Zeer uitgebreide samenvatting van het handboek (Intersentia 6de editie). Overal zijn de correcte wetsartikelen vermeld en gebruik gemaakt van schema's per hoofdstuk.
Sober kleurgebruik, zodat er zelf nog kan aangeduid worden.
Tekst in cursief is zelf opgezochte tekst, om duiding te geven, gezien...
BURGERLIJK PROCESRECHT 2024-2025
HANDBOEK BURGERLIJK PROCESRECHT INTERSENTIA 6 DE EDITIE
Tekst in cursief is enkel bijkomende info of extra verklarend.
DEEL 1: DE WEG NAAR HET BURGERLIJK PROCESRECHT
HOOFDSTUK 1: DE WEG NAAR HET GERECHTELIJK RECHT
§1. “Sein” en “sollen”
“Sein”: hoe iets is → beschrijft louter feitelijke toestanden.
“Sollen”: hoe iets behoort te zijn → daar worden regels gesteld.
Een “regel” is een bindend voorschrift waaraan de mens zich behoort te houden. Een regel
kan een bevel of een verbod inhouden en worden gesteld door het geweten, de moraal en
het geloof.
Een bijzondere categorie van regels zijn “rechtsregels”.
§2. Rechtsregel
Regel = een “rechtsregel” of een wet (sensu lato) indien cumulatieve voorwaarden zijn voldaan:
• Betrekking op uiterlijke gedrag van de mensen in de maatschappij.
• In de maatschappij uitgevaardigd door persoon/personen die gezag hebben over degenen
die aan die regel onderworpen zijn.
• Naleving regel kan door gezaghebbende autoriteit of overheid worden afgedwongen
(desnoods manu miltari).
Geheel van rechtsregels = objectief recht.
1
, §3. Rechtsstaat
A. BEGRIP
The “rule of law”: (‘heerschappij van het rationele recht’) maatschappij wordt geregeld door geheel
van onderling consistente rationele wetten, niet door persoonlijke voorkeur gezaghebber. De
machten en het tot stand komen van de wet zijn zelf ook onderworpen aan die wetten.
Rechtsstaat = maatschappij waarin het recht het hoogste gezag heeft + de staat is onderworpen aan
het recht, het recht is de norm.
Rechtsstaat ≠ democratie. Democratie heeft te maken met de bron van de wet en komt de wet tot
stand door democratisch verkozenen van het volk.
Democratie is niet noodzakelijk een rechtsstaat en een rechtsstaat is niet noodzakelijk een
democratie.
B. PRINCIPES VAN DE RECHTSSTATELIJKE WET EN VAN DE RECHTSSTAAT
Onontbeerlijke principes:
1. Algemene gelding van de wet
Constitutief element van de wet in de rechtsstaat: wet heeft algemene gelding.
Wet in een rechtsstaat geldt voor alle personen die zich in een objectief gelijkaardige situatie
bevinden en voor alle gelijkaardige gevallen. Wet is neutraal: onpartijdig en onpersoonlijk.
2
,Gevolg: geldt niet voor een bepaalde persoon of een bepaalde categorie mensen, evenmin voor
bepaald geval of bepaalde categorie gevallen, maar voor iedereen.
2. Drie machten – een onafhankelijke rechterlijke macht
Het subjectief recht is de aanspraak die een persoon in een bepaalde situatie aan een objectieve
rechtsregel ontleent.
Belangrijk kenmerk rechtsstaat: een onafhankelijke rechterlijke macht, naast de uitvoerende en
wetgevende macht. Onafhankelijke rechter past wetten met algemene geldig toe op concrete
aanspraak die aan zijn beoordeling wordt voorgelegd.
Wetgever bepaalt de algemene regels en zijn (normatief) optreden mag niet geconcretiseerd
worden. Hij vaardigt enkel de wetten uit. De uitvoerende macht voert die wetten uit. De rechter, of
rechterlijke macht, past die regels toe in volle onafhankelijkheid en onpartijdigheid in een concrete
zaak. Hij mag niet “bij wege van algemene regel” uitspraak doen, want dan neemt hij de plek in van
de wetgevende macht. Artikel 6 Ger.W.
Hij zal dus “recht doen”: aanspraak subjectief recht wordt gehonoreerd door een beslissing van een
overheidsrechter of scheidsrechter. Beslissing eventueel afdwingen met hulp van openbare macht.
Schending van het recht verstoorde maatschappelijke evenwicht wordt hersteld door uitvoering
beslissing rechter.
C. CLASSIFICATIE VAN DE WETTEN IN DE RECHTSSTAAT
Twee categorieën:
• Materieel recht: geheel van rechtsregels waarbij de gedragingen naar inhoud worden
bepaald.
• Formeel of gerechtelijk recht: geheel van rechtsregels waarbij wordt bepaald hoe de
handhaving van het materieel recht structureel georganiseerd wordt en hoe het concrete
herstel bij schending van het materiële recht wordt gerealiseerd. Zijn regels over de
verwezenlijking van de aanspraken die geënt zijn op het materieel recht =
handhavingsrecht = gerechtelijk recht.
A. MATERIEEL RECHT
Onderscheid gerechtelijk recht en materieel recht!
Materieel recht: geheel van rechtsregels waarbij de maatschappelijke draging naar inhoud wordt
bepaald. Hoe dichter de regels bij hun doel (rechtvaardigheid), hoe evidenter ze ervaren worden.
Voorbeelden: burgerlijk recht, strafrecht, ondernemingsrecht en sociaal recht.
B. GERECHTELIJK RECHT
Formeel recht, of gerechtelijk recht,: geheel van rechtsregels waarbij wordt bepaald hoe de
handhaving van dat materiële recht structureel wordt georganiseerd en hoe het concrete herstel bij
schending van dat materiële recht wordt geëffectueerd of gerealiseerd.
Vandaar de bijnaam ‘handhavingsrecht’. Het zorgt ervoor dat op een rechtsstatelijke wijze recht
wordt gedaan en recht wordt hersteld of gehandhaafd. Het is de hoogmis van het recht.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evyvankerckhove. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,99. Je zit daarna nergens aan vast.
