houder of mededeling aan de houder.
Er is altijd een derde partij bij longa manu.
Opdracht
Said leent zijn fiets uit aan Alexia. Alexia krijgt vervolgens een lekke band en brengt de fiets naar de
fietsenmaker.
Vraag 1
Leg uit welke goederenrechtelijke positie(s) Said, Alexia en de fietsenmaker innemen t.a.v. de fiets
Said:
- Eigenaar, artikel 5:1 BW
- Middelijk bezitter, artikel 3:108 jo 3:107, lid 1 jo lid 3 BW
Alexia
- Middelijk houder, artikel 3:108 jo 3:107, lid 4 jo lid 3 BW
Fietsenmaker
- Onmiddellijk houder, artikel 3:108 jo 3:107, lid 4 jo lid 2 BW
Bezitsverschaffing door houder
Een houder kan geen bezit overdragen (nemo-plusbeginsel), maar wel bezit verschaffen (feitelijke
macht verschaffen):