Artikel – Ouderbetrokkenheid 3.0 Een manier van kijken én vier basisvormen om effectief
samen te werken met ouders
Ouderbetrokkenheid 3.0 is vooral een manier van kijken die helpt om reacties van elkaar –
ouders en leerkrachten – te begrijpen en om een samenwerking op te bouwen die effectief
is. Het concept helpt ook om de soms weersbarstige miscommunicatie tussen school en
ouders te kunnen verklaren.
De passie van ouderbetrokkenheid 3.0 = elke leerling heeft recht op een goede
samenwerking tussen school en ouders.
Ouderbetrokkenheid 3.0 gaat niet om nieuwe dingen, maar om de terugkeer naar een goede,
logische, praktische, efficiënte manier van samenwerken waar leerlingen beter van worden.
We spreken over effectieve ouderbetrokkenheid als er sprake is van een niet-vrijblijvende
samenwerking tussen school en ouders. School en ouders hebben verschillende rollen in de
samenwerking die wordt gekenmerkt door gelijkwaardigheid. De samenwerking richt zich op
de schoolontwikkeling van het kind.
Drie dingen staan vast:
1. Elke ouder is betrokken. Ook elke leraar is betrokken.
2. De school moet ouders in staat stellen om ouderbetrokkenheid te kunnen tonen.
3. Met bijna alle ouders is effectieve ouderbetrokkenheid mogelijk, als er maar een
vorm wordt gekozen die is afgestemd op de individuele ouders en hun kind.
Ouderbetrokkenheid is dus iets anders dan het vrijwilligerswerk dat ouders op school doen
(bijvoorbeeld luizenmoeders of klusvaders). Dat noemen we ouderparticipatie. Dit is heel
waardevol, maar heeft geen aantoonbare invloed op de schoolontwikkeling van kinderen.
De relationele werkelijkheid tussen school en ouders geven we in drie vereenvoudigde
concepten weer:
Ouder betrokkenheid 1.0
De school zendt informatie naar de ouders. Het gaat om eenzijdige communicatie: de school
bepaalt het moment, de vorm en de inhoud.
Ouderbetrokkenheid 2.0
De school zendt informatie naar de ouders en de ouders kunnen informatie terug zenden. De
informatie is een verzameling van tweezijdig zenden, zonder dat er sprake is van
samenwerking. Hierdoor is er niet altijd sprake van werkelijk contact.
1
,Ouderbetrokkenheid 3.0
De school en de ouders delen en zoeken samen naar nieuwe informatie met een doel voor
ogen dat voor beide helder is: de ontwikkeling van het kind. Het gaat hierbij niet alleen om
elkaar informeren maar om samenwerken.
Ouderbetrokkenheid 1.0 en 2.0 werken niet meer.
Daar zijn verschillende oorzaken voor:
• Mensen, en dus ook ouders, zijn mondiger geworden
• Iedere dag komt een stortvloed aan informatie op ons af.
• Op de gemiddelde thema-avond komen weinig ouders af.
Vrijwel elke school in Nederland neemt oudertevredenheidsonderzoeken af om de mening
van ouders over de kwaliteit van de school te meten.
Ouders laten zich bij de beoordeling van de school veel leiden door emoties over hun kind.
Een kwalitatief onderzoek door middel van evaluatiedialogen zou een beter alternatief
kunnen zijn.
De drie kernwaarden van ouderbetrokkenheid 3.0:
1. We zijn gelijkwaardig
2. We zijn samen verantwoordelijk
3. We voelen ons verantwoordelijk voor elkaar
Samenwerking tussen school en ouders is in het belang van het kind. Onderzoek laat zien dat
leerlingen zich beter ontwikkelen en betere resultaten halen.
Een belangrijke theoretische pijler onder ouderbetrokkenheid 3.0 is de
zelfdeterminatietheorie. Deze theorie is naar de Nederlandse onderwijssituatie vertaald door
Luc Stevens. Hij maakt in het boek Zin in school duidelijk dat de motivatie toeneemt wanneer
er een leeromgeving wordt gecreëerd die recht doet aan de drie psychologische
basisbehoeften:
• Autonomie
• Relatie
• Competentie
De basisbehoeften gelden voor leerkrachten, leerlingen én ouders.
Vier basisvormen van ouderbetrokkenheid 3.0:
1. Het jaarlijkse startgesprek
2. Een communicatieplan op maat
3. Nieuwjaarsreceptie na de zomer
4. Buddy’s
2
, De vormen 1 en 2 zijn noodzakelijk.
De vormen 3 en 4 zijn facultatief; hier kan de school in groeien.
Basisvorm 1: Het jaarlijkse startgesprek
Start elk schooljaar met een individueel gesprek met elke ouder, i.p.v. met een collectieve
startbijeenkomst. Hierdoor wordt de relatie vanaf het begin van het jaar versterkt en
ontstaat er samenwerking met elke ouder.
Ook als de leerkracht voor de tweede keer dezelfde groep heeft, is het startgesprek
essentieel. Bij een startgesprek is ook het kind zelf aanwezig.
Basisvorm 2: Het communicatieplan op maat
Elk kind heeft iets anders nodig en ook ouders verschillen. Met elke ouder maak je afspraken
hoe je het komende jaar communiceert. De gemaakte afspraken leg je samen vast in het
communicatieplan op maat.
Voorbeelden van communicatie op maat:
• Bezoek op school
• Bellen
• Skype
• Mail
• WhatsApp
• Huisbezoek
Basisvorm 3: Nieuwjaarsreceptie na de zomer
Het is belangrijk dat ouders elkaar binnen een groep of klas kennen en zich verantwoordelijk
voelen voor elkaars kinderen.
Basisvorm 4: Buddy’s
Ouders hebben ook steun van elkaar nodig. Koppel ouders aan elkaar die iets voor elkaar
kunnen betekenen. Buddy’s zijn klasoverstijgende ouders die elkaar steunen.
Wereldwijd wordt gewerkt met zes standaarden om de samenwerking met ouders te
‘meten’. Deze standaarden zijn ontwikkeld door Joyce Epstein.
Reader
Urie Bronfenbrenner heeft in de twintigste eeuw een stempel gedrukt op de
ontwikkelingspsychologie. Hij is grondlegger van de ecologische pedagogiek. Hij stelt dat de
mens andere mensen om zich heen nodig heeft. En dat geldt ook voor een kind.
De ontwikkeling wordt niet zozeer bepaald door wat aangeboren is.
Bronfenbrenner stelt dat de oorzaak van elke ontwikkeling ligt in de manier waarop de mens
met zijn omgeving omgaat.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisabercx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,66. Je zit daarna nergens aan vast.