Sociale
Eenzaamheid
Studenten:
Klas:
Cursus: OVKVIA
Docent of cursusverantwoordelijke: Bart Campfens, Ekram Maghroudi
Opleiding: HBO-Verpleegkunde
Datum:
,Inhoudsopgave
Het Artikel: Inleiding...................................................................................................................................... 3
Het Artikel: Vraagstelling............................................................................................................................... 4
Het Artikel: Methode..................................................................................................................................... 5
Het Artikel: Resultaten................................................................................................................................... 6
Het Artikel: Conclusie..................................................................................................................................... 8
Literatuurlijst................................................................................................................................................. 9
Bijlage 1: Plan van aanpak............................................................................................................................ 11
Bijlage 2: Zoekstrategieformulier................................................................................................................. 13
Bijlage 3: Het interviewprotocol................................................................................................................... 17
Bijlage 4: Geanonimiseerde uitwerking van alle interviews & ordening en analyse uitwerking......................19
1
,Voorwoord
In het kader van onze studie: verpleegkunde aan Hogeschool Rotterdam, zijn wij in november 2021
voor het vak VIA gestart met de onderzoeksopdracht naar ‘sociale eenzaamheid’ waarin de
hoofdvraag luidt: “Welke verpleegkundige interventie(s) is of zijn effectief bij het voorkomen van
sociale eenzaamheid binnen de doelgroep 18 tot 35 jaar in regio Rotterdam?”.
Om hierop antwoord te kunnen krijgen hebben wij gebruik gemaakt van twee methodes, daarover
kunt u meer informatie vinden onder het kopje ‘methode”. Wij hebben voor dit onderwerp gekozen
omdat er nog niet zoveel bekend is over sociale eenzaamheid onder de jongvolwassenen en omdat
er nu in de tijd van COVID-19 veel jongeren zijn die aangeven eenzaam te zijn, maar nog geen kennis
hebben hoe dit voorkomen kan worden en welke interventies er (bekend) zijn. Het leek ons daarom
interessant om meer te leren over dit onderwerp. En door middel van dit onderzoek hebben wij
meer kennis opgedaan, kunnen wij de informatie via deze weg met jullie delen en hebben we
antwoord op de hoofdvraag kunnen vinden.
2
, Het Artikel: Inleiding
Eenzaamheid is een persoonlijk en subjectieve ervaring, die gekenmerkt wordt door gemis van een
emotionele band, teleurstelling, verdriet en leegte (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport, 2019).
In 2020 is de prevalentie in Nederland onder de volwassenen (18+) is 47%, waarvan 11% zich ernstig
eenzaam voelen en 36% zich matig eenzaam voelen (Volksgezondheid en Zorg, Gezondheidsmonitor
GGD, CBS en RIVM, 2021).
Corona heeft bij de leeftijd tussen de 18 en 25 jaar effect gehad op het eenzaamheidsgevoel. 45%
van hen zegt zich eenzamer te voelen door de coronacrisis (Reep & Hupkens, 2021). Hierdoor is de
incidentie van 2019 ten opzichte van 2020 onder andere verdubbeld (CBS, 2020). De maatregelen die
door de coronacrisis genomen zijn zou een oorzaak zijn van de stijging. De cijfers van het RIVM laat
namelijk zien dat het aantal eenzamen tijdens de maanden met strenge maatregelen flink steeg
(Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2020).
De landelijke prevalentie vergeleken met de Rotterdamse prevalentie van 55%, verschilt met 7,4%
(Volksgezondheid en Zorg, 2021). Dit komt door het verschil in migratieachtergronden. Rotterdam
kent relatief gezien meer niet-westerse migratieachtergronden, waarvan bekend is dat deze vaker
eenzamer zijn (GGD Rotterdam-Rijnmond et al., 2017).
Er zijn veel factoren die kunnen leiden tot eenzaamheidsgevoelens. Het verlies van of een
verandering in werk, sociale contacten of activiteiten spelen vaak een rol. In de meeste gevallen
wordt door een opeenstapeling van meerdere factoren eenzaamheid veroorzaakt (Volksgezondheid
En Zorg, 2018).
Mensen met een lagere inkomensklasse ervaren eenzaamheid het meest. Bij mensen met een hoger
inkomensklasse neemt het percentage eenzaamheid af. Met de laagste inkomensklasse ervaren
vrouwen twee keer zo vaak eenzaamheid dan vrouwen met een hoge inkomensklasse (61% versus
32,7%). Ook bij de mannen is dit twee keer zo vaak (63,7% versus 35,2%). (Eenzaamheid
Volksgezondheid Zorg, RIVM)
Sociale eenzaamheid komt eerder voor onder de laagopgeleiden dan onder de hoogopgeleiden.
Boven de 18 jaar van de laagopgeleiden voelt 53% zich eenzaam, ten opzichte van 42% van de
hoogopgeleiden. (Gezondheidsmonitor-Volwassenen- Ouderen-G-RIVM).
Vereenzaming kan over het algemeen leiden tot diverse ernstige fysieke en psychische klachten. De
fysieke klachten zijn onder andere hart- en vaatziekten, beroertes, verminderde afweer,
slaapproblemen en hoge bloeddruk. De psychische klachten zijn depressie, suïcide, verslavingen en
cognitieve achteruitgang (Van der Zwet & Van de Maat, 2018). Als we het hebben over sociale
eenzaamheid bij (jong)volwassenen zal er echter minder (zoals hierboven beschreven) fysieke
klachten optreden, maar meer psychische klachten met uitzondering van dementie.
Langdurige eenzaamheid is niet alleen een individueel, maar ook een maatschappelijk probleem.
Mensen die te maken hebben met eenzaamheid vertonen soms maatschappelijk ongewenst gedrag,
zoals vandalisme en criminaliteit. Verder hebben mensen met weinig sociaal contact een hoger risico
op verwaarlozing en het ontwikkelen van een verslaving, met uiteindelijk het verlies van huis en een
verhoogde aanspraak op publiek gefinancierde faciliteiten als gevolg (Dykstra & Fokkema, 2009).
3
