In dit document zijn alle colleges van de minor 'Forensische Psychologie' volledig uitgewerkt. De aantekeningen zijn volledig en uitgebreid. De minor wordt gegeven in het 4e jaar van de opleiding Toegepaste Psychologie aan HBO Academy (voorheen HBO Drechtsteden).
Minor: Forensische Psychologie
Aantekeningen van de hoorcolleges
HBO Academy, jaar 4
Bijeenkomst 1: 28-08-24
Onderwerp: agressie
Exodus 20:13
Wat maakt de mens tot delinquent?
“Gij zult niet doodslaan.” Hiermee wordt bedoeld dat een soort (in dit geval de mens) zichzelf
niet uitroeit.
Wat is het nu eigenlijk?
Juridische definities: MOORD EN DOODSLAG Art. 289 en 291 // Art. 287, 288, 290 W.v.Str.
Moord: ‘Hij die opzettelijk en met voorbedachten rade een ander van het leven berooft,
wordt als schuldig aan moord gestraft met een levenslange gevangenisstraf of een tijdelijke
gevangenisstraf van ten hoogste 30 jaren’.
- Voorbeeld van moord: Peter R. de Vries. Dit was de bedoeling, en dus met
voorbedachten rade; het plannen en vooraf bedenken hoe je iemand om het leven
gaat brengen.
- Levenslang in Nederland is ook echt levenslang.
- Het slachtoffer moet wel daadwerkelijk dood zijn, anders is het een poging tot
moord.
Doodslag: ‘Hij die opzettelijk een ander van het leven berooft, wordt als schuldig aan
doodslag gestraft met een levenslange gevangenisstraf of een tijdelijke gevangenisstraf van
ten hoogste 15 jaren’.
- Dit is niet met voorbedachten rade; dit kan bijvoorbeeld tot stand komen door een
emotionele uitbarsting.
- Dit gebeurt niet geheel per ongeluk. Het slachtoffer moet wel daadwerkelijk dood
zijn, anders is het een poging tot doodslag.
Verschil tussen doodslag en moord:
- Moord is met voorbedachten rade en doodslag niet. Het is wel beide opzettelijk.
- De straf is verschillend.
1
,Homicide: het onwettig om het leven brengen van een individu door een ander individu.
Homicide is moord en doodslag bij elkaar.
Wat valt er niet onder moord of homocide?
- Door de staat: oorlog
- Doden van dieren
- Suïcide
Casus
Gerrit, 47 jaar en geboren in Rotterdam, gaat naar een wedstrijd van Feyenoord. Feyenoord
speelt thuis tegen Ajax. De spanning is om te snijden. Via zijn familieapp verneemt Gerrit dat
zijn jongere broer, Ronnie, na verhuizing geboren in Amsterdam, ook in het stadion aanwezig
is, maar dan als diehard supporter van Ajax.
Gerrits bloed begint te koken nog voordat de wedstrijd is begonnen. De wedstrijd verloopt
vol spanning. Uiteindelijk wint Ajax met 2 tegen 1 van Feyenoord. Gerrit neemt zich voor om
zich op de parkeerplaats van de Kuip eens flink te gaan uitleven.
Aangekomen op de parkeerplaats starten de rellen. Het lot bepaalt dat Gerrit op een zeker
moment lijnrecht tegenover zijn broer Ronnie komt te staan. Gerrits ogen spuwen vuur. Hij
rukt een spiegel van een politieauto af en smijt deze autospiegel met al zijn kracht tegen het
hoofd van Ronnie. Ronnie valt op de grond en blaast zijn laatste adem uit. ‘Opgeruimd staat
netjes’, denkt Gerrit.
Is dit moord of doodslag?
Doodslag, omdat het mede door een emotionele uitbarsting tot stand komt. Hier is geen
sprake van voorbedachten rade.
Waarom bestuderen we dit fenomeen?
De combinatie van een extreem gewelddadige aard van moord en doodslag, maar ook de
meest extreme vorm van crimineel gedrag.
Maar ooook…
Omdat het zo meetbaar is.
Andere vormen van geweldscriminaliteit: dark number. Dit is eigenlijk iets waarvan je het
exacte aantal nooit te weten komt. Bij huiselijk geweld kan je bijvoorbeeld niet goed of
duidelijk aantonen hoe vaak dit voorkomt.
Bij moord en doodslag is er een dichotome uitkomst (ook wel binair) → Iemand is dood (0)
of levend (1) → sociaalwetenschappelijk handig en geografisch (tussen verschillende landen)
vergelijkbaar.
Natuurlijk heeft moord soms wel een dark number (zoals prostituees, dak- en thuislozen),
maar het aantal levensdelicten blijft veel minder ongedocumenteerd dan andere vormen van
geweldscriminaliteit → moordratio is een meetbare top van de ijsberg.
2
,Hoe veilig zijn we wereldwijd?
Gemiddeld = 6 mensen per jaar per 100.000 inwoners worden om het leven gebracht door
homicide.
Over het algemeen zijn Zuid-Amerika en Afrika relatief gevaarlijk.
Waarom ratio’s?
Ter standaardisering: Groenland versus New York.
Dunbevolkt versus dichtbevolkt: je krijgt een vertekent beeld omdat het ene land dunbevolkt
is en het andere land dichtbevolkt.
Ratio
In perspectief: moordratio boven de 30 = dezelfde mortaliteit als in oorlogsgebieden.
Rekening gedaan per 100.000 inwoners.
In zulke landen is de dark number waarschijnlijk ook veel hoger dan in Nederland.
Daarnaast is er soms 100% inflatie. Je kan hierbij verwachten dat de criminaliteit ook gaat
toenemen.
3
, Hoe komen die internationale verschillen tot stand?
Hoofdfactoren (verklaren het grootste aandeel van de variatie):
Factor 1: vuurwapens
Factor 2: drugs Turbo-urbanisatie (jonge mannen trokken hier naartoe)
Factor 3: alcohol
Demografische factoren:
Factor 4: armoede
Factor 5: gini-index (strain theory)
Factor 6: rule of law (heerschappij van het recht)
Turbo-urbanisatie: stel je woont in bijvoorbeeld El Salvador. Je hebt een gezin en je kan bijna
niet rondkomen. De jonge mannen/vaders uit het gezin gaan dan naar de stad om daar werk
te zoeken. De steden kunnen dat niet aan omdat er te weinig woningen en banen
beschikbaar zijn. De mensen die daar wel zitten om in eerste instantie geld te verdienen door
middel van een normale baan, zoeken dan de criminaliteit op. Meer armoede leidt in dit
geval tot meer criminaliteit.
Factor 1: vuurwapens
Landen waarin vuurwapens gemiddeld veel meer worden gebruikt:
- Noord-Amerika
- Centraal-Amerika
- Caraïben
- Zuid-Amerika
2/3e van de homicide worden in deze landen dan ook uitgevoerd met een vuurwapen.
Het is ook bewezen dat als je iemand pijn doet met je vuist of een mes, dit meer
empathie/medeleven opwekt bij misdadigers. Als je iemand om het leven brengt met een
vuurwapen, doe je dit vanaf een afstand en raak je het slachtoffer niet zelf aan.
Hoe hoger de mate waarin men over een vuurwapen beschikt, hoe hoger de kans dat een
moord met een vuurwapen gepleegd wordt.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elkenieuwkamer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,46. Je zit daarna nergens aan vast.
