Vitaal-bedreigt keuzecursus:
Week 1: Airway
ABCDE-methode wordt ingezet om structuur in acute situaties te krijgen.
- Prioriteiten stellen
- Volgorde levensreddende handelingen bepalen overlevingskans
Terugdringen mortaliteit en morbiditeit
- Uitgangsprincipes: treat first what kills fisrt en do not further harm.
Uniformiteit:
- Hele acute zorgketen spreekt dezelfde taal.
Opvang van vitaal bedreigde zorgvragers:
1. Primary assessment (survey), eerste beoordeling volgens ABCDE
met daarbij behorende levensreddende handelingen.
2. Re-assessment (een herhaling van het kijken naar bijvoorbeeld de
saturatie meter na het volledig afnemen van de primary
assessment.)
3. Secondary assessment (survey), tweede uitgebreide beoordeling
(top-teen) met behandeling van geconstateerde afwijkingen.
Airway:
Beoordelen en vrijmaken van de luchtweg
- Luchtstroom
- (Gedeeltelijke) obstructie
- Luchtwegopeningshandelingen
Bij trauma immobilisatie van de (cervicale) wervelkolom.
Een vrije luchtweg is essentieel om zuurstof binnen te krijgen.
Avpu: Alert, Vocal, Pain, Unresponsive
Airway wat zijn de problemen?
Primaire obstructie
- Bloed, slijm, braaksel, corpus alienum, gebitsdelen
- Zwelling (verbranding, ontsteking, allergie)
- Uitwendige compressie (bloeding, tumor, abces)
Secundaire obstructie
- Door bewustzijnsdaling
- Tong die achter in de keel valt
Bij trauma
- Let op eventueel CWK-letsel
Hoe maak je de luchtweg vrij?
- Luchtwegopeningshandelingen
- Uitzuigen, evt. zichtbaar corpus alienum verwijderen
- Stabilisatie cervicale wervelkolom
- Hulpmiddelen: o.a Guedell (mayotube)
- Verstikkingsprotocol
,CWK-letsel:
Wervelkolom immobilisatie totdat CWK-letsel is uitgesloten!
- Manuele in line stabilisatie
- Wervelplank
- Hoofdblokken
- Vacuümmatras/traumamatras
- Nekkraag is niet per se geïndiceerd
Triage: is sortering of selectie
Oorspronkelijk: in oorlog/rampgeneeskunde gebruikt voor prioritering in
behandeling bij aanbod van meerdere slachtoffers.
Nu: op basis van een aantal gegevens worden patiënten ingedeeld in
verschillende urgentieklassen (computergestuurd)
Urgentieklassen zijn afhankelijk van gebruikt triagesysteem, maar komen
vaak overeen
Verschillende niveaus urgentie:
U1: acuut, instabiele vitale functies (ABCD)
U2: zeer urgent, bedreiging ABCD
U3: urgent, reële kans op schade
U4: standaard, kans op schade verwaarloosbaar
U5 niet urgent, geen kans op schade
Triage op SEH vindt plaats in 10 minuten
- Probleemomschrijving (ingangsklachten) kiezen
- Vitale functies (ABCDE) observeren en meten
- Korte anamnese (AMPLE), allergie, medicatie, past
(voorgeschiedenis), last meal, events.
WC1.1: klinisch redeneren
Het is belangrijk in een acute situatie ook de AMPLE als eerste uit te
vragen voor de overdracht naar de arts, zo weet je eventuele allergieën en
medicijn gebruik.
Klinisch redeneren in zes stappen:
1. Oriëntatie op de situatie (SBAR)
2. Klinische probleemstelling
3. Aanvullend onderzoek
4. Beleid
5. Verloop
6. Evalueren
Stap 1:
- Vragen (subjectief) bent u wakker?
- Metingen
- Redeneerhulpen: SBAR, APMLE, EWS
Stap 2:
, - Betrokken orgaansystemen
- Bewakingsmogelijkheden (ademhaling, saturatie enzo)
- Psychosociale problematiek (SCEGS): angst
- Etiologie (medische (differentiaal) diagnose) (pEs): door anesthetica
of neurologische problematiek
Stap 3:
- Aanvullend anamnese
- Aanvullend lichamelijk onderzoek
Stap 4:
- Directe levensreddende handelingen: luchtwegopeningshandeling op
stabiele zijligging, rechtop zitten en eventueel zuurstof
- Arts waarschuwen
- Verpleegplan, (PES, doelen, interventies)
Stap 5:
- Gewenst verloop (korte termijn)
- Ongewenst verloop (complicaties)
Stap 6:
- Evaluatie en reflectie op: patiëntveiligheid, beroepsuitoefening,
ethisch dilemma
- Beschouw situatie, geleverde zorg en eigen aandeel
- Wat heb je ervan geleerd? Nieuw gedrag?
SBAR-Methode: Situation, Background, Assessment, Recommendation
Week 2: breathing
Wat zijn de problemen in de B:
- Stoornissen in aansturing ademhaling
- Mechanische belemmering thorax: thoraxwand, diafragma
- Stoornissen in: ventilatie, diffusie, perfusie
- Post alveolaire oorzaken: stoornis in O2-transport
Hoe herken ik het probleem?
Kijk luister en voel:
- Bewegingen borst en buik
- Ademhaling: frequentie, diepte, symmetrie, regelmaat
- Hulpademhalingsspieren en intrekkingen
- Abnormale geluiden (wheezing, rhonchi)
- Kleur van de huid (cyanose)
- (Trachea midline?)
Meten:
- SpO2 (zuurstofsaturatie)