Hoorcollege 1: inleiding & het werkbegrip
Auteursrecht is onderdeel van het IE-recht. Daaronder vallen alleen naburige rechten en
databankenrecht. Het andere deel van IE is Industriële eigendom.
Je kan ook een andere onderverdeling maken. Intellectuele prestaties vs.
onderscheidingstekens. De prestaties bestaan uit: technische, creatieve en informatieve.
Onder onderscheidingstekens bevinden zich het merkenrecht en het handelsnaamrecht. In
die onderverdeling bevindt het auteursrecht zich onder creatieve intellectuele prestaties.
Korte introductie IE
Kenmerken
IE rechten geven een exclusief recht op goederen die immaterieel van aard zijn. Het zijn
absolute, subjectieve vermogensrechten op goederen niet-zaken. Zaken zijn voor menselijke
beheersing vatbare stoffelijke objecten. Waar gewone eigendom dus ziet op zaken, ziet de
intellectuele eigendom dus op niet-zaken. Het object van bescherming kan daardoor op
meerdere plekken zijn.
Voorbeeld: the girl with the balloon
Het object van bescherming bevindt zich op meerdere plekken tegelijk. Die
verschillende zaken waarin het object van bescherming is belichaamd kunnen
eigendom zijn van verschillende mensen. Dus in al die zaken die van andere mensen
zijn zit 1 object van bescherming: de afbeelding van het meisje met de ballon waar
het auteursrecht van 1 persoon op rust. Het schilderij is uiteindelijk vernietigd, maar
het auteursrecht op de afbeelding bleef bestaan. Dus kopieën die nu nog worden
verkocht levert de auteur nu nog wat op.
Plaats binnen het recht
Uitgangspunt in ons recht is vrijheid van mededinging (concurrentie). Dus dat partijen elkaar
nadeel mogen toebrengen en van elkaar mogen profiteren. Daar zitten grenzen aan. Die
worden gevonden in 2 leerstukken: publieke mededingingsrecht en de ongeoorloofde
mededinging (incl. IE), denk hierbij aan Lindebaum/Cohen schending maatschappelijke
zorgvuldigheid werd als ongeoorloofde mededinging geoordeeld. Wanneer geen
bescherming in IE wordt gevonden kan er in beginsel geen aanvullende bescherming worden
geboden door ongeoorloofde mededinging = negatieve reflexwerking van IE-rechten. Als er
geen IE bescherming is, dan ook niet van de ongeoorloofde mededinging. Er is 1
uitzondering: slaafse nabootsing. Voor een geslaagd beroep daarop is vereist: onnodig voor
de deugdelijkheid en bruikbaarheid van het product en dat het onnodige verwarring
veroorzaakt.
Dus: nabootsing mag, tenzij IE recht en geen aanvullende bescherming ongeoorloofde
mededinging, tenzij sprake is van slaafse nabootsing.
Doel
Doelmatige ordening van mededingingshandelingen en stimuleren innovatie. Het
beschermen en belonen van investeringen en ook om ze aan te moedigen.
Onderscheidingstekens: transparantie van de markt beschermen en de herkomst van
producten te waarborgen.
Regels van IE zijn dus een uitzondering op de vrijheid van mededinging.
, Auteursrecht
Korte introductie auteursrecht
Kan zien op:
1. Geheel aan regels, objectieve recht
2. Recht van de maker, art. 1 AW. Het subjectieve wet
Doel en ratio
Over de ratio wordt in verschillende landen verschillend gedacht. VK en VS hebben een
utilistische gedachte: nut voor de maatschappij. Het namaken en dus verspreiden van
werken komt de maatschappij ten goede.
In Duitsland staat het rechtvaardigheidsargument juist meer voorop en dus staat de auteur
meer centraal. Het rechtvaardigheidsargument is gestoeld op de gedachte dat het niet oke is
om werk van een ander geesteskind na te maken.
In Nederland hebben we niet 1 rechtsgrond. Wel staan in ieder geval de bescherming van
culturele en informationele prestaties voorop.
Het recht op uiting en informatievrijheid is de grote tegenhanger van het auteursrecht. Er
moet dus altijd een balans zijn op belang van de auteur en het recht op informatievrijheid
(art. 7 GW, 10 EVRM, 19 BUPO, 11 Hv).
Object
Onderscheid maken tussen:
Corpus mechanicum = het waarneembare, vaak stoffelijke tastbare waarin het corpus
mysticum is belichaamd.
Corpus mysticum = de geestelijke niet-tastbare schepping. De afbeelding van het meisje met
de ballon
Auteursrecht heeft betrekking op corpus mysticum.
Overdraagbaarheid
Meestal blijft het auteursrecht bij de maker, maar overdracht is mogelijk (3:83 lid 3 en 3:84).
Het moet dus bepaald worden door de wet dat je auteursrecht kan overdragen, dit gebeurt
in art. 2 lid 1 Aw. Geldige titel: overeenkomst, beschikkingsbevoegd: rechthebbende/maker,
levering: per akte, art. 2 lid 3 Aw.
Ontstaan en tenietgaan
Ontstaan gebeurt van rechtswege. Er geldt een formaliteitenverbod o.g.v art. 5 lid 2 BC.
Het auteursrecht vervalt 70 jaar na de dood van de maker. Rechtspersoon als maker: 70 jaar
na openbaarmaking.
Relevante regelgeving
Verdragen: werken en inbreuken gaan grenzen over. Internationale verdragen hebben dus
grote invloed op het auteursrecht. De Berner Conventie is de belangrijkste, uit 1886. Het is
ondertekend door meer dan 180 landen. De VS wilde zich hier niet bij aansluiten, in 1989
deden ze het toch. Dit had te maken met het formaliteiten verbod. Zij hadden eerst wel
formaliteiten om aan te voldoen.
Beginsel van nationale behandeling (art. 5 BC) = als werken een verdragsstaat als land van
oorsprong hebben en ze bescherming zoeken in een andere staat, dan moeten ze evenveel
, Auteursrecht
bescherming krijgen als de onderdanen van dat vreemde land. Ratio: non-discriminatie
beginsel.
Universele Auteursrecht Conventie (UAC) werd gesloten omdat de VS niet bij de BC
wilde. Want het was een groot bezwaar dat de VS niet bij de BC wilde.
TRIPS 1994 verdrag ziet niet alleen op auteursrecht, op IE in het algemeen.
WIPO auteursrechten verdrag (WCT) 1996 door de snelle technologische
ontwikkelingen begin ’90.
Richtlijnen: Auteursrecht is verregaand geharmoniseerd (moeten geïmplementeerd worden
en richten zich tot de lidstaten).
De belangrijkste is de Richtlijn 2001/29 (Auteursrichtlijn/ARL of Infosoc-Richtlijn).
Hier is heel veel jurisprudentie van het HvJ over.
Richtlijn 2019/790 (DSM), door technologische ontwikkelingen zijn veel nieuwe
exploitatiewijzen ontstaan die ook inbreuk kunnen maken op het auteursrecht.
Wetten:
Auteurswet
Grondrechten zijn altijd belangrijk om erbij te houden.
Inhoud van het auteursrecht: domeinafbakening
Artikel 1 Aw
Maker
Werk
Openbaar maken
Verveelvoudigen
Beperkingen
Het werkbegrip
Auteursrecht ziet op geestelijke scheppingen. Iets wat in je hoofd begint (een idee). Maar
wat alleen in je hoofd zit wordt natuurlijk niet beschermd. Je gaat een heel proces door om
tot een werk te komen, dat werk kan van alles zijn. Die uitkomst kan beschermd worden
door het auteursrecht. Het moet een werk zijn van:
Letterkunde
Wetenschap
Kunst
Art. 10 bevat een niet-limitatieve lijst. Dingen die in die lijst staan (foto) hoeven niet altijd
bescherming te genieten. Voldaan moet zijn aan een aantal vereisten:
1. Waarneembaarheid het moet in een bepaalde vorm tot uitdrukking zijn gebracht
2. Bepaalbaarheidsvereiste
3. Oorspronkelijkheidsvereiste het moet creatief zijn (volgende week uitgebreid)
Wat wordt niet beschermd?
HR Van Gelder/Van Rijn
Van Gelder is een kunstenaar die houten beeldjes maakt door een bepaalde werkwijze:
branden en uitborstelen om een kleur te krijgen. In 1944 komt hij een kraampje tegen van
Van Rijn, hij maakte zijn beeldjes op dezelfde manier waardoor ze er hetzelfde uitzagen. De
beeldjes waren qua vorm niet hetzelfde: het ging alleen over de werkwijze. Van Gelder
claimde auteursrecht te hebben op die werkwijze.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittecruijsen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,86. Je zit daarna nergens aan vast.