GERECHTELIJK PRIVAATRECHT
LEERSTUK 1. SITUERING VAN HET GERECHTELIJK PRIVAATRECHT
1. VINDPLAATS VAN HET GERECHTELIJK PRIVAATRECHT OF BURGERLIJK PROCESRECHT
Waar wordt dit geregeld?
- Internationaal recht (vb art 6 EVRM)
- Gw.
- Ger W.
- Spefecieke wetgeving (vb Taalwet)
- Algemene beginselen (vb beschikkingsbeginsel) (geen geschreven recht)
- gebruiken (vb akkoordprotocollen)
- Rechtspraak en rechtsleer (geen bindende maar gezaghebbende rechtsbronnen)
2. KENMERKEN VAN HET GERECHTELIJK PRIVAATRECHT
dienende functie: staat ten dienste vh materieel, inhoudelijk recht
afzonderlijke, autonome rechtstak
dynamisch karakter
nationaal karakter
Sommige regels zijn van openbare orde
Andere regels zijn van dwingend recht of van aanvullend recht
accusatoir van aard (<-> strafproces inquisitoir): initiatief ligt bij partijen
3. TOEPASSINGSGEBIED VAN HET GERECHTELIJK PRIVAATRECHT.
Bij elke wet (of wetboek) kan je vier vragen stellen:
OP WIE IS DE WET VAN TOEPASSING?
Ratione personae: Voor elk rechtsbekwaam rechtssubject (Iedere persoon die bestaat en levend of iedere
rechtspersoon waarvan statuten werden gepubliceerd in BS en rechtspersoonlijkheid heeft)
OP WELKE SITUATIES IS DE WET VAN TOEPASSING?
Ratione materiae:
• Enkel van toepassing op burgerlijke geschillen (objectieve geschillen)
• Maar: artikel 2 Ger.W.: van toepassing op alle rechtsplegingen
• Tenzij: niet uitdrukkelijk opgeheven wetsbepaling ervan afwijkt
Subjectief geschil: geschillen over subjectieve rechten vs. Objectief geschil: geschillen mbt wettelijkheid, handelingen door overheid
VANAF WANNEER IS DE WET VAN TOEPASSING?
Ratione temporis:
• Artikel 3 Ger.W.: wetten op rechterlijke organisatie / bevoegdheid / rechtspleging
,• Principe: onmiddellijk van toepassing op hangend rechtsgeding
– Zonder invloed op geldig gestelde proceshandelingen
• Tenzij: overgangsbepalingen voorzien in de wet
Wat is een hangend rechtsgeding?
Geding inleidende exploot = Na dagvaarding heb je hangend geding totdat rechter een vonnis
uitspreekt
WAAR IS DE WET VAN TOEPASSING?
Ratione loci: Enkel op Belgisch grondgebied (nationaal karakter) (soms grensoverschrijnende geschil geld daar ook)
4. BASISBEGINSELEN VAN HET GERECHTELIJK PRIVAATRECHT
Grondrechten (subjectieve rechten) Rechten van verdediging (art 6 EVRM Toegetreden landen verplicht om hun
rechtssysteem zodanig te organiseren dat voldoet aan vereisten)
Toegang tot rechter Onpartijdige rechter
Effectieve en vrije toegang Subjectieve onpartijdigheid = persoonlijke
Plicht om recht te spreken (art 5 Ger W als niet onpartijdigheid (altijd bewijzen)
doet verhaal op rechter (= schadevergoeding, vonnis Objectieve onpartijdigheid = Plaatsvervangende
weg)) rechter mag maar mag niet van die mogelijkheid gebruik
Beperkingen door wetgever maken dat in jouw voordeel is voor zitting
Beperkingen door partijen “Justice must not only be done; it must also
Overheid zorgt geen juridische hindernis is die toegang tot be seen to be done”. soms schijn van partijdig
rechter belemmert. Hoe oplossen? Rechtsbijstand en
juridische bijstand
Onafhankelijke rechter Eerlijk en openbaar process Art 6 EVRM en art 148 Gw
Rechter Openbaar en gemotiveerd = controle (rechter moet
Voor leven benoemd uitdrukkelijk aangeven wrm die keuze ookal is onlogisch)
Onverplaatsbaar (nieuwe benoeming dan) Redelijke termijn = binnen 6m nadat zaak in beraad
uitspraak doen
Niet regering maken, geen openbaar
Recht op tegenspraak = gelijke behandeling van
mandaat, geen deurwaarder advocaat …. beide partijen (art 736 en 745) elk partij recht om kennis te
nemen die andere parij naar rechter overgemaakt
Procesgelijkheid (art 4 Ger W)
Partijautonomie = beschikkingsbeginsel: burgerlijke
procedure dat procespartijen grenzen gaan bepalen v prcoes
Opmerking - wraking van de rechter (Artikel 828 Ger.W.)
, LEERSTUK 2 GERECHTELIJKE ORGANISATIE
1. ORGANEN VAN DE RECHTERLIJKE MACHT EN MAGISTRATEN
Art. 151 § 1 EN art 40 Grondwet
- Hoven (arrest) en rechtbanken (vonnis)
Rechters (rechtbank), raadsheren (hof) = leden van de zetel zittende magistratuur
Taak : beslechten geschillen
Onafhankelijk: allerlei waarborgen (regels over cumulatie van ambten, onafzetbaarheid,…)
- Openbaar ministerie
Leden van het parket staande magistratuur
Deel van de RM én de UM (ambt, uitgeoefend onder gezag van de minister van Justitie)
Hiërarchisch korps onafhankelijk van de rechtbanken en hoven
Taak: waken over algemeen belang, openbare orde en toepassing van de wet
Privaatrechtelijke zaken :
rechtsvordering (= als partij een vordering instellen of een rechtsmiddel aanwenden)
vordering (= inlichtingen inwinnen bij de administratieve of politionele overheden)
advies (onafhankelijk van de rechters én van de minister van Justitie)
Art 138bis §1 Ger.W. en Art 138ter Ger.W.
RECHTERS EN RAADSHEREN (ZITTENDE MAGISTRATUUR)
Korpsoversten (“managers”)
Voorzitter, ondervoorzitter van de vrederechters en rechters in de politierechtbank
Voorzitter, afdelingsvoorzitter, ondervoorzitter van de rechtbank van eerste aanleg,
arbeidsrechtbank, ondernemingsrechtbank
Eerste voorzitter, kamervoorzitter van het hof van beroep
Eerste voorzitter bij het Hof van Cassatie
Beroepsrechters vs lekenrechters
Arbeidsrechtbank (“rechters in sociale zaken”: lekenrechters)
Ondernemingsrechtbank (“rechters in ondernemingszaken”: lekenrechters).
OPENBAAR MINISTERIE (STAANDE MAGISTRATUUR)
Hiërarchisch korps
Procureur-generaal bij het hof van beroep
Procureur des konings bij REA en ondernemingsrechtbank, politierechtbank, (1ste) substituten
Arbeidsauditoraat bij arbeidsrechtbank, (eerste) substituten
Bij het vredegerecht: geen OM
Procureur-generaal bij het Hof van Cassatie
KIJK TAAK OF ONVA VOOR
VERDELING
Afdeling = geografisch onderverdeeld niet over bepaalde materie
, Rechtscolleges van de rechterlijke macht Andere rechtscolleges
• Vredegerecht • Grondwettelijk Hof
• Politierechtbank • Bevoegdheidsgeschillen tussen overheden
• Rechtbank van eerste aanleg - Toetsen wetten, decreten en ordonnanties
• Arbeidsrechtbank aan GW
• Ondernemingsrechtbank
• Arrondissementsrechtbank • RvS afdeling bestuursrechtspraak
• Hof van Beroep - Lagere administratieve rechtscolleges
• Arbeidshof
• Tuchtrechtscolleges
• Hof van Assisen
• Rekenhof
• Hof van Cassatie
2. HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE
Geen rechtscollege/geen lid van staatsmacht instelling sui generis
Doel: brug tussen RM – UM – WM
Paritair samengesteld 44 leden, NL/FR college met elk 22 leden (magistraten en niet-magistraten)
Bevoegdheden
Organisatie benoeming, bevordering en vorming rechters
Beleidsadviezen aan de politiek
Externe controle op de werking van de rechterlijke organisatie
3. LEDEN VD GRIFFIE – LEDEN VAN HET PARKETSECRETARIAAT – DE STEUNDIENSTEN
(art.157 Ger W) = “secretariaat” van de rechtbank
conclusies, verzoekschriften worden “neergelegd ter griffie”
griffier zorgt voor kennisgevingen
autonome dienst: niet in ondergeschikte relatie tot rechtbank of OM
Hoofdgriffier (art. 164 en 165 Ger.W.)
Griffier = openbaar ambtenaar (art. 168 Ger W)
minuten (= origineel van de vonnissen en
arresten)
gerechtsnotaris/neutrale getuige
Taken
Advies geven en behartigen individuele belangen van de cliënt
Minnelijke schikking en bemiddelen
Bijstand en vertegenwoordiging bij gerechtelijke procedures
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper erjonaqoli. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,46. Je zit daarna nergens aan vast.