Medische biologie
Week 1: Verstandelijke beperking en veel voorkomende
ziektebeelden
Kennisclip: diagnostiek verstandelijke beperking
Verstandelijke beperking: beperkingen op intellectueel niveau (IQ) en
adaptief (aanpassing) vermogen
- Conceptuele vaardigheden: lezen, schrijven, rekenen, etc
- Sociale vaardigheden: inlevingsvermogen, communiceren,
vriendschappen, vrije tijd, spel, etc
- Praktische vaardigheden: zelfzorg, omgaan met geld, huishoudelijke
activiteiten, maatschappelijke vaardigheden, etc
Diagnose gesteld dmv DSM-5
Niveau verstandelijke beperking
- Hoogbegaafd: IQ > 130
- Geen verstandelijke beperking: IQ 85-115 (gem 100)
- Zwak begaafd/ borderline: IQ 70-85
- Licht verstandelijk beperkt: IQ 50-70 ontwikkelingsleeftijd 7-12jaar
(85%)
- Matig verstandelijk beperkt: IQ 35-50 ontwikkelingsleeftijd 4-7jaar
(10%)
- Ernstig verstandelijk beperkt: IQ 20-35 ontwikkelingsleeftijd 2-4
jaar (3-4%)
- Zeer ernstig verstandelijk beperkt: IQ < 20 ontwikkelingsleeftijd <
2 jaar (1-2%)
Licht verstandelijke beperking (IQ 50-70)
- Adaptief vermogen moeilijkheden: taal-en spraakontwikkeling,
denkprocessen, sociale contacten, geld, hygiëne
- Leerbaar in praktische en sociale vaardigheden
- Overvraging door het verbergen van de beperking voor anderen en
kopieergedrag
- Opstandig en emotioneel gedrag door gevoel van falen
Matig verstandelijke beperking (IQ 35-50)
- Adaptief vermogen moeilijkheden: lezen, schrijven, rekenen, tijd,
deels afhankelijk ADL, veranderingen, verbale communicatie,
concreet denkniveau
- Sociale vaardigheden zijn trainbaar
- Risico op obesitas doordat ze vaak weinig actief zijn
- Gedragsproblemen door gevoel van onbegrip
(Zeer) ernstige verstandelijke beperking
- Meervoudig verstandelijk beperkt
, - Adaptief vermogen moeilijkheden: ADL afhankelijk, nieuwe
vaardigheden leren, minimale spraakontwikkeling
- Moeilijk verstaanbaar gedrag door verbaal slecht kunnen uitdrukken
- Wonen in een instelling ivm veel ondersteuning nodig
Begeleiding
- Maatwerk (hoe de beperking zich uit verschilt per persoon)
- Uitgaan van wat mogelijk is (ook betrekken bij de zorg)
Kennisclip: meervoudige beperking
Meervoudige beperking: zowel lichamelijk als verstandelijk beperkt
- Bij lichte/matige vorm vaak compensatie redelijke communicatie
- Bij (zeer) ernstige vorm geen compensatie lastige communicatie
Vaak zicht en gehoor aangedaan + prikkels verwerken kost veel moeite
Visuele stoornis met verstandelijke beperking
- Ontwikkeling trager ivm geen compensatie andere zintuigen
Verwerking via zintuigen verloopt trager bij beperking
- Afwijkingen in ogen, oogzenuw en hersenen
- Oorzaken
Prenataal: erfelijke afwijking (glaucoom/cataract), infectie
(rode hond)
Perinataal: zuurstoftekort, hersenbloeding
Postnataal: niet aangeboren hersenletsel, meningitis,
zelfverwonding (prikken in oog of bonken met hoofd)
- Diagnose en behandeling lastig door slecht aangeven wat ze wel en
niet zien
Auditieve stoornis met verstandelijke beperking
- Afwijkende anatomie van de oren grote kans op middenoor
ontsteking
- Spraakontwikkeling niet mogelijk
- Oorzaken
Prenataal: erfelijke afwijking, infectie (rode hond)
Perinataal: zuurstoftekort
Postnataal: niet aangeboren hersenletsel, meningitis,
zelfverwonding trommelvlies, infecties/obstructies gehoorgang
door oorsmeer, ontsteking middenoor
Motorische stoornis met verstandelijke beperking
- Onderontwikkelde motoriek: houterig, onhandig
- Stereotiepe bewegingen zoals heen en weer schommelen
bovenlichaam
- Beschadiging in hersenen, zenuwen/ruggenmerg, spieren en
botten/gewrichten
- Oorzaken
Prenataal: fout in aanleg
, Perinataal: zuurstoftekort
Postnataal: niet aangeboren hersenletsel
Meest voorkomende motorische stoornissen (i.c.m. verstandelijke
beperking)
- Verlammingen
- Onwillekeurige spierbewegingen
- Spasmen
- Coördinatie stoornissen
- Hypo- en hypertonie
- Apraxie
- Afwijkingen skelet
Psychische stoornis met verstandelijke beperking
- Diagnostiek is lastig doordat ze vaak moeilijk kunnen praten
observaties
- Ontstaat door combinatie van verschillende factoren
Biologische factoren (gezondheid, DNA, beperkingen, medicatie)
Psychologische factoren (temperament, sociale vaardigheden, IQ)
Sociale factoren (vrienden, trauma, school, familie)
+ onderontwikkelde coping vaardigheden
Meest voorkomende psychische stoornissen (i.c.m. verstandelijke
beperking)
- ADHD
- Depressie
- Psychotische stoornissen als reactie op belastende ervaring
- Persoonlijkheidsstoornissen
- Autisme
- Middelenafhankelijkheid (vooral bij licht door overvraging)
Kennisclip: oorzaken en overerving verstandelijke beperking
Oorzaken verstandelijke beperking
- Prenataal: genetisch
- Perinataal: alcohol/drugsgebruik (exogeen), infectieziekten bij
moeder (endogeen)
- Postnataal: zuurstoftekort, meningitis, niet aangeboren hersenletsel,
verwaarlozing
Vaak ook geen oorzaak bekend
Trisomie
- 3 chromosomen ipv 2
- Fout tijdens meiose
- Meestal niet levensvatbaar
- Uitzonderingen
Patausyndroom (13) sterven vaak week erna door veel
complicaties
