Inhoudsopgave
WEEK 1 – OPSPORING EN VERVOLGING ........................................................................................................... 4
ANTWOORDEN OP LITERATUURSTELLINGEN ................................................................................................................... 4
LITERATUUR.......................................................................................................................................................... 11
Keulen en Knigge, Ons Strafrecht 2, Strafprocesrecht, Hoofdstuk 6, 7, 9, 10, 11 ......................................... 11
T. Blom, De Wet OM-afdoening geëvalueerd, Tijdschrift Praktijkwijzer Strafrecht, 2018/91 ...................... 51
Universiteit Utrecht, Snel, Betekeningsvol en Zorgvuldig. Een tussenevaluatie van de ZSM-werkwijze,
WODC 2016, pp. 5-12 ................................................................................................................................... 53
Aanwijzing OM strafbeschikking (art. 257a Sv) ............................................................................................ 54
Aanwijzing voor de opsporing ...................................................................................................................... 56
JURISPRUDENTIE .................................................................................................................................................... 58
Hof Amsterdam 3 juni 1977, NJ 1978/601 (Hollende kleurling) ................................................................... 58
HR 14 januari 1975, NJ 1975, 207 (Ruimte) .................................................................................................. 59
HR 2 februari 1988, NJ 1988, 820 (Stormsteeg) ........................................................................................... 60
HR 2 juli 2013, NJ 2013, 563 (Checkpoint I) + HR 26 april 2016, NJ 2016, 388 (Checkpoint II) + Gerechtshof
‘s-Hertogenbosch 20 november 2017, ECLI:NL:GHSHE:2017:5167 (Checkpoint III) ..................................... 61
HR 1 november 2017, NJ 2017, 84 (Dynamische verkeerscontrole) ............................................................. 63
HR 30 juni 2020, NJ 2021, 11 (Onbevoegd uitoefening controlebevoegdheden) ......................................... 64
WEEK 2 – MODERNISERING STRAFVORDERING .............................................................................................. 65
ANTWOORDEN OP LITERATUURSTELLINGEN ................................................................................................................. 65
VERPLICHTE LITERATUUR ......................................................................................................................................... 74
Raad van State, Advies over het nieuwe Wetboek van Strafvordering. Advies van de Afdeling advisering
van de Raad van State van 6 april 2022 (selectie: pp. 6 t/m 35 en 100 t/m 120). ....................................... 74
T. Blom, ‘Heimelijke toepassing van openlijke bevoegdheden’ Tijdschrift modernisering strafvordering
2020, nr. 1, pp. 2-9 ....................................................................................................................................... 83
S. Brinkhoff, ‘Modernisering Strafvordering: de bevoegdheden met betrekking tot het lichaam en het
ongemotiveerd uithollen van waarborgen’ Tijdschrift modernisering strafvordering 2019, pp. 15-19 ....... 86
A. Das, De codificatie van rechtsbeginselen in het gemoderniseerde wetboek van strafvordering’ tijdschrift
modernisering strafvordering 2018, nr. 1, pp. 19-28 ................................................................................... 88
WEEK 3A – RECHT OP EEN EERLIJK PROCES .................................................................................................... 91
ANTWOORDEN OP LITERATUURSTELLINGEN ................................................................................................................. 91
LITERATUUR.......................................................................................................................................................... 97
RICHTLIJN (EU) 2016/343 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD (versterking onschuldpresumptie
en aanwezigheid strafprocedure) ................................................................................................................. 97
Guide on Article 6 of the European Convention of Human Rights ................................................................ 99
D.A.G. van Toor, Over het nemo-teneturbeginsel en het decryptiebevel: is een meewerkplicht bij het
ontsleutelen van bestanden gerechtvaardigd ............................................................................................ 104
PH.PH.M.C Van Kempen, Verdedigingsrechten in het vooronderzoek in Nederland .................................. 106
JURISPRUDENTIE .................................................................................................................................................. 111
HR 09-02-2021, NJ 2021, 120 (Afgedwongen ontgrendeling) .................................................................... 111
WEEK 3B – DIGITALE OPSPORING ................................................................................................................. 113
LITERATUUR........................................................................................................................................................ 113
J.J. Oerlemans, ‘Cybercriminaliteit en opsporing’, p. 195-258 in: W. van der Wagen, J.J. Oerlemans & M.
Weulen Kranenbarg (red.), Basisboek Cybercriminaliteit, Den Haag: Boom criminologie 2020. ............... 113
J.J. Oerlemans & B.W. Schermer, ‘Antwoorden op prejudiciële vragen in de EncroChat- en SkyECC-zaken‘,
NJB 2023/2244, afl. 31, p. 2610-2618. ....................................................................................................... 121
JURISPRUDENTIE .................................................................................................................................................. 125
HR 5 april 2022, ECLI:NL:HR:2022:475, Computerrecht 2022/186, m.nt. J.J. Oerlemans & A. Berlee ........ 125
WEEK 4A – OPSPORING EN VERVOLGING EN HET RECHT OP PRIVACY (ART. 8 EVRM) EN VORMVERZUIMEN
, Week 1 – Opsporing en vervolging
..................................................................................................................................................................... 127
ANTWOORDEN OP LITERATUURSTELLINGEN ............................................................................................................... 127
LITERATUUR........................................................................................................................................................ 131
Guide on article 8 – Right to respect for private life, home and correspondence ...................................... 131
T. Blom, Vormen verzuimd (oratie)............................................................................................................. 132
JURISPRUDENTIE .................................................................................................................................................. 138
ECHR X and Y v. the Netherlands, 26 March 1985 (Application no. 8978/80) ............................................ 138
ECHR Osman v. UK, 28 October 1998 (Application no. 23452/94) ............................................................. 139
HR 30-03-2004, NJ 2004, 376 (Afvoerpijp) ................................................................................................. 140
HR 19-02-2013, NJ 2013, 308 (Onbevoegde hulpofficier) .......................................................................... 142
HR 01-11-2016, NJ 2017, 84 (Dynamische verkeerscontrole) ..................................................................... 143
HR 01-12-2020, NJ 2021, 169 (Ophoudhok) ............................................................................................... 145
Vormverzuimen een never ending story. Annotatie van T. Blom in SR-Updates.nl .................................... 147
WEEK 4B – DIGITAAL BEWIJS ........................................................................................................................ 149
LITERATUUR........................................................................................................................................................ 149
J. Henseler, 'De (R)evolutie van Digitaal Bewijs', Lectorale rede Hogeschool Leiden, 21 november 2017 . 149
J. Henseler & C.J. de Poot, ‘De betekenis van digitale sporen voor bewijs op activiteitniveau’, Expertise en
Recht 2020, nr. 2, p. 50-59 ......................................................................................................................... 155
WEEK 5 - MILIEUCRIMINALITEIT ................................................................................................................... 159
ANTWOORDEN OP LITERATUURSTELLINGEN ............................................................................................................... 159
VERPLICHTE LITERATUUR ....................................................................................................................................... 162
Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit 2021 (samenvatting) ........................................................................... 162
Algemene Rekenkamer, Handhaven in het duister 2021 (samenvatting) .................................................. 165
RICHTLIJN 2008/99/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 19 november 2008 inzake de
bescherming van het milieu door middel van het strafrecht ...................................................................... 166
M. Faure, ‘De strafrechtelijke bescherming van duurzaamheid’ Delikt en Delinkwent 2021 (50), pp. 636-
650. ............................................................................................................................................................. 167
I. Koopmans, ‘Hoe milieudoelstellingen en hardleersheid van de overheid milieucriminaliteit veroorzaken
en in stand houden’ Boom strafblad, afl. 3, 2020, pp.156-162. ................................................................. 171
JURISPRUDENTIE .................................................................................................................................................. 174
HR Lozing Petroliumhaven (ECLI:NL:HR:2007:AZ7078) .............................................................................. 174
HR 22-03-2011 (ECLI:NL:HR:2011:BP0190) ................................................................................................ 175
WEEK 6 – OPSPORING EN VERVOLGING VAN GEORGANISEERDE CRIMINALITEIT (DRUGSHANDEL) .............. 177
ANTWOORD OP LITERATUURSTELLINGEN .................................................................................................................. 177
LITERATUUR........................................................................................................................................................ 184
Keulen/Knigge, Ons Strafrecht 2, Strafprocesrecht, Hoofdstuk 10 ............................................................. 184
Aanwijzing Opiumwet ................................................................................................................................ 194
Kaderbesluit 2004/757/JBZ vaststelling minimumvoorschriften met betrekking tot bestanddelen van
strafbare feiten en met betrekking tot straffen op het gebied van illegale drugshandel ........................... 199
Pieter Tops en Jan Tromp, De achterkant van Amsterdam. Een verkenning van drugsgerelateerde
criminaliteit, 2019 ...................................................................................................................................... 200
DSP, Aanpak georganiseerde drugscriminaliteit. Een terugblik op 25 jaar beleid en uitvoering, 2021,
Samenvatting ............................................................................................................................................. 201
JURISPRUDENTIE .................................................................................................................................................. 204
HR 27-09-2022, ECLI:NL:HR:2022:1252 (Procesafspraken in strafzaken)................................................... 204
WEEK 7 – OPSPORING EN VERVOLGING VAN TERRORISME .......................................................................... 206
ANTWOORDEN OP DE LITERATUURSTELLINGEN EN WERKGROEPSTELLINGEN ..................................................................... 206
Literatuurstellingen .................................................................................................................................... 206
Werkgroepstellingen .................................................................................................................................. 210
2
, Week 1 – Opsporing en vervolging
WERKGROEPSTELLINGEN ............................................................................................................................. 215
STELLINGEN WEEK 1 ............................................................................................................................................. 216
STELLING(EN) WEEK 2........................................................................................................................................... 218
STELLINGEN WEEK 3 ............................................................................................................................................. 219
STELLINGEN WEEK 4 ............................................................................................................................................. 221
STELLINGEN WEEK 6 ............................................................................................................................................. 224
3
, Week 1 – Opsporing en vervolging
Week 1 – Opsporing en vervolging
Antwoorden op literatuurstellingen
1. Wat zijn de klassieke uitgangspunten van het Nederlandse strafprocesrecht
De volgende uitganspunten worden gezien als klassiek binnen het formele strafrecht:
• Rechterlijke onafhankelijkheid en onpartijdigheid;
• Beroepsrechters: willen we misschien bijvoorbeeld psychologen introduceren als leekrechters
waarbij hun expertise cruciaal is? Bijvoorbeeld bij zaken over kindermisbruik?
o Hiervan is al sprake in Duitsland, waar de derde rechter in een meervoudige kamer
een psycholoog is (en dus geen jurist) bij specifieke zaken. In Nederland hebben we
hier onderzoek naar gedaan, maar hebben hier expliciet niet voor gekozen.
• Vervolgingsmonopolie OM (dagvaardingsmonopolie): alles wat op het Spaanse recht is
gebaseerd heeft civiele klagers voor strafrechtelijke procedures. Wij doen het niet; dat eist van
ons een ander rechtssysteem met het formeren van nieuwe instituties en rechten welk de
burger toekomt;
• Opportuniteitsbeginsel (van negatief naar positief);
• Strafvorderlijke legaliteit (primaat bij wetgever);
• Geen procedure zonder aanleiding (verdenking of aanwijzing);
• Vermoeden van onschuld;
• Hoor en wederhoor;
• Recht op rechtsbijstand;
• Recht op vertaling en vertolking;
• Zwijgrecht: kunnen we ook niet persé onderuit, het staat immers in het recht op een eerlijk
proces (art. 6 EVRM);
• Interne openbaarheid: het procesverloop dient openbaar te zijn voor procespartijen;
• Externe openbaarheid: het procesverloop dient, onder voorbehoud van enkele uitzondering,
openbaar te zijn voor niet-procespartijen (publiek);
• Motivering;
• Onmiddellijkheidsbeginsel: het bewijs dat niet naar voren is gekomen tijdens de terechtzitting
mag niet worden gebruikt voor de belangrijkste materiële vraag (art. 350 Sv), of de ten laste
legging bewezen kan worden verklaard. Hoe doen we dit?
o Het voorhouden van de stukken die nodig is voor de bewezenverklaring of juist
ontlastend bewijs om de onafhankelijkheid te bewijzen. Met de andere
bewijsmiddelen ga je vragen aan de wederpartij of ze mogen worden gezien als
voorgehouden, waardoor juridisch gezien alle middelen vanuit het dossier voor zijn
gehouden en kunnen worden gebruikt voor de bewijslast.
2. Wat houdt het strafvorderlijke legaliteitsbeginsel?
Art. 1 Sv: Strafvordering heeft alleen plaats op wijze bij de wet voorzin. Dit betekent: Het hele
strafprocesrecht moet in formele wetten geregeld worden.
3. Wat houdt het onmiddellijkheidsbeginsel in?
Het bewijs dat niet naar voren is gekomen tijdens de terechtzitting mag niet worden gebruikt voor de
belangrijkste materiële vraag (art. 350 Sv), of de ten laste legging bewezen kan worden verklaard. Hoe
doen we dit? Het voorhouden van de stukken die nodig is voor de bewezenverklaring of juist
ontlastend bewijs om de onafhankelijkheid te bewijzen. Met de andere bewijsmiddelen ga je vragen
aan de wederpartij of ze mogen worden gezien als voorgehouden, waardoor juridisch gezien alle
middelen vanuit het dossier voor zijn gehouden en kunnen worden gebruikt voor de bewijslast.
4. Wat is de functie van het strafprocesrecht?
4
