Neuropsychologie – hoorcollege 1
Maandag 9 september
Hoofdstuk 1 -> korte geschiedenis van neuropsychologie
De oudheid discussie hart/brein wat was waarvoor?
Hersenen om het lijf te koelen, bloed loopt omhoog kan afkoelen en
zakt dan in het lijf
Hart zat gedacht en emotie -> concept liefdesverdriet/hartbreak etc
Hippocrates zei juist dat het misschein andersom was
Aristoteles er is iets als het lichaam en de geest, daartussen in gebeurd
is die psyche is belangrijk voor het gedrag, die stuurt ons aan. zorgt dat
we bepaalde dingen zeggen
Invloed op neuropsychologie -> psyche maar lijf zorgt voor uiting
Middeleeuwen en Renaissance -> middelen om observaties te doen
- Opensnijden van hersenen en wat zit er, wat gaat er fout?
Mensen leven, afwijking waar in de hersenen zien we iets waar een
afwijking zit
17e eeuw moderne wetenschap
Descartes -> geest wat denken en doet (lichaam/geest probleem)
Lichaam is stoffelijk, geest is niet stoffelijke
Er gelovig als je doodgaat geest gaat door
18e eeuw elektriciteit
Galvani -> door middel van elektrische stimuli op kikker been/knie
stuiptrekking. In spieren dus iets elektrisch gaande is
Ook in hersenen prikkel -> daardoor arm omhoog ook al wou je het niet
19e eeuw -> lokalisatie van functies
Mensen niet meer dood zijn om hersen te bestuderen
Gebied van broka?
Steeds kleine plekjes ontdekken die voor specifieke dingen
verantwoordelijk zijn
Dit leidde tot Frenologie
Frenologie = het aan de schedelvorm zien waar je hersenen meer
ontwikkeld zijn, mensen goed in taal, dit gebied groter, bobbel op je hoofd.
Mensen vroeger echt voelen aan schedel
(Complete onzin!)
Edele mensen gingen heirdoor hun schedel aanpassen maar duurde niet
lang voordat dit niet meer zo was
Paul Broca eerste gebied van taal ontdekt
(vervolg)19de eeuw:
Evolutie, genen en gedrag
, § Darwin (1809-1892) en het Materialisme
§ Gedrag verklaren door de werking van het zenuwstelsel,
er is geen rol voor de mind
Darwin hernsen niet zomaar groeien, 2 ouders die muzikaal zijn, kinderen
ook, zelfs als die weggehaald worden bij ouders. Dus genetisch
- Religie uit, alles uit cellen te halen, biologisch dus
20e eeuw Neurotransmitters, psychofarmaca, kraken DNA-code
Chemische stofjes die info doorgeven -> neurotransmitters
Functies verdeeld over de hersenen, grotere functies, complexe spreken
zin, emotioneel omgaan met iemand
- Zit op veel meer plekken dan 1 specifieke plek van hersenen
Goed nieuws: als iets doodgaat, kan een ander deel die dat kan
overnemen
Slecht nieuws: hoe behandel je iets als iets niet op 1 gedeelte is
›Hiërarchische organisatie
§ Meerdere geheugensystemen
§ Twee hersenhelften
Bewuste en onbewuste informatiestroom
Bewust maar ook veel onbewust denk aan hoe moet ik bewegen, je doet
het al automatisch.
21e eeuw nauwkeuriger en sneller neuroscience
- Waar in hersenen het gebeurt
Wat is neuropsychologie = niet alleen anatomie, filosofie, psycholie,
farmacologie.. etc
- Bestudeerd wat er in hersenen gebeurt en gedrag
Wat is gedrag
Enkele kenmerken:
- Doel en functie
- Reactie op omgeving
- Bepaald door endocriene systeem en zenuwstelsel
Gedrag varieert in:
§ Complexiteit
§ De mate waarin het automatisch en aangeboren is
§ De mate waarin het is aangeleerd
,Hoofdstuk 2
Ontstaan van complexere brein
› Mutaties in genen.
› Omgeving (survival of the fittest).
› Voedsel (fatty acids).
Door vettige voedsel sneller hersenen
ontwikkelen (mensen meer bij water
wonen en dus meer vis eten)
- Essentiele vetten
Neuronen communiceren met elkaar, in eerste instantie niet geïsoleerd.
Meer vettig voedsel geïsoleerd, gemyeliniseerd daardoor snellere door
geven van elektrische stroompjes. Andere diersoorten hadden dat niet.
Vetten in vis, vlees, nootjes erg belangrijk voor opgroeien. Essentiele
vetten, te weinig kan myelinise kan dan afnemen.
- Daardoor trager, mindere herinnering, vlakkere persoonlijkheid.
Hersenen aan het sterven
Groote brein en gedrag
- Brein in vergelijking met lichaam best groot
Groot deel hersenen bezig met reageren en bewegen
- Walvis eigenlijk te kleine hersen voor zijn lichaam, muizen juist grote
hersenen best slim eig
Vergelijkend onderzoek
Onze hersenen lijken op die van varken, onderzoek bij levende mensen
niet gewenst niet ethisch, dan deden we het bij varkens of andere dieren
die dicht bij ons staan.
- Voor mensen eerst bij dieren onderzoek
Invloed van erfelijkheid, biologie en omgeving
Genotype ouders invloed op die van kind
,Relatie 1: Genotypen ouders en genotype kind
Genetype ouders bepalen genen kind
- Genetisch materiaal wordt doorgegeven via chromosomen —lange,
draadachtige moleculen bestaande uit DNA
Dragen alle biochemische instructies die betrokken zijn bij de vorming en
functioneren van een organisme
Genen zijn delen van chromosomen: basiseenheden van erfelijkheid
Relatie 2: Genotype en Fenotype van kind
Genen wat je in je hebt en fenotype is wat tot uiting komt
Hoewel elke cel in je lichaam kopieën bevat van alle genen die je van je
ouders hebt gekregen, komen slechts enkele van deze genen tot
uitdrukking
- Bepaalde neurologische ziektes gekoppeld aan genetica, maar door
gentherapie voorkomen van uiten
- Geen garantie, bijvoorbeeld zo aanpassen dat het niet tot uiting
komt (dan wel in genotype maar niet in fenotype)
Relatie 3: Omgeving en Fenotype van kind
Omgeving invloed op uiting, dus op fenotype
- Rijke leeromgeving, veel boeken kan kind meer van intelligentie
laten zien, dan omgeving zonder boeken
Relatie 4: Fenotype en omgeving van kind
Kinderen zoeken hun eigen omgeving op en roepen reactie op bij iemand
Hoe creëren wij omgeving die passend is bij iemand met ADHD of
andere aandoeningen
● Ze kiezen ook actief hun omgeving en ervaringen die hun interesses,
talenten, en persoonlijkheidskenmerken ondersteunen.
,College 2 – neuropsychologie, 11 september
Hoofdstuk 3 centrale zenuwstelsel
Hersenen worden op verschillende manieren beschermd
- Duramater = stevige moeder, onder de schedel. -> sponziger,
stevig, zorgt dat hersenen op plek zitten
- Archmidere membraan = iets van beweging in zit, spindraden.
‘’stoootkussen/airbags’’
- Piamater = zorgen voor voedingsstoffen voor hersenen
Hersenen bestaan uit 3 delen:
1. Grote hersenen
2. Kleine hersenen
3. Hersenstam -> neurobanen van hersenen naar lijf
Hersenschors (cortex) -> 6 verschillende
lagen cellen
2 hersenhelften/hemisferen
- Linkerkant meer bezighoudt met taal en exactheid, plannen etc.
- Rechterkant emoties en herinnering
90 procent van onderzoek (met hersenen) rechtshandige blanken
mannen, is nog steeds zo. -> vergelijkbaarheid
Hoe meer groeven je hebt, meer oppervlak …..
2 soorten neuronen hersenen:
- Grijze materie (buitenkant)
- Witte materie (binnenkant)
Binnen in de hersenen sub organen zorgen voor temperatuur, maken
herinneringen en emoties
Zenuwstelsel georganiseerd
, Perifere zenuwstelsel:
Somatische deel
Controleert interacties met buitenwereld
- Ruik
- Geur
- Audio
Alle zintuigen gevat in dit somatisch deel, hoe je de wereld meemaakt
Autonome deel:
Hart blijft kloppen, maag verteren, maak je niet zintuigelijk mee
- Sympathisch deel: stimulatie, fight or flight
- Parasympatisch deel: remmen/rustig aan doen, rest and digest
Of het een of het andere, bij de meeste mensen
Het centrale zenuwstelsel
Forebrain =
Uniek als ontwikkelde diersoort -> stukje voorbrein is redelijk uniek bij
mensen (apen bijv niet) aansturend vermogen, doelbewust met iets bezig
zijn, plannen etc. middenbreinstukje, minder bewuste activiteiten en
herinneringen
Hindbrein -> pijnreactie, ondersteuning vitale lichamelijke
functies
Medulla = ademhaling en hartslagregulatie
