Leerdocument EDCC
Algemene regels
1. Flessen/platen met cellen die door de gang worden vervoerd, dienen in een afgesloten plastic
bak te worden vervoerd. Omdat de gang ook door niet-laboratorium personeel en studenten
wordt gebruikt mag de gang niet besmet raken met cellen.
2. Aan het begin van de les haal je de benodigde kweekmedia uit de koelkast en laat je deze op
kamertemperatuur komen.
3. Gebruikt materiaal nooit terug plaatsen bij de steriele voorraad!
4. Afval kweekmedium wordt in de flowkast verzameld in erlenmeyers (schrijf op de erlenmeyer dat
het celkweek afval betreft). Aan het eind van de les worden de erlenmeyers geleegd in een
plastic afvalvat. Aan het eind van de dag wordt bij het afvalvat een gelijk volume RBS 50 gedaan
en na minimaal 1 nacht wordt het vat geleegd in de gootsteen.
Let op: RBS 50 is corrosief. Voorkom contact met de huid en ogen (draag een veiligheidsbril). H-
en P-zinnen: H314, P260-P280-P303 + P361 + P353-P304 + P340 + P310-P305 + P351 + P338
5. (Wegwerp) Volume-pipetten: na gebruik in de pipettenkoker plaatsen en aan het eind van het
practicum de pipetten in de blauwe bak deponeren. De papieren verpakking deponeren in de
oranje bakjes en bij het opruimen in de gewone prullenbak verzamelen.
6. Gebruikte kweekflessen, wells platen en pipetpuntjes van de micropipetten in de speciale
container voor biologisch afval.
7. Kweekflessen (T25, T75): Markeringen met een watervaste marker op de bovenzijde met het
passagenummer, de datum en je naam en op de korte zijde je naam.
8. Wells platen (6, 96): Markering platen met een watervaste marker op de zijkant (korte zijde) van
de bodem met het experiment nummer en je naam.
9. Maak één stapel in de incubator van kweekflessen of platen afkomstig van één kweekkamer.
10. Open de schroefdop van een kweekfles een halve slag (ventileer stand) alvorens deze in de
incubator te plaatsen. Filterdoppen hoeven echter niet opengedraaid te worden.
11. Zorg dat het lokaal opgeruimd is na afloop van het practicum. Al het vaste afval in de blauwe
bakken, het vloeibaar afval in lokaal en de hoezen op de (uitgeschakelde) microscopen.
Hoofdstuk 1
Uitleggen wat de kenmerken zijn van primaire en continue cellijnen
Een primaire cultuur is rechtstreeks afkomstig van het orgaan van mens, dier of embryo en
bestaat over het algemeen uit meerdere celtypen die in het orgaan voorkomen. Een belangrijk
nadeel van primaire culturen is dat ze instabiel zijn. De onderlinge verhouding van de celtypes
wijzigt naarmate de cellen langer in cultuur blijven. Vaak heeft een bepaald celtype een
groeivoordeel t.o.v. de andere aanwezige celtypen, waardoor de samenstelling van de primaire
cultuur verandert. Daarnaast kunnen primaire
cellijnen slechts een beperkt aantal keren
‘gepasseerd’ of ‘doorgezet’ worden. Na veelvuldig
doorzetten zijn er twee mogelijkheden: de cellijn
verliest zijn vitaliteit en sterft af of de cellijn gaat
over in een continue cellijn (een
geïmmortaliseerde/onsterfelijke cellijn). Het
overgaan in een continue cellijn is echter geen
vanzelfsprekend proces en zal minder vaak
voorkomen.
Cellijnen die onbeperkt in cultuur gehouden kunnen worden, noemt men geïmmortaliseerde of
continue cellijnen. In deze cellen treden mutaties op. Deze mutaties kunnen in vivo ontstaan zijn
, (kankercellen), spontaan optreden in de primaire cultuur, of geïnduceerd worden en kan leiden
tot onder andere immortaliteit. Naast continue cellijnen die op deze wijze zijn ontstaan uit
primaire cellijnen zijn er ook veel continue cellijnen die rechtstreeks verkregen worden door het
kweken uit kwaadaardige tumoren. Het grote voordeel van een continue cellijn is dat de cellijn
lang in leven kan worden gehouden zonder dat de eigenschappen van de cellen dusdanig
veranderen dat ze onbruikbaar worden. Natuurlijk vinden er ook in een continue cellijn die
maanden of jaren wordt doorgezet nog steeds veranderingen plaats. Daarom worden er van
dergelijke cellijnen vaak tijdens de eerste passages fracties in ampullen ingevroren. Meestal is dit
moment zo rond de 30 á 40 passages, al varieert dat zeer sterk per cellijn. Belangrijke criteria
hierbij zijn het afnemen van de groeisnelheid van de cellen en verandering van morfologie (de
bouw en vorm).
Uitleggen hoe een continue cellijn wordt gemaakt uit een primaire kweek
In het figuur bij het vorige leerdoel is te zien hoe na het in kweek brengen van een primaire
cellijn het aantal cellen toeneemt tot een plateau in de loop van het aantal passages. Bij het
maximale aantal weken in kweek neemt de vitaliteit van de totale lijn af en sterft de cellijn uit.
Het kan ook zijn dat er na het bereiken van het plateau transformatie optreedt in de cellijn en de
cellijn gaat dan over in een geïmmortaliseerde of continue lijn
Uitleggen wat de begrippen doorzetten, passeren en passagenummer inhouden
Doorzetten of passeren: Een deel van de cellen overbrengen in een andere kweekfles en daar
door laten groeien.
Passagenummer: het aantal passages/doorzettingen dat op die cellijnen al is gedaan.
Beschrijven welke toepassingen er zijn van celkweek
Je zou weefsel kunnen kweken voor voedsel. Organoids zouden gemaakt kunnen worden, die
lijken op organen in het menselijke lichaam. Hierdoor zijn weefselstructuren en functies beter te
begrijpen in vivo, om ziektes te modelleren en om medicijngevoeligheid en toxiciteit te testen.
Deze kennis kan vervolgens worden toegepast bij het ontwikkelen van nieuwe medicijnen, maar
ook om behandeling af te stemmen op de patiënt. Organoids worden gekweekt met stamcellen.
Tissue engineering is een (bio)medische techniek die is ontstaan aan het eind van de 20e eeuw,
waarbij gestreefd wordt om deficiënt weefsel van een bepaald orgaan te regenereren met
gekweekt weefsel. Deze weefsels worden ontwikkeld door cellen en stoffen (zoals groeifactoren
of collageen) te gebruiken die normaal gesproken in organen ook voorkomen. Ook in tissue
engineering wordt gebruik gemaakt van stamcellen. Dit weefsel kan worden gemaakt en
vervolgens in een mens worden getransplanteerd. Complete organen hebben we weten te
maken maar zijn nog nooit getransplanteerd.
Hoofdstuk 2
Beschrijven hoe verschillende typen LAF-kasten werken en hoe je hierin steriel kunt werken
In een laboratorium met celkweek dient steriel gewerkt te worden. De eisen voor de
verschillende veiligheidsniveau’s van de laboratoria en de VMT regels zijn vastgelegd in de wet.
Dit heeft grofweg drie redenen:
- Voorkomen van besmetting van labmedewerker met infectieus materiaal van de proef.
- Voorkomen dat er infectieus materiaal in het milieu (buiten het lab) belandt.
- Voorkomen van besmetting van de cellen met virussen, gisten en bacteriën.
Allereerst werk je altijd in een laminaire flow kast, of kortweg LAF kast. Er worden twee
verschillende typen LAF kasten onderscheiden, de horizontale en de verticale LAF kast.
, Het horizontale type wordt gebruikt wanneer er nauwelijks sprake is van besmettingsgevaar van
de onderzoeker door de kweek. Het verticale type kan wel worden gebruikt om infectieus
materiaal op te werken en te bewerken. Hier zorgen de ruit en de onderdruk in de kast voor
bescherming van de onderzoeker.
Horizontale LAF kast: De kast is aan de voorkant helemaal open en de lucht wordt met een
constante snelheid van achter in de kast door een HEPA filter (de deeltjes groter dan 0,3
micrometer tegen te houden) heen naar voren toe geblazen, richting de onderzoeker. Hierdoor
wordt de kweek dus beschermd tegen contaminaties van buitenaf. De onderzoeker echter, wordt
niet beschermd.
Verticale LAF kast: Binnen de groep verticale LAF kasten onderscheiden we drie verschillende
typen kasten: klasse I bio-safety LAF kast, klasse II bio-safety LAF kast en klasse III bio-safety LAF
kast. In een klasse I bio-safety LAF kast wordt de lucht uit de omgeving naar binnen gezogen via
een kleine opening aan de voorkant. De rest van de voorkant is afgeschermd met een ruit. Via
een HEPA filter wordt de lucht die in de kast wordt gezogen gefilterd en weer in de kamer of in
een ventilatiesysteem geblazen. Deze kasten beschermen de onderzoeker dus goed maar
beschermen het materiaal niet. Dit type kasten kan worden gebruikt om besmettelijk materiaal
(niet steriel) te prepareren voor bijvoorbeeld histologie of biochemische analyse.
De klasse II bio-safety LAF kast wordt het meest gebruikt voor cel- en weefselkweek. In dit type
kast wordt de lucht via een apart HEPA filter van bovenaf aangezogen en zo als een laminaire
luchtstroom in de kast geblazen van boven naar beneden (downstream). Onderaan aan de
voorkant en aan de achterkant van het werkoppervlak wordt de lucht afgezogen waardoor een
luchtgordijn ontstaat om de ruimte van de kast af te sluiten van de buitenlucht.
Een derde type kast is de klasse III bio-safety LAF kast. Deze kasten lijken qua ontwerp en
luchtcirculatie op de type II kasten maar in deze kasten is de werkopening vervangen door
permanent bevestigde handschoenen waar de onderzoeker zijn onderarmen in steekt. Via een
luchtsluis die vaak aan de zijkant zit kunnen materialen in en uit de kast worden gebracht. Dit
type LAF kast wordt gebruikt voor het werken met zeer besmettelijke materialen zoals virussen
die door de lucht kunnen worden overgedragen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laralommers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.