Samenvatting
Samenvatting Materieel strafrecht - tussentoets
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Alle hoorcolleges, werkgroepen, literatuur en jurisprudentie van week 1 tm week 5. Zelf de tussentoets met deze samenvatting gehaald!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 64 pagina's
Voorbeeld 4 van de 64 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Materieel StrafrechtWeek 1 - Inleiding, legaliteit & wederrechtelijkheid
Stof:
- 2x hoorcollege (geen werkgroep)
- Studieboek: H1, 2.1-2.4, 6.1, H3, H4
- Artikel: Legaliteit in Brussel en Luxemburg
Arresten:
- HR Veearts
- HR Dreigbrief
- HR Onbehoorlijk gedrag
- EHRM Legaliteit in Straatsburg
- HvJ EU 11 juni 2020
Hoorcollege 1 - Inleiding materieel strafrecht
Materieel strafrecht= deel van het strafrecht waarin wordt bepaald waarvoor, wanneer, op
wie, binnen welke grenzen en waarom een strafrechtelijke sanctie kan worden opgelegd.
1. Wat is materieel strafrecht?
a. Strafbaarstellingen
- Bevatten delictsomschrijving (gedraging + subjectieve omstandigheden
(opzet/schuld)) + sanctienorm (max. straf)
- Opgedeeld in misdrijven en overtredingen (Boek 2 of Boek 3)
- Nadere onderscheidingen mogelijk zoals:
→ Rechtsdelicten = strafbaarstellingen die een hele essentiële norm
beschermen (recht op leven), er is een subjectief bestanddeel vereist (door
beroep op gewetensfunctie vd mens)
→ Wetsdelicten = beschermen een norm die te maken heeft met de ordening
van de maatschappij, subjectieve bestanddeel niet vereist enkel handelen
voldoende
→ Krenkingsdelicten = leed is al wel geschied, een bepaald belang of
rechtsgoed wordt geschonden
→ Gevaarzettingsdelicten = leed is nog niet geschied, gevaar voor
bepaald gevolg bestraft. denk aan poging, opruiing
→ Materieel omschreven delicten = gevolg van het handelen staat centraal
(dood die intreed)
→ Formeel omschreven delicten = handelen staat centraal (Diefstal)
→ verschil in causaliteit
→ Commissiedelict = iets wordt gedaan
→ Omissiedelict = iets wordt nagelaten
1
,Let op: Soms bevat de delictsomschrijving ook een kwalificatie van de
delictsomschrijving zoals: ‘als schuldig aan doodslag’ = geen onderdeel van
delictsomschrijving + heeft niets te maken met subjectieve bestanddelen
Bestanddelen = vereisten om te kunnen spreken van een bepaald delict
b. Algemene leerstukken van strafrechtelijke aansprakelijkheid (Zie algemeen Deel
WSr) (zoals poging) = al dan niet in de wet tot uitdrukking komende
termen/begrippen die betrekking hebben op strafrechtelijke aansprakelijkheid
c. Sanctierecht → komt niet echt aanbod
Plaatsbepaling materieel strafrecht
● In relatie tot formeel strafrecht → door formeel strafrecht wordt materieel
strafrecht verwezenlijkt → opportuniteitsbeginsel = OM bepaalt wanneer wat
wordt vervolgd
● In relatie tot andere rechtsgebieden → elk rechtsgebied heeft een andere
invulling van begrippen → want er zijn ook andere gevolgen
2. Bronnen van materieel strafrecht
Rangorde:
1. Internationale verdragen (EVRM, VN verdragen, mensenrechten waarborgen en
verplichte strafbaarstellingen)
2. EU-recht (EU handvest van de grondrechten= primair eu-recht, legaliteitsbeginsel,
secundair recht in richtlijnen)
3. De wet: commuun (WvSr) en bijzonder strafrecht (de rest)
4. Nationale en internationale rechtspraak
Betekenis van bronnen
● Primaat van de wet (art.1 Sr juncto art. 16 Gw) → legaliteitsbeginsel
● Primaat van het wetboek van strafrecht (commuun) (art. 91 Sr of art. 107 GW)
● Maar: praktijk is weerbarstig → vage formulering van wetten
● En bijzondere wetten ook best wel uitgebreid
3. Nederlands strafrecht 1886-heden
● Tot 1886: Franse Code Penal (1810) van kracht → hiervoor verstrooid
strafrecht
→ bleef heel lang door codificatiegebod (GW) (niets was beter)
● 1886: Inwerkingtreding van nieuw nationaal wetboek van strafrecht
● Gekenmerkt door: eenvoud, rechterlijke interpretatie- en
straftoemetingsvrijheid, terughoudendheid (liberaal) → klassieke school
● Ordenen en beschermen tegen de overheid
Behouden gebleven sinds 1886
● Algemene leerstukken niet/nauwelijks gedefinieerd → nadere uitwerking
overgelaten aan de rechtspraak
2
, ● Tweedeling: Misdrijven & overtredingen
● Grote straftoemetingsvrijheid voor de rechter → vertrouwen
(taakstrafverbod?)
Ontwikkelingen sinds 1886
● Opkomst Moderne Richting → thans: verenigingstheorie
- Kijken naar effecten en de maatschappij → hoe kunnen we de samenleving
beschermen?
- Nut van straffen? Persoon van de dader krijgt op een andere manier vorm
● Nieuwe vormen van criminaliteit
● Internationalisering en Europeanisering
● Toegenomen invloed andere disciplines
● Toegenomen nadruk op veiligheid
● Differentiatie van wederrechtelijkheid → is elk in de wet strafbaar gesteld
handelen strafbaar?
● Meer aandacht voor schuld
Enige belangrijke veranderingen
● Hoe Nederlands is ons Nederlandse strafrecht?
- Positieve verplichtingen ogv EVRM
- Invloed bovennationaal recht, m. n. van (afdwingbaar) EU-recht
- Plicht tot conforme interpretatie
- Rechtspraak Hof van Justitie EU
● Strafbaarstelling van de voorfase
- Strafbare voorbereiding
- Gevaarzettingsdelicten steeds meer op de voorgrond
● Veranderde opvatting van daderschap
- Naast fysiek ook functioneel daderschap → medeplichtigheid etc
- Strafbaarheid van de rechtspersoon
● Forse groei bijzondere strafwetgeving
- Mede onder invloed van EU-regelgeving en internationaal recht
- Gelede normstelling → in allerlei wetten staat 1 strafbaarstelling
Criteria voor strafbaarstelling
● Schadebeginsel
- Schade of gevaar voor schade?
● Schending van rechtsbelangen
4. De mens in het strafrecht
● strafbaar gedrag is menselijk gedrag
● wie de misdadiger als mens eerbiedigt en werkelijk verantwoordelijk houdt, biedt de
misdadiger de gelegenheid het verloren vertrouwen opnieuw te verdienen
3
, Hoorcollege 2 - Legaliteit & Wederrechtelijkheid
Voorwaarden voor strafbaarheid
1. Er is een menselijke gedraging
2. .. die valt binnen de grenzen van een wettelijke delictsomschrijving
3. … die wederrechtelijk is
4. … en aan schuld te wijten
Wederrechtelijkheid & Verwijtbaarheid → elementen van de voorwaarden voor
strafbaarheid (staan niet altijd in de delictsomschrijving)
Legaliteitsbeginsel
● Want: menselijke gedraging ‘die valt binnen de grenzen van een wettelijke
delictsomschrijving → moet dus in de wet staan
● In dit vak: materieelrechtelijk legaliteitsbeginsel
Achtergrond legaliteitsbeginsel
● Een diepgeworteld fundamenteel beginsel
- rechtsstaatgedachte (rule of law)
- Bescherming tegen willekeur
- Generale preventie
3 dimensies van het legaliteitsbeginsel:
● Constitutionele dimensie: wetgever verleent bij wet het recht tot straffen
aan staatsorganen → bevoegdheden
● Rechtsbeschermende dimensie: de wet stelt grenzen aan het recht tot straffen
(gelijkheid en rechtszekerheid)
● Generaal-preventieve dimensie: rationele reactie op criminaliteit houdt volk onder
controle
Codificaties legaliteitsbeginsel
● Art. 1 lid 1 Sr
● Art. 16 Gw
● Art. 7 EVRM
● Art. 49 HGEU (bij ten uitvoer brengen Unierecht)
● Art. 15 lid 1 IVBPR
Vier deelnormen
1. Vereiste van geschreven strafbepalingen (Lex scripta): er moet een basis zijn in
het recht (dus gewoonterecht geen directe bron van strafrecht)
2. Verbod van terugwerkende kracht
- Tenzij: mildheidsgebod (art. 1 lid 2 Sr; art. 49 HGEU) (als de wijziging van
een bepaling juist gunstig uitpakt)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper charlie49. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,09. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 55628 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen