Deze samenvatting bevat alle stof van H5 van het boek ontwikkelingspsychologie. Dit boek is verplicht voor de Pabo en zul je gedurende de hele opleiding nodig hebben. Belangrijke begrippen heb ik dikgedrukt.
H5 – De ontwikkeling van
basisschoolkinderen (9-12)
5.1 Fysieke ontwikkeling
5.1.1 Inleiding
Rond negen jaar begint er een nieuwe periode: de adolescentie; de
ontwikkelingsfase die van puberteit tot volwassenheid loopt. De adolescentie is
een periode van toenemende mogelijkheden op allerlei gebieden: nieuwe
cognitieve vaardigheden, veranderingen in relaties met ouders en vrienden,
aanscherping van het zelfbeeld en een groeiende zelfstandigheid. Adolescentie is
niet de puberteit; de rijping van seksuele functies, van onrijp kind naar rijpe
volwassene. De puberteit is een onderdeel van de adolescentie: de adolescentie
begint wanneer de puberteit begint. De periode van adolescentie wordt
onderverdeeld in drie fasen:
1. De vroege adolescentie
2. De midden adolescentie
3. De late adolescentie
De vroege adolescentie (begin puberteit tot 13) is de periode waarin de
belangrijkste lichamelijke veranderingen plaatsvinden, maar ook de
veranderingen in de relatie met ouders en leeftijdsgenoten. In de midden
adolescentie (14-16) neemt de onafhankelijkheid toe en begint het
experimenteren met verschillende keuzemogelijkheden. De late adolescentiefase
(16-volwassen) is de periode van het begin van het aangaan van verplichtingen.
5.1.2 Fysieke ontwikkeling van meisjes
De groeispurt van meisjes begint rond hun tiende jaar. Eerst groeien ze alleen in
lengte (groep 5-6), later hun gewicht. De grootste groeisnelheid is rond de twaalf
jaar. Tot aan de puberteit zijn er geen duidelijke verschillen tussen jongens en
meisjes in de productie van geslachtshormonen; de hormonen zijn er té weinig. In
de puberteit gaan de eierstokken van de meisjes en de zaadballen van de
jongens meer geslachtshormonen produceren. De hersenen geven hiervoor
signalen, hierdoor veranderen de lichamen in mannen- en vrouwenlichamen.
Genetische factoren geven het belangrijkste signaal voor de productie van de
geslachtshormonen, maar daarnaast spelen ook omgevings- en culturele factoren
een rol.
Wanneer er gesproken wordt over primaire geslachtskenmerken bedoelt men de
ontwikkeling van de organen en structuren van het lichaam die rechtstreeks
betrekking hebben op de voortplanting. Met secundaire geslachtskenmerken
bedoelt men zichtbare tekenen van seksuele rijping die niet direct betrekking
hebben op de geslachtsorganen. Bij de meiden begint het met borstgroei,
vervolgd met schaamhaar, okselhaar en de menstruatie. Deze veranderingen
hebben veel invloed op de emotionele, de sociale en identiteitsontwikkeling. De
invloed op het zelfbeeld is vaak te merken aan het gedrag in groep 7&8 voor de
meiden. Als er sprake is van tevredenheid met de eigen sekse, zullen het
zelfbeeld en het gedrag dat bij het geslacht horen, zich zonder al te veel
, problemen verder ontwikkelen. Meisjes (en jongens) die het gevoel hebben in een
verkeerd lichaam te zitten (genderdysforie), komen in deze periode in een zeer
verwarrende tijd terecht.
5.1.3 Fysieke ontwikkeling van jongens
Lichamelijke ontwikkeling
De groeispurt van jongens begint meestal rond het twaalfde jaar. De seksuele
ontwikkeling van de jongens gaat in een ander tempo (hier merk je niets van op
de basisschool). De primaire geslachtskenmerken, de penis en het scrotum,
beginnen rond twaalf versneld te groeien. Binnen 3-4 jaar heeft deze de
volwassen omvang. De eerste zaadlozing is rond de dertien, tegelijkertijd
ontwikkelen de secundaire geslachtskenmerken zich: het schaamhaar, oksel- en
gezichtshaar. Als laatste wordt de stem lager doordat hun stembanden langer
worden en het strottenhoofd groeit.
Invloed op het zelfbeeld
Als er sprake is van tevredenheid van de eigen sekse, zullen he zelfbeeld en het
gedrag dat bij het geslacht horen, zich zonder al te veel problemen verder
ontwikkelen. Vroege rijping is bij jongens positief i.p.v. negatief zoals bij de
meisjes; grotere spierkracht & atletische kwaliteiten.
5.1.4 Seksuele belangstelling
In de fase 9-12 ontwaakt de seksuele belangstelling. Dit kan je merken in de
vorm van giechelen over onderwerpen die met seksualiteit te maken hebben.
Freud spreekt over de latentiefase en het begin van de genitale fase (vanaf 11).
Meiden die vrienden zijn met jongens kan inmiddels niet meer, dan zou het ‘je
vriendje’ moeten zijn of je moest verliefd zijn. Andersom maakt het niet zo uit.
Jongens beginnen wel nieuwsgierig te worden naar het lichaam van meisjes, heet
concreet of in de fantasie. Meisjes kunnen al romantische ideeën krijgen over
jongens en erover dromen. Jongens en meiden gaan ook steeds vaker
lichamelijke spelletjes doen op het plein, voor de sociale factor.
5.1.5 Motorische ontwikkeling
Kinderen in deze leeftijd verfijnen hun motorische vaardigheden. Bij een normale
ontwikkeling hebben ze een goed uithoudingsvermogen, worden de spieren
sterker en langer en kunnen door te oefenen nieuwe vaardigheden snel onder de
knie krijgen. De scheiding tussen de vaardige- en minder vaardige motorische
kinderen komt ook tot stand. Er zijn ook kinderen met een gebrek aan
belangstelling voor beweging. Meestal is dat gebrek aan belangstelling wel
gekoppeld aan weinig vaardigheid, en zo kunnen deze kinderen gemakkelijk in
een negatieve vicieuze cirkel terechtkomen. Naast het uiterlijk is dit een factor
waarop kinderen elkaar beoordelen en dit heeft gevolgen voor de plek die je in de
groep inneemt; meer bij jongens. Sport begint bij de jongens de belangrijkste rol
te spelen omdat de fysieke behendigheid vaak het belangrijkste telt. Bij meisjes
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper melissa2005ve. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
