Deze samenvatting bevat alle stof van H2 van het boek ontwikkelingspsychologie. Dit boek is verplicht voor de Pabo en zul je gedurende de hele opleiding nodig hebben. Belangrijke begrippen heb ik dikgedrukt.
H4 – De ontwikkeling van
basisschoolkinderen (6-9)
4.1 Fysieke ontwikkeling
4.1.1 Inleiding
De fysieke ontwikkeling van kinderen van zes tot negen gaat vrij geleidelijk. Maar
ze hebben wel grote invloeden op de prestaties in de leerdomeinen die kinderen
vanaf groep 3 systematisch gaan tegenkomen. Ook is dit de periode van het
wisselen van de melktanden en -kiezen.
4.1.2 Motoriek
Motoriek is onder te verdelen in grove en fijne motoriek, lichaamsoriëntatie en
tekenontwikkeling. De laatste twee horen niet bij motoriek, maar zijn sterk
motorisch afkomstig.
Fijne motoriek
Kleine motoriek wil zeggen: het maken van kleine, subtiele lichaamsbewegingen.
Om goed te kunnen schrijven moet het kind zijn hand beheersen. Controle over
de vingerkootjes, het buigen ervan en de positie kunnen aanpassen zonder de
hele arm mee te bewegen zijn essentieel. De pen moet op de middelvinger
steunen, vastgehouden kunnen worden tussen de duim en de wijsvinger en
kunnen reageren op subtiele impulsen van de zenuwen naar de spieren.
Grove motoriek
Alle bewegingspatronen die kinderen tot nu toe hebben ontwikkeld worden
voltooid, verfijnd , versoepeld en versneld. Er ontstaan grote verschillen tussen
kinderen, die duidelijk te zien zijn bij het buitenspelen en in gymlessen. Ze gaan
competities en uitdagingen aan, en vergelijken zich met elkaar.
Lichaamsoriëntatie
Lichaamsoriëntatie is de kennis over het eigen lichaam, kennis van
lichaamsdelen en van houdingen en bewegingen. Door te bewegen en zaken te
manipuleren met het eigen lichaam, wordt de kennis ervan vergroot.
Lichaamsoriëntatie op zich is weer de voorwaarde voor het ontwikkelen van
ruimtelijke oriëntatie. Inzicht in ruimtelijke relaties heeft een kind weer nodig om
zich te kunnen ontwikkelen in leerprocessen als lezen, rekenen/wiskunde en
kaartlezen.
Kinderen kunnen lichaamsdelen benoemen en aanwijzen bij zichzelf en anderen.
Die lichaamsdelen kunnen uiterlijk zichtbaar zijn, maar kinderen kunnen vaak ook
al interne organen aanwijzen en benoemen. Kinderen kunnen symmetrische
lichaamshoudingen imiteren zoals spiegelen.
Tekenontwikkeling
Tekenen is een vertaling van wat kinderen zien en beleven. Tekeningen van
kinderen geven veel informatie over wat ze motorisch kunnen, cognitief al
, kunnen onderscheiden en emotioneel ervaren. Zes tot negen is de bloeiperiode
van expressiviteit. Kinderen kunnen steeds gedetailleerder dingen uitbeelden en
scénes tekenen. Hoe oudere ze worden, hoe meer kinderen ook met perspectief
gaan werken, boven-, voor- en zijaanzicht, en met grondlijnen gaan werken.
4.1.3 Zintuigelijke ontwikkeling
Er zijn twee zintuigelijke ontwikkelingen: visuele en auditieve waarnemingen.
Deze twee hangen sterk samen met de taalontwikkeling die kinderen in de
kleuterperiode en in de leeftijdsfase van zes tot negen doormaken. Voor de
communicatie met de omgeving zijn de ogen (visueel) en de oren (auditief), in
combinatie met motoriek, de belangrijkste zintuigen.
Visuele waarneming
Kinderen van zes tot negen gaan steeds gedetailleerder waarnemingen en de
kennis die ze hierdoor opdoen ook weer toepassen in hun dagelijkse leven.
Kinderen van zes tot negen hebben een aantal visuele deelvaardigheden nodig
van leren lezen en schrijven:
- Visuele identificatie – letter of letterpatronen worden steeds als dezelfde
herkent: d = d niet b
- Visuele discriminatie – kleine maar beslissende verschillen tussen
lettervormen worden waargenomen: v & w, ie & ei.
- Visuele analyse - woorden worden uit elkaar gehaald door ze te ‘hakken’.
- Visuele synthese – losse lettervormen snel samenvoegen tot lettergrepen.
Auditieve waarnemingen
Auditieve waarnemingen zorgt ervoor dat kinderen leren omgaan met klanken en
klankcombinaties. Door het geheugen maak je onderscheid van wat je hoort, de
verschillen ertussen, en deze te onthouden. De deelvaardigheden zijn dezelfde
als bij de visuele waarnemingen, alleen zijn ze nu op het luisteren en horen
gericht en omschrijft men ze als ‘auditief’:
- Auditieve identificatie – klanken kunnen worden onderscheiden.
- Auditieve discriminatie – goed onderscheid maken waar je precies naar
luistert.
- Auditieve analyse – kinderen moeten woorden ‘hakken’ in verschillende
losse klanken.
- Auditieve synthese – klanken/ of klankgroepen kunnen samengevoegd
worden tot één woord.
4.1.4 Seksuele ontwikkeling
Op de leeftijd zes tot negen vinden er op lichamelijk gebied geen ingrijpende
veranderingen plaats. Freud onderkende dat in deze leeftijd de seksuele
ontwikkeling in een rustiger vaarwater terechtkomt en dat er meer energie
vrijkomt voor leren en voor het leggen van sociale contacten buiten het gezin:
latentiefase. Kinderen van deze leeftijd zijn zich sterk bewust van het verschil
tussen jongens en meisjes. Er zijn geen ontwikkelingen van gevoelens in
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper melissa2005ve. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
