'Borderline patiënten zijn als patiënten met
derdegraadsverbranding over 90% van het lichaam: zonder
emotionele huid wordt de lichtste aanraking of beweging
ervaren als ondraaglijke pijn.' (Marscha Linehan)
1.Begripsbepaling........................................................................................4
2.Epidemiologie...........................................................................................5
3.Etiologie....................................................................................................6
4.Anatomie/fysiologie..................................................................................8
5.Pathologie...............................................................................................11
6.Onderzoek en diagnostiek......................................................................13
7.Therapie.................................................................................................16
8.Prognose en beloop................................................................................22
9.Complicaties...........................................................................................23
10.Integratie theorie en praktijk................................................................24
2
,3
,1.Begripsbepaling
Voor deze vierde Rode Loper heb ik het onderwerp Borderline gekozen.
Mijn vorige rode lopers waren meer gericht op somatische ziektebeelden.
Ik heb er nu voor gekozen om de psychische kant uit te werken. Zelf vind
ik dit erg interessant en ik denk erover na om iets in de Forensische zorg
te gaan doen als ik mijn diploma als verpleegkundige behaald heb.
Borderline is een persoonlijkheidsstoornis. In Nederland kennen we het
onder deze naam, maar het wordt ook afgekort als BPS (Borderline
Persoonlijkheid Stoornis). In de volksmond wordt iemand met Borderline
wel eens een 'Borderliner' genoemd. Iemand die lijdt aan dit ziektebeeld
kan enorm uiteenlopende symptomen hebben en gedragingen uiten die
passen bij Borderline. Vaak voelt een zorgvrager met Borderline zich niet
in balans, kan onvoorspelbaar reageren, is impulsief, heeft
stemmingswisselingen, kan suïcidale gedachten hebben, last van
dissociatie, moeite met contacten en relaties, zwart- wit denken en heeft
moeite met emotieregulatie. De zorgvragers worden vaak gekenmerkt als
'onevenwichtig'. Naast zojuist genoemde symptomen en gedragingen
hebben zorgvragers met Borderline ook een grote angst voor afwijzing,
kampen ze met verlatingsangst en hebben een laag zelfbeeld.
De term Borderline is bedacht door psychoanalisten die een groep
zorgvragers ontdekte die anders reageerden op behandelingen voor een
neurotische stoornis. Volgens die analisten begaven de zorgvragers zich
op de grens (border) tussen een neurotische en psychische stoornis.
Daaruit is de naam Borderline ontstaan. Inmiddels is deze wijze
achterhaald en wordt hier niet meer vanuit gegaan, maar de naam is wel
blijven bestaan.
Borderline wordt in het handboek voor psychische stoornissen, de DSM
(Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), ingedeeld in
cluster B. In dit cluster zitten meerdere persoonlijkheidsstoornissen die
impulsiviteit en emotieregulatie gemeen hebben.
In Nederland komt de Borderline persoonlijkheidsstoornis voor bij 1 tot 2%
van de bevolking. Het gaat hierbij om 150.000 tot 200.000 zorgvragers
waarvan ongeveer 75% vrouw is. Het verschil tussen mannen en vrouwen
qua symptomen is er wel maar hoeft niet altijd zo te zijn. Mannen zullen
eerder gewelddadig gedrag vertonen, zij keren hun emoties naar buiten.
Woede-uitbarstingen komen ongetwijfeld voor bij vrouwen, maar je zal
eerder concluderen dat vrouwen hun emoties naar binnen keren.
Veel van de zorgvragers hebben naast Borderline ook nog andere
stoornissen zoals depressie, verslaving of angststoornissen (co-
morbiditeit). Borderline uit zich meestal tussen je 17e en 25e levensjaar.
Het kan zijn dat je voor je 17e al symptomen had.
Er zijn verschillende mogelijke oorzaken en combinaties die kunnen leiden
tot Borderline. En hoewel er nog steeds veel onderzoek naar wordt
gedaan is het nog niet helemaal bekend wat de precieze oorzaak is. De
persoonlijkheidsstoornis wordt vaak veroorzaakt door een combinatie van
biologische, psychische en sociale oorzaken. Maar ook stress lijkt een
belangrijke factor in combinatie met eerdergenoemde oorzaken. Iedere
zorgvrager is uniek en dus variëren de oorzaken per zorgvrager en zijn of
haar situatie, symptomen en gedragingen. Maar er zijn bepaalde zaken
die steeds terug lijken te komen, zowel los van elkaar als in combinatie,
zoals:
Aangeboren kenmerken: Uit onderzoek is gebleken dat er sprake is van
verlaagde activiteit of juist hyperreactiviteit van de amygdala (kern van
neuronen in de temporale kwab). Met daarnaast een afgenomen activiteit
in de dors laterale prefrontale cortex (gebied in de hersenen dat
betrokken is bij cognitieve en emotionele functies). Deze activiteiten
werden vastgesteld bij de groep zorgvragers die is onderzocht op
Borderline. Dit houdt in dat er een neurologische afwijking zichtbaar is bij
deze groep, wat betekend dat de hersenen van invloed kunnen zijn op het
ontwikkelen van een BPS. Het kan ook zijn dat de zorgvrager aanleg heeft
voor het ontwikkelen van Borderline. Je reageert bijvoorbeeld van nature
al erg vurig of bent erg impulsief. De hersenen verwerken binnenkomende
prikkels dan anders. Hierdoor kun je je anders voelen, anders denken en
reageren. Als laatste heeft de boodschapperstof Serotonine invloed op het
ontwikkelen van Borderline. Zie hiervoor hoofdstuk 4 Anatomie/fysiologie
(Pagina 7).
Omgevingsfactoren: Omgevingsfactoren blijken ook van invloed te zijn in
het ontwikkelen van Borderline. Een groot deel van de zorgvragers geeft
aan iets traumatisch te hebben meegemaakt. Het gaat hierbij dan om
seksueel misbruik, mishandeling, (v)echtscheidingen of (emotionele)
verwaarlozing. Het is (nog) niet bewezen dat traumatische gebeurtenissen
de reden zijn van de ontwikkeling van Borderline. Maar wat opvallend is
dat veel zorgvragers in of rondom hun jeugd en traumatische ervaring
hebben opgedaan.
Familiaire Borderline: In het DSM-handboek staat beschreven dat de kans
op Borderline vijf keer zo groot is, wanneer het op familiair gebied
voorkomt. Niemand wordt geboren met Borderline, dit ontwikkel je pas
later. We kunnen dus niet spreken van erfelijkheid, want de ziekte wordt
niet van ouder op kind overgedragen. Wel kan de aanleg voor een aantal
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HeidiBrondaa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,57. Je zit daarna nergens aan vast.
