Tentamen communicatie en organisatie
Hoofdstuk 1,2, 9, 10 en 19 van Michels
Communicatie richt zich op het communiceren met, door en in organisaties.
Intentionele communicatie, is bewuste communicatie.
Niet-intentionele communicatie, de zender heeft niet de intentie te communiceren, maar laat wel de
boodschap overkomen bij de ontvanger.
Trends en ontwikkelingen:
1. Data driven en real time, er zijn van jou en iedereen enorm veel data opgeslagen, deze big
data geven bedrijven informatie waarmee zij kunnen inspelen op ieder individu.
2. Emotie en sociale context, vroeger communicatie gefocust op ratio en op individuen nu meer
op emotie en beïnvloeding via de sociale context.
3. Van tekst naar beeld, eeuwenlang was tekst dominant maar nu staat beeld centraal radio is
vervangen door tv blogs door vlogs.
4. Transparantie, organisaties hebben niet langer controle over wat er over hen wordt bericht,
mensen kunnen overal open communiceren. Organisatie moet oprecht en transparant zijn en
zich niet beter voordoen dan ze is anders tast dat geloofwaardigheid aan
5. Duurzaamheid en MVO, geen bedrijf kan eromheen en moet kunnen aantonen dat het
duurzaam en maatschappelijk verantwoord onderneemt. Dat kleren die je verkoopt niet zijn
gemaakt door kinderen uit een land die in de fabriek werken
6. Accountability en meetbaar maken, accountability betekent dat je als
communicatieprofessional zowel je verantwoordelijkheid neemt als verantwoording aflegt
aan de organisatie, gaat om aangeven wat je gaat doen en waarom en wat mogelijke
resultaten zijn.
7. Netwerkmaatschappij, de verbindingen tussen individuen en tussen organisaties nemen
steeds meer de vorm van netwerken aan. Waarbij een netwerk een verzameling van
verbonden personen of groepen is. Het succes van organisaties in netwerken hangt af van in
hoeverre zij waardevolle relaties met hun stakeholders kunnen opbouwen en onderhouden.
Een gevaar van de netwerksamenleving is dat de organisaties en individuen alleen nog maar
in contact staan met gelijkgestemden. Ze leven dan in hun eigen bubbel waarbij er geen oog
meer is voor wat er buiten de kring gebeurt.
Het team communicatie is vooral bezig de organisatie communicatiever te maken en communicatie
te faciliteren.
Drie kerntaken voor communicatie:
1. De reputatie (=imago (uitstraling) door de jaren heen bij verschillende stakeholders)
versterken
2. De regie (=het afstemmen van alle interne en externe communicatie op elkaar) voeren over
de communicatie
3. Communicatie realiseren
Zes kerntaken:
1. Analyseren, vraagstukken in kaart brengen
2. Adviseren, organisaties communicatiever maken
3. Integreren, communicatieprocessen plannen, afstemmen en implementeren
4. Creëren, communicatiemiddelen realiseren
5. Begeleiden, coachen en ondersteunen van de communicatie van anderen
, 6. Organiseren, verzorgen van events en bijeenkomsten
Communicatie is een proces van tweerichtingsverkeer waarbij de interactie essentieel is.
Communicatie is een proces dat begint bij een zender (Z). Die zender wil iets overdragen. Hij heeft
een boodschap (B) die via een medium (M), een kanaal naar een ontvanger (O) stuurt.
Boodschap, wat wil je dat je doelgroep weet, zorgvuldig formuleren en aansluiten op de doelgroep.
1. Zakelijk aspect, beschrijving van feiten, de informatie in de boodschap
2. Expressief aspect, het gevoel, de emotie die zender via de boodschap uit
3. Relationeel aspect, verhouding van de zender en ontvanger tot elkaar
4. Appellerend aspect, het beroep op ontvanger om iets te doen
Encoderen, de zender die zijn gedachten omzet in een voor de ontvanger begrijpelijke boodschap.
Decoderen, om een boodschap te begrijpen moet de ontvanger deze omzetten in zijn eigen
gedachten.
Communicatietheorieën:
1. Stimulus-respons, het idee van stimulus-responstheorie is dat ontvangers klakkeloos
accepteren en overnemen wat de zender hen voorschotelt (het beeld wat je hierbij kunt
vormen is een injectienaald, de ontvangers krijgen als het ware de informatie ingespoten)
2. Two step flow, de two-step flow-theorie wordt eerst een beperkt aantal opinieleiders of
influencers beïnvloed die vervolgens intermediair zijn tussen de zender en een grotere groep
3. Uses and gratifications, deze theorie legt de nadruk op de actieve rol van de ontvanger en
stelt dat je zelf keuzes maakt over welke media je gebruikt, wanneer je die gebruikt en welke
boodschappen je wilt ontvangen, deze keuzes en beslissingen baseer je op jouw persoonlijke
behoeften. De vraag bij deze theorie is niet wat de media doen met mensen, maar wat
mensen doen met de media.
4. Agendasetting, de essentie van deze theorie is dat de massamedia bepalen niet wat we
denken, wel waarover we denken, dus welke onderwerpen hoog op publieke agenda staan.
5. Netwerkmodellen, onze maatschappij is in feite een groot netwerk waarin de leden met
elkaar communiceren en elkaar beïnvloeden
Communicatie: functies modaliteiten
Als communicatieproffesional moet je rekening houden met verschillende functies van
communicatie. Het hangt vaak af van de sector waarin je werkzaam bent en je specifieke functie
, Categoriseren op modaliteiten
Modus= manier, wijze
1. Voorlichting
• Mate van beïnvloeding: gering
• Hulp bij mening en besluitvorming
• Belang van de ontvanger staat voorop
• Voorbeelden: overheidswebsites, beroepskeuzevoorlichting
2. Public relations (relaties aangaan met stakeholders)
• Mate van beïnvloeding: stelselmatig bevorderen van wederzijds begrip
• Public relations: relatie aangaan en onderhouden met verschillende stakeholders
(publieken)
• Voorbeelden: websites, evenementen, open dagen, meetings, mailings en jaarverslagen
die naar de stakeholders worden gestuurd die met het bedrijf te maken hebben.
3. Marketing communicatie (focus niet alleen op verkoop maar op houding en gedrag)
• Mate van beïnvloeding: overredende informatie
• Doel: potentiële klanten overtuigen van een merk, product of service (niet zelfde als
reclame) (iets wordt positief in de markt gezet)
• Voorbeelden: website, radiocommercial, televisie, flyers, billboards, bushokjesreclame
4. Reclame
• Mate van beïnvloeding: zender doet moeite om gewenst gedrag te bereiken
• Doel: verkoop van producten of diensten aan potentiële klanten
• Voorbeelden: reclamefolders (print), commercials (online, radio en tv)
5. Propaganda
• Mate van beïnvloeding: overhalen tot overname ideeën/ideologie
• Overreden tot overnemen van een standpunt/idee of bijv. overhalen tot een bepaalde
actie
• Voorbeelden: verkiezingsspotjes, CPNB, toespraak Hitler WOII, ‘propagandaoorlog’
Rusland/Oekraïne
Interne analyse
Hoe leer je een organisatie kennen? (interne analyse)
• Missie en Visie
• Cultuur
• Leiderschapsstijlen
• Structuur
• Mintzberg configuraties
Missie en visie
Visie – Wat is de rol van de organisatie in de samenleving? Waarvoor GAAN we? (droom over hoe de
samenleving eruit ziet) (de visie geeft de kijk op het leven en de maatschappij weer) (visie schets een
kort en krachtig beeld van de organisatie in de maatschappij en markt over vijf à tien jaar).
