Samenvatting – Slachtoffers – Charlie Leonard – 2022
Week 1 – Definitie slachtofferschap
Hoorcollege 1
Wat is een slachtoffer?
Verschillende definities:
- vroeger -> religieus
- Tegenwoordig:
Van Dale: iemand die door bepaalde gebeurtenissen zwaar getroffen wordt
Wetboek Sr: Gevolg van strafbaar feit (minder breedt)
6 criterea ideale slachtoffer (Christie)
1. Slachtoffer is zwak
2. Slachtoffer verrichte een deugdzame activiteit
3. Slachtoffer treft geen blaam tav aanwezigheid PD
4. Dader is groot/slecht
5. Dader is onbekend voor slachtoffer
6. Slachtoffer is sterk genoeg om te praten (claimen status van slachtoffer)
Cultuur historische invloeden:
1. Christendom
- Christus als lijdensfiguur
- Medelijden vs vergiffenis (maar geen wraak)
Victimologie als wetenschappelijke discipline
- Criminoloog: waarom wordt iemand dader?
- Victimoloog: waarom wordt iemand slachtoffer?
Ontstaan victimologie:
Grondleggers:
- Hans von Hentig
- Benjamin Mendelson
- Stephen Schaffer
- Ezzat A. Fattah
Nederlands
- Willem Nagel
- Jan Bastiaans
Von Hentig:
2 uitgangspunten:
1. Strafrecht bepaalt grenzen victimologie
2. Interactie daders en slachtoffers: welke rol speelde het slachtoffer bij de totstandkoming van het
misdrijf
Mendelson
- Slachtoffertypologieen: speculatieve, niet door theorie en empirie gestuurde categorieen obv
hoeveelheid schuld
Patters in criminal homocides (Wolfgang)
- Onderzoek naar moorden
- Alcoholgebruik speelt vaak een rol
- Dader/slachtoffer zijn bekenden van elkaar
- victim precipation= victim blaming?? -> volledige schuld
Heeft slachtoffer een rol gespeeld bij het delict?
Victimologie (Nagel)
- Restitution to victims of crime -> Behoefte slachtoffer aan vergelding en compensatie
,Hulpverleningspsychologie
- Terugkeer gevangenen nazi-kampen -> Behoefte aan psychologische hulp
- Gevolgen terroristische aanslagen jaren 70
Typen slachtofferschap
- conventionele criminaliteit ook onderzocht -> ook naar kampen van vroeger (Historici)
Literatuur week 1
From crime policy to victim policy: Reorienting the justice system
(Christie)
Het ideale slachtoffer
- Het zijn van een slachtoffer is een subjectieve aangelegenheid -> sociaal construct
- Sommige mensen voelen zich sneller slachtoffer dan anderen
Ideaal slachtoffer= een persoon die het snelst de titel slachtoffer zal krijgen als hij getroffen wordt
6 factoren ideaal slachtofferschap:
1. Slachtoffer is zwak
2. Slachtoffer verrichte een deugdzame bezigheid
3. Het slachtoffer kon niet worden verweten op een gevaarlijke plek te zijn5
4. De dader is groot en slecht
5. Dader en slachtoffer kennen elkaar niet
6. Slachtoffer is instaat van zich te laten horen
- Bij huiselijk geweld voldoen slachtoffers wel aan de criterea -> maar boeit de samenleving niet
Het non-ideale slachtoffer
- heksenjachten van vroeger
-> Verklaringen: ouderen vrouwen hadden meer machthebbende posities dan nu, geloof in duivels ->
heksen hadden dus te veel macht voor ideaal slachtofferschap
- personificeren van de bron van ongewenste dingen -> leidt tot non-ideaal slachtofferschap ->
ontwetende slachtoffer (mensen uit lagere sociale klasse) -> slachtoffer worden zonder dader
De ideale en de niet zo ideale dader:
3 type niet zo ideale daders:
1. Drugsdealer die zelf niet gebruikt: grote baas boven aan de keten -> die wel gebruikt is ook deels
slachtofferdus ook niet ideaal
2. De meeste daders van geweldsdelicten: er is dan sprake van een relatie tussen dader en
slachtoffer vaak ook alcohol in het spel bij beide
3. Bewakers van concentratie kampen in nazi-duitsland, die niet duits kwamen: werden genegeerd
Ideale slachtoffers, ware slachtoffers, bange slachtoffers
- ideale slachtoffers zijn vaak mensen die het minste risico lopen maar het bangst zijn
, Slachtoffers en sociale omstandigheden
- vrouwen voldoen aan zwak slachtoffer door de ongelijkheid in de maatschappij
- de slachtoffer en dader beelden zijn niet handig voor de maatschappij
Slachtoffer als zondebokken – Van Dijk
Etymologie van het woord slachtoffer
Wijden = het afzonderen iets ter ere van god -> zondebok
- Eigenlijk werd het woord slachtoffer alleen voor Jezus gebruikt -> expiatory victim -> zijn
slachtofferschap hebben de zonden van alle mensen opgeheven
- Later pas een algemene betekenis geworden
Het kwade geweten van de victimologie
- Eerst victimologen halverwege 20e eeuw -> onderscheid tussen slachtoffers naar gradatie van
medeschuld
- 1970: Focus op psychische problemen van slachtoffers -> hulpverlenings-victimologie
- strafrechterlijke interactionistische victimologie -> victim precipation (Mendelsohn)= vormen van
betrokkenheid van het slachtoffer bij de totstandkoming van het delict samen (crime passionelle)
tegenwoordig victim blaming
Von henting: zelf schuld aan eigen oorlogswonden
- algemene victimologie= PTSS werd belangrijk begrip, gaat ook over slachtoffers van rampen ect
- behandelingsvictimologie= wanneer en wat te doen tegen PTSS (medicalisering van het
slachtofferschap)
PTSS:
- Slachtoffers herbeleven de traumatiserende belevenis steeds opnieuw met bijbehorende angst
gevoelens
- sinds 1980 een angststoornis
- bij dreiging kan er gereageerd worden met verhoogde werkzaamheid die kan leiden tot flight or
fight
-Ditton: slachtoffers reageren juist in grootste deel van gevallen boos, maar dat werd genegeerd ->
zou ook makkelijker zijn voor de overheid
- Tijdens opkomst behandelings-victimologie -> ook aandacht betere bejegening slachtoffer
secundaire- victimisatie= nogmaals getraumatiseerd worden door een slecht bejegening van de
instanties in de strafrechtsketen
Emotionalisering van het strafproces= slachtoffers zijn te wraakzuchtig en zo wordt het humane
karakter van het strafrecht opgeblazen -> argument van juristen tegen slachtofferrechten
Is helemaal geen sprake van: doordat de trend van het invoeren van meer slachtofferrechten
samenging met het opleggen van meer repressieve rechten lijkt dit zo
Reeele slachtoffer= kan zwijgen of schreeuwen maar heeft geen invloed op straftoemeting
- Wraak zit niet definitief in de aard van mensen
- slachtoffer willen helemaal geen toren hoge straffen
Herstelrecht (Elias/Fattah)= bemiddeling tussen dader en slachtoffer -> word onterecht bij
aangenomen dat slachtoffers vergevingsgezind zijn -> meer oog voor dader
uitgaan van ideaal slachtoffer
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper charlie49. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,09. Je zit daarna nergens aan vast.