Deze samenvatting van het vak geschiedenis omvat tijdvak 1 t/m 6. Alles wordt hierin besproken en aan het einde worden de kenmerkende aspecten per tijdvak besproken.
Samenvattingen geschiedenis VWO4
Geschiedenis is het denken en doen van de mensen uit het verleden
Hoofdstuk 1
De jager-verzamelaars leefde in kampen. Ze sloegen geen voedsel op, dus als ze
dat nodig hadden gingen ze gewoon jagen op dieren in de buurt, of verzamelde ze
wat bessen of planten. De groepen leefde in kleine gebieden, zodat ze het gebied
heel goed kende. Ze wisten bijvoorbeeld in welke tijd van het jaar welke dieren waar
zouden verschijnen. Veel kinderen werden er niet geboren, omdat er anders niet
genoeg voedsel zou zijn. Het draagvermogen van een gebied is hoeveel voedsel er
in een gebied is om een bepaald aantal mensen te kunnen onderhouden.
De landbouw is waarschijnlijk als eerste ontstaan in de vruchtbare halve maan
(een gebied in het Midden-Oosten), Oost-Azië en in Midden-Amerika. Er zijn twee
bekende theorieën over hoe de landbouw is ontstaan.
Oasetheorie:
Door de ijstijd werd het klimaat droger. Vanwege de behoefte aan water gingen de
jager-verzamelaars in de buurt van een oase leven. Omdat dit een beperkt gebied
was, moesten ze het draagvermogen vergroten. Dit deden ze met behulp van
landbouw.
Theorie van Hillman:
Jager-verzamelaars moeten hebben opgemerkt dat er wild graan groeide in de buurt
van hun kampen. Dit begonnen ze toen te verbouwen. Na een koude periode
kwamen ze erachter dat het wilde graan gestorven was, maar hun tamme graan wel
nog gewoon leefde.
De kleine dorpjes van de boeren groeide uit tot stadstaten. Vermoedelijk gebeurde
dit als eerste in Mesopotamië, een gebied in het Midden-Oosten. Door het vele
landbouw aan de rivieren ontstond er een overproductie. Er waren minder boeren
nodig, dus sommigen begonnen zich te specialiseren in andere dingen, zoals
ambachten en handel. Hierdoor ontstond hiërarchie. Dit betekent dat je machtiger
bent als je veel bezit hebt, of een speciaal beroep had. In het centrum van de
stadstaat stond meestal een tempel. Dit was niet alleen om de goden te eren, maar
ook om voorraden in op te slaan. Deze voorraden werden dan uitbetaalt aan de
mensen die voor de stad werkte, zoals priesters, ambtenaren of soldaten. Dit soort
economie werd het redistributiesysteem of tempeleconomie genoemd. Om bij te
houden hoeveel voorraden er nog waren, werd het schrift ontwikkeld.
De stadstaat heeft vier kenmerken:
1. Hiërarchie
2. Godsdienstig centrum
3. Specialisatie
4. Schrift
, Hoofdstuk 2
Griekenland had een bergachtig landschap. Hierdoor was er geen natiestaat
mogelijk. Griekenland bestond uit veel verschillende poleis. Dit is een stadstaat met
burgers en een bestuur. Een hele belangrijke poleis was Athene. Hier ontwikkelde
zich een staatsvorm; de democratie. Omdat er zo’n sterke bevolkingsgroei was,
trokken er mensen weg vanwege voedseltekorten naar nieuwe plekken in het
Middellands Zeegebied. Hier kon veel goedkoper geproduceerd worden, en arme
boeren konden hier niet mee concurreren. Hierdoor kwamen er grote verschillen
tussen arm en rijk. Vooral handelaren waren rijk. Door dit ontstond een economische
emancipatie, en uiteindelijk ook een militaire emancipatie. De burgers wilden
inspraak hebben in het bestuur.
Solon wilde bepaalde rechten hebben om de verschillen tussen arm en rijk op te
lossen. Hij wilde een herindeling in de inkomstenklassen, en in volksvergadering
mochten de rijken ook inspraak hebben, in plaats van alleen degene die een
speciale afkomst hadden.
Kleisthenes zorgde er later voor dat de burgers meer inspraak kregen in het
bestuur. Doormiddel van het schervengericht mochten sommige burgers een
politieke leider wegstemmen, en deze zou vervolgens voor tien jaar verbannen
worden uit Athene.
Perikles voerde presentiegelden in. Hierdoor konden ook de armere burgers
deelnemen aan de volksvergaderingen. Hij was ook degene die grote bouwprojecten
startte. Hierdoor werd Athene het centrum van kunst en cultuur. Wetenschappers en
filosofen kwamen naar de stad toe om er te wonen en werken. Dit wordt ook wel de
Gouden Eeuw van Athene genoemd.
Ook een stadstaat in Italië ontwikkelde zich; Rome. Dit groeide uit tot de
belangrijkste staat in het Middellands Zeegebied. Tijdens de veroveringen van
andere stadstaten kwam de Romeinse cultuur in aanraking met andere culturen,
vooral de Griekse. Hierdoor ontstond de Grieks-Romeinse of Klassieke Cultuur.
Traditionele Romeinse geschiedenis
Koninkrijk: 753 BC-509 BC
Republiek: 509 BC-30 BC
Keizerrijk: 30 BC-476
Aan het begin van het Romeinse Keizerrijk was er een periode die de Pax Romana
heette. Dit was een rustige periode in het Romeinse Rijk. In de derde eeuw ontstond
er een crisis:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sachalohman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,46. Je zit daarna nergens aan vast.
