Maatschappijleer parlementaire democratie.
Wat is democratie?
Politiek = de wijze waarop een land wordt bestuurd.
Een van de grootste dilemma’s: efficiënt besturen of maximale participatie van
burgers.
Dillema’s politiek:
Welvaart, zoals de zorg voor voldoende banen voor burgers.
Volksgezondheid, zoals het wegwerken van wachtlijsten in ziekenhuizen.
Infrastructuur, zoals aanleg en onderhoud van bruggen, wegen enz.
Onderwijs, zoals het veranderen van de examen eisen.
Buitenlandse betrekkingen, zoals het uitzenden van militairen.
Openbare orde en veiligheid, zoals het inzetten van meer politie tegen criminaliteit.
We betalen belasting zodat de overheid met dat geld aan deze voorzieningen kan voldoen.
Democratie = een bestuursvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op
de politieke besluitvorming.
Directe/rechtstreekse democratie = een bestuursvorm waarbij burgers zelf direct
invloed uitoefenen op het wetgevingsproces.
Indirecte/parlementaire democratie = een regeringsvorm waarbij de bevolking een
aantal vertegenwoordigers kiest die het bestuur uitvoeren.
Eerste democratie was in Athene hier stemde de bevolking gezamenlijk over belangrijke
besluiten. Het was wel een beperkte democratie want alleen vrije mannen mochten
stemmen.
Referendum = een overblijfsel uit de directe democratie waarbij kiesgerechtigde burgers
rechtstreeks mogen stemmen over een politiek vraagstuk of wetvoorstel. (Brexit).
Individuele vrijheid Beperkte individuele vrijheid
Politieke grondrechten Geen politieke vrijheid
Politie en leger hebben beperkte Overheidsgeweld
bevoegdheden Geen onafhankelijke rechtspraak
Onafhankelijke rechtspraak Massamedia en kunstuitingen staan
Persvrijheid onder censuur van de overheid.
Dictatuur: (De trias politica zijn niet gescheiden, maar in handen van een kleine groep
mensen)
Autocratische dictatuur = één leidersfiguur is het gezicht van de macht.
Totalitaire dictatuur = ontstaat als een groep mensen of een partij de macht grijpt via een
ideologische revolutie. (Er is sprake van indoctrinatie: de bevolking krijgt de partijideologie
met de paplepel ingegoten).
, Theocratie = bijzondere totalitaire dictatuur. Hierbij is de godsdienst verheven tot
staatsideologie.
Democratie:
Politieke grondrechten:
Alle Nederlanders vanaf 18 jaar hebben het recht om te kiezen of verkozen te
worden.
Iedereen mag een politieke partij of verenging oprichten.
Iedereen mag demonstranten of op een andere manier zijn mening uiten.
Politieke besluitvorming: (regels staan in de grondwet).
De regering en het parlement maken samen wetten.
Wetten gaan pasgelden als een meerderheid in het parlement daartoe besluit.
Minderheden: (ondanks meerderheidsprincipe moet de democratie rekening houden met
minderheden).
Grondrechten kunnen niet zomaar worden afgeschaft.
Persvrijheid:
Journalisten bepalen zelf waar ze over berichten en op welke manier.
Journalisten hebben geen toestemming van de overheid nodig.
Idee is dat de burger effectief invloed kan uitoefenen op de politiek als je beschikt
over betrouwbare en onafhankelijke informatie.
Nederland:
1848: de macht ligt niet meer bij de koning.
1917 alle mannen mogen stemmen.
1919: alle vrouwen mogen stemmen.
Dictatuur:
Machtenscheiding:
De macht is in handen van een persoon of kleine groep. Burgers hebben hierdoor te
maken met willekeur van de machthebber(s).
Rechters worden gecontroleerd door de machthebber(s), dus als het volk klachten
heeft kunnen ze niet naar de rechter gaan.
Grondrechten:
De grondrechten worden niet gerespecteerd.
Geen vrije meningsuiting en geen mogelijkheid tot protesteren.
Critici en politieke tegenstanders lopen de kans om gemarteld, gevangengezet of
vermoord te worden.
Geen vrije pers:
Journalisten krijgen problemen als ze kritisch zijn tegen de machthebber(s).
Overheid beoordeeld soms alle publicaties en tv-uitzendingen. Andere informatie
op het internet wordt gezuiverd door de overheid.
Censuur = de overheidscontrole van de media
Oppositiepartijen:
Vaak verboden.
Oppositieleiders vluchten regelmatig naar het buitenland omdat ze in land van
herkomst worden opgepakt en vanuit het buitenland actie proberen te ondernemen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hugoarntz. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,98. Je zit daarna nergens aan vast.
