Samenvatting SIV OWE 9 & 10 (24-25)
Peritonitis & ileus
16.1 peritonitis
Peritonitis = ontsteking van het buikvlies
− Lokaal: op een bepaalde plek
Plaatselijke verschijnselen, die niet tot ernstig ziek leiden.
Doel ontstekingsreactie: een ziekteproces in een aangrenzend met
peritoneum bekleed orgaan in dammen.
Gebeurt aan de hand van infiltraatvorming.
Appendiculair infiltraat: infiltraat dat zich vormt rondom
blindedarm.
Wanneer dit niet lukt zal de peritonitis verspreiden over hele
buikvlies.
− Algeheel: het hele buikvlies
Ernstig ziektebeeld met hoge koorts.
Verschijnselen die hiermee gepaard gaan: acute buik.
Acute buik:
− Een scherpe, stekende, continue pijn
Druk- en loslaatpijn
Buikvlies is uitermate pijngevoelig
− Défense musculaire (= Terugvechten via spieraanspanning).
Doel: voorkomen dat peritoneum wordt bewogen. Passief spierverzet.
Intensiteit hangt af van de ernst van de peritonitis.
Buik kan plankhard worden.
Kan bij ouderen en kinderen uitblijven.
− Stilliggen van de darmen
Darminhoud komt stil te liggen: ileus.
Omdat er hier verlamming van de darmen de oorzaak van de ileus
is wordt dit een paralytische ileus genoemd.
Geen darmgeluiden te horen.
Verloop peritonitis:
- Algeheel; geproduceerd ontstekingsvocht in buikholte stroomt naar de
laagstgelegen delen. Er kunnen hierdoor abcessen ontstaan.
- Sepsis
,Oorzaak peritonitis:
- Hematogeen; het peritoneum wordt besmet door bacteriën via hematogene
weg. * alleen bij sterk verminderde weerstand.
- Ontsteking in aangrenzende organen; appendicitis, galblaasontsteking,
ontsteking van dikke darm.
- Perforatie van holle organen grenzend aan vrije buikholte; inhoud van orgaan
stroomt in de peritoneale holte.
- Ischemie; door afsluiting van een darmvat, beklemming, enz. Wordt de darm
necrotisch en doorgankelijk voor bacteriën.
- Bloeding; milt- en leverruptuur, buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
Behandeling peritonitis:
- Geen eten of drinken; maagsonde
- Geen pijnstillers
- Antibiotica toedienen; parenteraal
o Vlocht- en elektrolytentekort aanvullen.
- Spoelen van buikholte; fysiologisch zout via laparotomie (= buikwand en
buikvlies wordt geopend).
- Bestrijden van shock
- De veroorzakende aandoening behandelen.
16.2 Ileus
Ileus = stoornis in de darmpassage
- Iets anders dan obstipatie.
- Kan een gevolg zijn van:
o Een volledige afsluiting van de darm, waardoor niets meer kan passeren.
o Verlamming van darmen
o Overmatig aanspannen van darmspieren
- Ernstige situatie, die na korte tijd al kan leiden tot de dood.
- Subileus = wanneer er nog enige passage mogelijk is.
- Diagnose: grond van verschijnselen, BOZ (= buikoverzichtsfoto) --> uitgezette
darmlissen zien m.b.v. gasvloeistoffen.
Mechanisch ileus = sprake van een afsluiting
- Hoge ileus; eerste deel van dunne darm
- Lage ileus; afsluiting onder in dikke darm.
- Oorzaken:
o Ruimte-innemende ziekteprocessen; ontsteking, darmkanker.
o Ziekteprocessen buiten de darm; drukken op darm. Vb. Verkleving van
peritoneum
, o Volvulus (=knoop; darmdeel gedraaid) en invaginatie (=stuk darm schiet
in een volgend deel darm; bloedvoorziening wordt tevens geblokkeerd:
strangulatie.
o Beklemde breuk; darmlis is naar buiten geschoten en is klem komen te
zitten.
o Voorwerpen in darmholte; galstenen, wormen, opgezwollen
voedingsvezels.
- Verschijnselen:
o Uitblijven van def. En flatulentie (= winderigheid); niet mogelijk dat
darminhoud rectum bereikt.
o Pijn; koliekpijn (vooral bij hoge gelegen afsluiting)
o Hyperperistaltiek
o Darmgeluiden; lawaai, gootsteengeluiden
o Opgezette buik; hoog: rondom navel. Laag: flanken. Ademhaling
oppervlakkig
o Dehydratie; hoog, shock
o Misselijkheid en braken; hoog, fecaloïd (=braaksel ruikt naar ontlasting)
braken
- Behandeling:
o Maagsonde; maaginhoud wegzuigen
o Infuus
o Vochtbalans bijhouden
o Herstel zuur-base evenwicht
o Oorzaak van ileus oplossen
- Complicaties: ischemie, sepsis en shock.
Dynamische/ functionele ileus = niet goed bewegen van de darm.
- Oorzaken:
o Verlamming; paralytisch ileus, meestal veroorzaakt door peritonitis,
buikoperatie.
o Overmatig aanspannen van darmen; spastisch ileus.
- Behandeling:
o Ileus zal verdwijnen als oorzaak is behandeld. Als er sprake is van
buikoperatie lost het lichaam het vanzelf na enkele dagen op. Meestal
ontstaat er hiervoor flatulentie (= winderigheid).
Verpleegkundig leiderschap
, De 7 eigenschappen van effectief leiderschap
Leidinggeven volgens drietrapsraket:
1. Persoonlijke en individuele samenwerking (3 eigenschappen)
2. Effectief samenwerken (3 eigenschappen)
3. Ontwikkelen en onderhouden van de vorige 6 eigenschappen (1 eigenschap)
a. 8e eigenschap: het vermogen van mensen om volgens hun volledige
potentie te leven en om anderen te inspireren om hetzelfde te doen.
b. Stephen Covey
De eerste trap:
- Basis voor onafhankelijkheid
- Mensen die onafhankelijk zijn, kiezen hun eigen doel. Geven geen anderen
factoren de schuld.
- Eigenschap 1: wees proactief
o Mensen die proactief zijn nemen initiatief om gebeurtenissen te
beïnvloeden waarop ze invloed kunnen hebben.
o Richten zich vooral op hun eigen gedrag en hun eigen gedachten
o Cirkel van betrokkenheid; kunnen we niet beïnvloeden (zoals bv. Het
verleden)
o Cirkel van invloed; hier moeten we ons op richten. Dit kunnen we wel
beïnvloeden. We kunnen kiezen hoe we op een bepaalde gebeurtenis
reageren.
- Eigenschap 2: begin met het eind in gedachten
o Mensen hebben een visie en werken daarnaartoe.
o Deze mensen maken gebruik van principes die voor iedereen gelden.
o Ontwikkel een helder beeld van je bestemming.
- Eigenschap 3: belangrijke zaken eerst
o Stel prioriteiten
o Principe van integriteit en heeft betrekking op doelgericht handelen.
De tweede trap:
- Basis voor wederzijdse afhankelijkheid
- Eigenschap 4: denk in termen van winnen-winnen
o Denken in termen van overvloed en niet van schaarste.
- Eigenschap 5: eerst begrijpen, dan begrepen worden
o Pas als we echt luisteren, zullen we anderen begrijpen.
o Veel leiders zijn niet in staat om te luisteren. Ze moeten meer tijd
besteden aan het luisteren en aan het toelichten van de achtergronden
van hun acties.
- Eigenschap 6: synergie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Esmeehermens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.