HSPG10 Dierziekten
Les 1 Parasitaire ziekten; vlo en teek
Ectoparasieten (= op het dier):
Spinachtigen -> in volwassen stadium 8 poten:
o Mijten.
o Teken.
Insecten -> in volwassen stadium 6 poten:
o Vliegen.
o Muggen.
o Vlooien.
o Luizen.
Endoparasieten (= in het dier):
Platwormen:
o Trematoda.
o Lintwormen (= cestoda).
Rondwormen (= nematoden):
o Spoelwormen.
o Haakwormen.
o Zweepwormen.
Onderverdeling ook wel naar locatie in plaats van vorm:
o Maagdarmwormen.
o Longwormen.
o Hartwormen.
Protozoa: eencelligen
Enkelvoud; protozo.
Meervoud; protozoa.
Eigenlijk -> protozoaire ziektes in plaats van parasitaire ziektes.
Giardia:
o Flagellaat (= met zweephaartjes).
o Ziekte; giardiose.
o Diarree, onder andere bij de hond (natiefje).
o Zoönose.
Coccidiën:
o Ziekte; coccidiose.
o Diarree, onder andere bij konijn, knaagdieren en kippen.
o Elke diersoort zijn eigen soorten coccidiën.
Leven beide in het maagdarmkanaal.
Vector of pathogeen?
Pathogeen:
o Parasiet is zelf veroorzaker van de ziekte en symptomen:
Bijvoorbeeld leverbot -> kruipt door de lever en richt daar schade aan ->
geeft onder andere symptomen die passen bij slechte leverfunctie.
Vector:
, o Parasiet is niet zelf de pathogeen, maar draagt een pathogeen bij zich en besmet de
gastheer ermee:
Bijvoorbeeld een teek -> drager van borrelia-bacterie -> deze bacterie
veroorzaakt de Ziekte van Lyme.
Incubatietijd
De tijd tussen de besmetting met een pathogeen en het optreden van de eerste symptomen:
o Zorg dat je altijd in ieder geval de minimale incubatietijd weet.
Voorbeeld:
o Jantje speelt op maandag bij zijn zieke buurmeisje die de griep heeft.
o Woensdag voelt Jantje zich niet lekker; koorts, buikpijn, spierpijn, moe en geen
eetlust.
o Jantje heeft ook de griep!
o Incubatietijd griep = ongeveer 3 dagen:
Minimale incubatietijd = 2 dagen.
Prepatente periode (ppp)
De tijd tussen de besmetting van de gastheer met een pathogeen, en het moment dat de
gastheer zelf pathogenen begint te verspreiden.
Voorbeeld -> spoelworm Toxocara cani:
o Hond Max wordt op 1 mei via orale weg besmet met eitjes van de spoelworm
Toxocara.
o Prepatente periode is vier tot vijf weken -> in die periode komen de eitjes uit,
ontwikkelen zich tot diverse larvale stadia en uiteindelijk tot volwassen spoelwormen,
die op hun beurt weer eitjes gaan leggen.
o Vanaf eind mei/begin juni (= vier tot vijf weken na besmetting) zijn de eitjes van de
spoelworm terug te vinden in de ontlasting van Max -> Max verspreid de spoelworm
naar zijn omgeving.
De diagnose spoelwormen wordt gesteld doormiddel van faecesonderzoek, waarbij gekeken
wordt of er spoelwormeitjes in zitten; de diagnose kan dus pas gesteld worden na vier tot vijf
weken, want eerder zitten er nog geen eitjes in de faeces.
Toxocara geeft over het algemeen bij volwassen gezonde honden geen symptomen; andere
parasieten geven in hun ppp soms al wel symptomen, terwijl het mestonderzoek dan dus nog
negatief is -> de diagnose is dan dus niet te stellen met mestonderzoek:
o Tegenwoordig is vaak bloedonderzoek op specifieke antilichamen tegen parasieten
mogelijk.
Cyclus
Cyclus parasiet = kringloop van verschillende stadia in het leven van de parasiet, van ei (of
oöcyste) tot adult.
Eenvoudige cyclus:
o Beperkt aantal stadia.
o Eén of geen tussengastheren.
o Eén route.
o Bijvoorbeeld vlo (geen tussengastheer).
Ingewikkelde cyclus:
o Groot aantal stadia.
o Meerdere tussengastheren.
o Meerdere routes.
o Bijvoorbeeld Eimeria of Toxocara.
,Teek
Niet soortspecifiek, wel voorkeurssoorten.
Verschillende soorten veterinair van belang:
o Ixodes ricinus; gewone teek.
o Dermacentor reticulatus; zuidelijke teek, maar steeds meer ook in Nederland.
Grootste deel van cyclus buiten gastheer, lange cyclus.
Heeft een tussengastheer.
Vector voor ziektes.
Ziekten die door teek worden overgedragen:
o Ziekte van Lyme (bacterie).
o Babesia (protozo).
o Tick-borne encephalitis (virus).
Lyme
Bacterie; Borrelia burgdorferi.
Zoönose.
Teek -> mens, dus niet huisdier -> mens.
Zeer variabele incubatietijd; twee dagen tot enkele maanden.
Zeer diverse klachten, van acuut ziek tot vaag en chronisch; huid-, spier-, zenuw-, hersen-,
hart- en gewrichtsklachten kunnen voorkomen.
Mens; vermoeidheid en concentratieproblemen.
'Kring' (= erythema migrans) om tekenbeet bij Lyme waarschijnlijk alleen bij mensen, en ook
lang niet altijd.
Diagnose stellen erg lastig (serologie = antilichamen tegen borrelia zoeken in bloed):
o Titer soms afwezig of laag bij actieve injectie, of juist hoog ondanks reeds lang
overwonnen infectie.
Therapie; antibiotica, soms maandenlang (humaan wordt vaak te kort voorgeschreven).
Onbehandeld lijdt tot chronische ziekte en sterfte.
Infoblad Vlooien
Wetenschappelijke naam van de vlo
Naam van de vlo verschilt per diersoort, elke vlooiensoort heeft een eigen
voorkeursgastheer:
o Kattenvlo.
o Hondenvlo.
o Mensenvlo.
o Konijnenvlo.
o Tropische rattenvlo.
o Egel vlo.
o Vogelvlo.
o Mollenvlo.
Wanneer de gastheer in de buurt is, zullen de vlooien andere soorten gastheren met rust
laten.
Uiterlijk
Volwassen vlooien zijn 1 mm tot 8 mm lang.
Bruin van kleur.
Plat van vorm -> gemakkelijke voortbeweging tussen haren en vacht.
Geen vleugels -> springen van gastheer naar gastheer.
, Levenscyclus (ei-larve-pop-adult-ei)
1. Vrouwtjes moeten een bloedmaaltijd hebben gehad.
2. Leggen enige tientallen eitjes in de vacht.
3. Rollen uit de vacht en komen in de omgeving terecht.
4. Na 2 tot 4 dagen komen deze eitjes uit -> larven:
o Larven; paar mm, lang en zo dik als een haar.
o Leven in de omgeving, voeden zich met uitwerpselen volwassen vlooien.
5. Na 2 tot 3 weken verpoppen de larven zich:
o Poppen kunnen tot wel 1,5 jaar in leven blijven -> bestand tegen invloeden van
buitenaf.
6. Popstadium duurt zo een 3 tot 4 weken.
7. Vlo komt uit de pop door trillingen in de omgeving.
8. Vlo springt op de gastheer en voedt zich met bloed.
9. Na 2 dagen beginnen de vrouwtjes met eitjes leggen.
10. Gehele cyclus duurt zo een 6 weken.
Symptomen veroorzaakt door vlooien
Vlooienbeten:
o Kunnen heftige jeuk veroorzaken.
o Speeksel bevat histamine en enzymen die de vlo helpen bij zijn bloedmaal.
o Lokale reactie op beet -> lichte zwelling en jeuk op de plaats van de beet, na enkele
dagen weer over.
Ernstige jeuk en zwelling:
o Hierdoor gaat de hond krabben en bijten in de vacht -> haren breken af en worden
uitgetrokken.
o Beten raken ontstoken -> kleine rode harde bultjes (= vlooiendermatitis).
o Onbehandelde vlooiendermatitis kan tot kaalheid leiden.
Allergische reactie beet van vlo:
o Zijn allergisch voor stoffen in het speeksel van vlooien.
o Eén vlooienbeet kan over het hele lichaam jeuk geven, tot 6 weken na de beet.
o Allergie gaat meestal gepaard met vlooiendermatitis.
