Samenvatting
Samenvatting Werelden van Verschil
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Samenvatting van de online module 'Werelden van Verschil' voor het vak interculturele aspecten van opvoeding, onderwijs en hulpverlening.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Werelden van verschilHoofdstuk 2 Groepen op afstand: conceptualisering
Sociaal-culturele afstand: weinig contact met autochtone Nederlanders, zich niet
identificeren met dit land, opvattingen hebben die haaks op de basiswaarden van de
Nederlandse samenleving staan.
Dimensies van sociaal-culturele afstand
De klassieke assimilatietheorie stelt dat migranten in een aantal fasen zullen assimileren of
‘ingroeien’ in de ontvangende samenleving. Volgens Gordon wordt culturele assimilatie
bereikt met het veranderen van culturele patronen, inclusief religieuze overtuigingen en
voorschriften. In zijn werk verwijst structurele assimilatie naar het ontstaan van primaire
relaties tussen verschillende groepen en het opgaan van immigranten in bestaande sociale
netwerken. Uiteindelijk zouden migranten zich primair en exclusief identificeren met de
ontvangende samenleving. Deze theorie is fel bekritiseerd en uiteindelijk verdwenen.
In veel studies wordt onderscheid gemaakt tussen de culturele, sociale en emotionele
dimensie. Deze dimensies kunnen worden samengevat aan de hand van drie
overkoepelende vragen:
- Cultureel: In hoeverre is er sprake van culturele aanpassing of cultureel behoud?
- Sociaal: In hoeverre is er sociale interactie tussen migranten met leden van de eigen
groep en met andere groepen?
- Emotioneel: In hoeverre voelen migranten zich verbonden met de ontvangende
samenleving en de herkomstgroep?
Vier integratiedimensies volgens Esser:
- Platzierung: de posities die migranten op maatschappelijk terrein innemen.
- Kulturation: de vraag of migranten voldoende kennis en culturele vaardigheden
hebben verworven om adequaat en op betekenisvolle wijze aan de ontvangende
samenleving te kunnen deelnemen.
- Interaktion: de mate waarin interetnische sociale relaties worden aangegaan.
- Identifikation: de emotionele verhouding met de ontvangende samenleving.
Componenten in sociaal-culturele integratie volgens Dagevos:
- De sociale component: de afstand die minderheden en autochtonen tot elkaar
wensen te bewaren en de mate waarin ze werkelijk met elkaar omgaan.
- De culturele component: de verschillen in cultuurgebonden oriëntaties en
gedragingen tussen de verschillende etnische groepen.
In tegenstelling tot wat de klassieke assimilatietheorie veronderstelde, zijn banden met de
herkomstgroep en de ontvangende samenleving niet elkaars onvermijdelijke tegenpolen.
John Berry heeft onderzoek gedaan naar acculturatiestrategieën: manieren waarop
migranten hun weg in de ontvangende samenleving vinden. De mate waarin individuen
enerzijds naar een groepseigen culturele identiteit streven en anderzijds al dan niet naar
opname in de ontvangende samenleving, zijn twee aparte dimensies. De combinatie hiervan
resulteert in vier mogelijke acculturatiestrategieën:
- Assimilatie: aanpassing aan de ontvangende samenleving.
- Integratie: zowel cultuurbehoud als participatie in de ontvangende samenleving.
- Separatie: richten op de eigen groep of cultuur, ‘etnisering’.
- Marginalisering: zelfuitsluiting.
,De sociale dimensie van afstand
Vanuit het integratieperspectief gaat het bij de sociale dimensie om de mate waarin
migranten sociale contacten met de autochtone bevolking onderhouden en in bestaande
sociale netwerken omgaan. Hierbij wordt vooral gedacht aan huwelijken tussen migranten
en autochtonen. Een gemengd huwelijk hoeft echter niet altijd op wederzijdse
groepsacceptatie te duiden, bijvoorbeeld wanneer een van de partners zich volledig aanpast
aan de cultuur en opvattingen van de partner. Naast gemengde huwelijken worden ook
sociale interacties als vriendschappen of contacten met buren als sociale integratie
beschouwd. Deze vormen zijn zelf een betere indicator voor sociale afstand.
Bonding sociaal kapitaal: netwerken binnen de eigen etnische gemeenschap.
Bridging sociaal kapitaal: netwerken tussen mensen die niet ‘hetzelfde’ zijn.
Deze twee sluiten elkaar niet uit.
Emotionele verbondenheid
De sociaal-culturele afstand of nabijheid van migrantengroepen ten aanzien van de
ontvangende samenleving wordt ook weerspiegeld in de mentale en emotionele verbinding
die zij ermee hebben. Het gaat hierbij om gevoelens van loyaliteit, identificatie en ‘erbij
horen’.
Volgens de sociale-identiteitstheorie legt het proces van identificatie het verband tussen
individu en groep. Identificatie met een groepering veronderstelt emotionele verbondenheid.
Er zijn verschillende redenen waarom mensen zich identificeren met groepen:
- sociale identificatie vervult de behoefte aan positieve zelfwaardering.
- de groep functioneert als een leidraad voor het denken, voelen en doen
(zelfcategorisatietheorie - Turner).
Identificatie is geen vaststaand begrip: de invulling ervan is afhankelijk van context en tijd.
Migranten kunnen duale of hybride identiteiten ontwikkelen.
Er kan sprake zijn van een ontbrekende identificatie, maar ook van disidentificatie: de
identiteit van het bestemmingsland wordt expliciet afgewezen.
Culturele afstand: andere waarden en opvattingen
De cultuur van een sociale groep bestaat uit de gemeenschappelijke waarden, voorkeuren
of opvattingen die uit gedeelde socialisatieprocessen voortkomen. Bijvoorbeeld de
opvattingen van migranten kunnen dus als indicator voor culturele afstand worden
beschouwd.
Echter, de nadruk op gedeelde opvattingen laat weinig ruimte over voor diversiteit, terwijl er
nu juist sprake is van superdiversiteit: in veel verschillende landen wonen nu mensen van
veel verschillende afkomsten. Ook de autochtone bevolking is divers. Bovendien gaat de
aandacht nu uit naar het ‘anders zijn’ van migranten; dit kan stigmatiserend werken.
Politiek gezien is er sprake van een versterkte focus op culturele homogeniteit in plaats van
multiculturalisme. Dit komt mede door de angst en dreiging van terrorisme en aanslagen.
De Nederlandse overheid heeft de verantwoordelijk om bepaalde kernwaarden, zoals
vrijheid van meningsuiting, gelijkwaardigheid en verdraagzaamheid, te beschermen.
Schnabel heeft het onderscheid gemaakt tussen A-, B- en C-cultuur.
- A-cultuur: de algemene en openbare cultuur, die tot uitdrukking komt in de grondwet
, en die de basiswaarden en normen omvat die tot de vanzelfsprekendheden van de
desbetreffende samenleving zijn gaan behoren.
- B-cultuur: het alledaagse leven van schoolgaan, werken en maatschappelijke
participatie. Er is sprake van individuele vrijheid, maar een zekere betrokkenheid
wordt over het algemeen wenselijk geacht.
- C-cultuur: de individuele levensstijl en de vormgeving van het eigen leven.
Culturele verschillen kunnen van toepassing zijn in alle drie de cultuurtypen, maar worden
vooral problematisch geacht wanneer het de A-cultuur betreft en het om opvattingen gaat
die in strijd zijn met de basiswaarden van de democratische rechtsstaat. Een groep op grote
afstand wordt gekenmerkt door opvattingen die haaks op de Nederlandse basiswaarden
staan.
De sociale, emotionele en culturele dimensie bij extremere vormen van afstand
In Duitse studies spreekt men van parallelle gemeenschappen wanneer etnische homogene
bevolkingsgroepen zich ruimtelijk, sociaal en cultureel van de meerderheidssamenleving
afschermen. Ook hanteren ze eigen normen en waarden die haaks op die van de
meerderheid staan en leggen ze eigen gedragsregels aan hun leden op.
Radicalisering: een proces van het zich afkeren van de democratische rechtsstaat en haar
uitgangspunten, procedures, instituties en vertegenwoordigers. De grenzen tussen
geradicaliseerden en de buitenwereld worden zowel van binnenuit als van buitenaf in de
loop van het radicaliseringsproces vaak steeds scherper getrokken.
Radicale kenmerken die bijdragen aan de sociale afzondering zijn bijvoorbeeld
compromisloosheid, strengheid in de leer en een sterk wij-zij-denken. Er is sprake van
disidentificatie van de ontvangende samenleving; de emotionele band met de ontvangende
samenleving is niet afwezig, maar negatief.
Afstand: cumulatie en gradatie
Tot nu toe zijn de diverse dimensies los van elkaar besproken, maar de vraag is ook hoe de
verschillende dimensies van afstand zich onderling tot elkaar verhouden.
- De voorkeur voor met wie men wil omgaan, wordt sterk beïnvloed door
het principe van gelijkenis; mensen gaan het liefst om met mensen die op
hen lijken wat betreft etniciteit, religie en opleiding. Andersom kan
culturele beïnvloeding plaatsvinden door direct contact met andere
normen, opvattingen en geloofsovertuigingen → sociale en culturele afstand
zijn verweven.
- De voorkeur voor sociaal contact met autochtonen is groter naarmate
iemand zich sterker nationaal identificeert. Andersom kunnen positieve
sociale contacten met autochtonen een belangrijke bron voor nationale
identificatie met de ontvangende samenleving van migranten zijn → sociale
en emotionele afstand zijn verweven.
- De ontvankelijkheid voor culturele beïnvloeding is afhankelijk van de
emotionele band die men met herkomstgroep en ontvangende
samenleving heeft. Andersom kan de culturele afstand tussen groepen
culturele conflicten en negatieve beeldvorming versterken, met minder
emotionele vereenzelviging als gevolg → emotionele en culturele afstand zijn
verweven.
Hoofdstuk 3 Eerder onderzoek naar sociaal-culturele afstand
De verschillen in sociaal-culturele positie van migranten in Nederland tussen en binnen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ahuisman00. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48756 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen