Samenvatting voortgangstoets blok 2 Samenwerken & Netwerken - Capabel SMD
Boek sociaal werk 1 2
1. Sociale kaart en participatie 2
2. Inzicht in de wijk 3
3. De wijk als levende microsamenleving 4
4. Methodieken om te veranderen 6
5. Werken met methodieken 8
6. Werken met methodieken in de wijk 9
7. Advies en bemiddeling 12
8. Ongevraagd advies 14
10.2 Agogische methodieken, groepsmethodieken 16
11. Communiceren met cliënten 16
15. Diversiteit en gelijkwaardigheid 18
16. Vooroordelen 19
17. Discriminatie 20
Boek sociaal werk 2 21
20. Organisatiestructuur en beleidsplan 21
Boek professioneel werken 23
1. Terugblik op zorg en welzijn 23
2. Visieontwikkeling zorg en welzijn 25
3. Het werkveld van de zorg- en welzijnssector 27
13. Visie en beleid 28
14. Wet- en regelgeving 29
15. Hulp en recht 29
16. Administratieve werkzaamheden 31
18. Kwaliteitszorg 32
19. Protocollen 33
20. Samenwerken 33
Boek Methodieken en begeleiden 35
1. Methodisch handelen en doelgericht werken 35
3. Cliëntgegevens verzamelen 35
4. Sociale netwerken en steunsystemen 36
8. Rapporteren 37
9. Vorming en ontwikkeling van groepen 37
10. Onderzoeken en sturen van de groep 39
14. Interventietechnieken 40
Pagina 1 van 41
,Boek sociaal werk 1
1. Sociale kaart en participatie
De sociale kaart geeft een overzicht van alle welzijnsorganisaties. Het is een hulpmiddel om je
cliënt door te verwijzen naar de juiste instantie in de buurt.
Doel: om mensen met hulpvragen snel te verbinden met de juiste hulpverleende instanties.
INTRAMURALE ZORG: Houdt in dat de zorg plaatsvindt binnen de muren van een instelling,
zoals ziekenhuizen en verzorgingshuizen.
EXTRAMURALE ZORG: Zorg vindt plaats buiten deze instellingen.
ZELFREDZAAMHEID: Betekent dat je in staat bent zelfstandig te leven en je eigen
problemen op te lossen.
De vragenlijst om erachter te komen wat de cliënt wel en niet zelf kan heet:
zelfredzaamheidsmeter.
MANTELZORG: Zorgt langdurend en onbetaald voor een partner, ouder, kind of familielid,
vriend of kennis, die chronisch ziek, gehandicapt of hulpbehoevend is.
ZELFREGIE: Dat je aan het roer staat van je eigen leven.
Manieren om cliënt zelfregie te bied:
1. Keuzes: Laat de cliënt kiezen uit verschillende opties.
2. Regie: Neem als hulpverlener niet de regie over. Ga geen dingen voor de
cliënt bepalen.
3. Vroegere successen: Vraag na hoe de cliënt vroeg zelf de problemen heeft opgelost.
4. Wensen: Vraag naar wat de cliënt wil.
5. Eigen oplossingen: Laat de cliënt zelf oplossingen bedenken.
Diverse redenen waarom iemand onderdeel wil zijn van de maatschappij:
1. Mensen willen graag ergens bij horen, ergens onderdeel van zijn.
2. Mensen kunnen elkaar ondersteunen waar nodig.
3. Mensen worden ongelukkig van te weinig sociale contacten.
4. Mensen die een rol vervullen in de samenleving hebben doorgaans meer eigenwaarde.
(Let op!: Je maakt al deel uit van de samenleving wanneer je een praatje maakt met de buurman
of op het terras een koffie bestelt)
BURGERPARTICIPATIE: Betekent dat burgers meedenken en invloed kunnen hebben op wat
er in de omgeving gebeurt.
Manier waarop gemeentes de burgers betrekken, denk aan; Adviesraden, praatcafé, focusgroep,
enquête etc.
Voordelen van burgerparticipatie:
• Burgers hebben kennis over de leefbaarheid van hun eigen omgeving.
• Burgers zullen minder snel bezwaren en beroepen tegen de gemeente indienen.
• Burgers zullen sneller achter besluiten staan als zij inspraak hebben gehad.
• Burgers hebben het gevoel gehoord te worden.
• Gemeente kan plannen aansluiten aan de behoeftes van bewoners.
• Bewoners leren elkaar en instanties in de wijk beter kennen.
• Burgerparticipatie draagt bij aan een sterker wij-gevoel tussen gemeente en inwoners.
PARTICIPATIESAMENLEVING: De burger is zelf verantwoordelijk voor het zoeken van
oplossingen naar zijn problemen.
Pagina 2 van 41
,Voordelen van burgerparticipatie:
• Burgers hebben kennis over de leefbaarheid van hun eigen omgeving.
• Burgers die inspraak hebben, zullen minder snel bezwaren en beroepen tegen de gemeente
indienen.
• Burgers zullen sneller achter besluiten staan als zij inspraak hebben gehad.
• Burgers krijgen het gevoel gehoord te worden.
• De gemeente kan plannen laten aansluiten bij de behoeftes van bewoners.
• Bewoners leren elkaar en instanties in de wijk beter kennen.
• Burgerparticipatie draagt bij aan een sterker wij-gevoel tussen gemeente en inwoners.
BUURTOPBOUWWERKER: Heeft de taak om mensen te ondersteunen bij het verbeteren van
hun leefomgeving.
2. Inzicht in de wijk
De zorgen van bewoners zijn niet altijd zichtbaar. Een wijkanalyse geeft je een inkijkje in de wijk.
Het maakt zaken zichtbaar, die je van buitenaf niet makkelijk kunt ontdekken.
WIJKANALYSE: Hulpmiddel om de situatie in de wijk in kaart te brengen.
Doel: Inzicht krijg in wat er leeft in de wijk, zodat hulpverleners weten wat de
kansen en problemen zijn.
Bij een brede wijkanalyse kijk je naar:
• Denk aan voorzieningen in de wijk, leeftijden, opleidingsniveau en achtergronden. Vraag naar de
hulpverlening, het gevoel van veiligheid en werkgelegenheid.
• Bewoner in beeld. Een schets van kwetsbare en de krachtige burgers.
• Krachten en kansen: ervaren burgers problemen. In de wijk? Wie idd de verantwoordelijke van
die problemen? Waar zitten kansen? En welke aspecten van de wijk verlopen goed?
SOCIAAL WIJKTEAM: Hulpverleners met een vaste plek in de wijk.
GENERALISTEN: Mensen die veel weten van verschillende onderwerpen en meerdere
vaardigheden hebben.
Idealen samenstelling generalisten zou zijn:
1. Generalist samenlevingsopbouw.
2. Generalist individuele ondersteuning en hulpverlening. (maatschappelijk werker)
3. Generalist zorg. Wijkverpleegkundige.
SPECIALIST: Iemand met veel kennis en kunde van één gebied.
Uitvoering wijkanalyse stap voor stap:
Onderzoeksvraag opstellen
Denk aan; Wat zijn de kansen en krachten van de wijk? , Hoe groot is de eenzaamheid in
de wijk? etc.
Samenwerken
Denk aan; bewonersorganisaties, wijkverenigingen, vereniging huiseigenaren,
huurders belangenorganisaties en buurtcentra.
Informatie zoeken
Verzamel zoveel mogelijk informatie van de wijk. Vraag aan collega’s en buurt
opbouwwerkers. Kranten artikelen, plattegrond van de wijk, interviews met bewoners en
rapporten met statische gegevens.
Aspecten van de wijk bepalen
Bevolkingssamenstelling; Hoeveel bewoners? Leeftijdsverdeling? Opleidingsniveau?
Woningen; Verdeling huur- en koopwoningen? Huizenprijzen?
Omgeving; Is er veel groen? Zijn er veel wegen? Is er speelgelegenheid?
Economie; Werkeloosheid? Werkgelegenheid?
Faciliteiten; Voorzieningen zoals winkels, scholen, buitenschoolse opvang, kerken etc?
Pagina 3 van 41
, Veiligheid; Voelen de bewoners zich veilig?
Overig; Andere aspecten die je tegenkomt.
Belangrijke partners interviewen
Je wilt alle informatie. Probeer op alle aspecten een antwoord te krijgen.
Wijkbijeenkomsten organiseren
Op de bijeenkomst met zoveel mogelijk buurtbewoners probeer je antwoord te krijgen op
jouw onbeantwoorde vragen.
Kansen en krachten benoemen
Krachten: positieve onderdelen van de wijk.
Kansen: Verbeterpunten van de wijk.
Beantwoorden onderzoeksvraag
Ook wel een conclusie.
Verslag maken
Alle bevindingen in een verslag. Met daarin beschrijving van de aspecten die je onderzocht
hebt, het beeld van de bewoners en antwoord op de onderzoeksvraag.
KWANTITATIEVE DATA: Informatie die je met gesloten vragen verzamelt.
Kwantiteit=hoeveelheid.
KWALITATIEVE DATA: Informatie die je met open vragen verzamelt.
Gesloten vragen als:
• Je een duidelijk en kort antwoord wilt.
• Je snel een antwoord wilt op je vraag.
• Je van veel mensen een antwoord wilt.
• Je conclusie in cijfers wilt uitdrukken.
Open vragen als:
• Je opzoek bent naar nieuwe informatie.
• Je de ander het gevoel wil geven dat er naar hem en ideeën geluisterd wordt.
• Je van een klein aantal mensen een antwoord wilt.
• Je niet op zoek bent naar cijfer, maar wilt weten wat mensen denken.
3. De wijk als levende microsamenleving
Heterogeen: verscheidenheid aan mensen
Homogeen: gelijksoortige mensen
DUURZAME SOCIALE AANPAK: Inspanningen doel om het welzijn langdurig, liefst blijvend te
verbeteren.
Invloeden van de wijk; Onderzoek zaken als:
• Wat voor huizen staan er in de wijk?
• Hoe zijn de huizen onderhouden?
• Hoe zijn de wegen aangelegd?
• Zijn er ‘nare plekken’ door bijv. Slechte belichting, doorlopende steegjes?
• Hoe groen is de wijk, zijn er parken, grasvelden, speelplekken?
• Kun je recreëren in de wijk?
• Hoe toegankelijk is de wijk?
• Hoe zijn de voorzieningen? Is er een winkelcentrum, kerk, school, station, sporthal, dokter enz?
• Hoe zijn de verbindingen met de rest van de stad en omgeving?
De gemeente is verantwoordelijk voor het leefbaar houden van de wijken. De gemeente maakt het
beleid hiervoor, de ambtenaren voeren het uit. Als sociaal werker vertaal je het beleid naar
activiteiten.
Vragen bij gemeentebeleid:
• Wat speelt er in de wijk?
• Is de wijk door de overheid aangewezen als een kracht- of prachtwijk?
• Welke subsidiestromen gaan er naar de wijk?
Pagina 4 van 41
