Hierbij een uitgebreide samenvatting van H3 inleiding in de psychologie. Begrippen zitten erin, plaatjes om het beter te begrijpen. Voor dit tentamen (H1 t/m H7 heb ik een voldoende gehaald)
H3 inleiding in de psychologie
Hoewel een deel van deze processen zich diep in de hersenen afspeelt, begint onze
ontdekkingstocht bij de zintuigen. Dit is het terrein van de sensorische psychologie.
We definiëren sensatie als het proces waarbij gestimuleerde receptoren (zoals in de
ogen of de oren) een patroon van neurale impulsen creëren dat waargenomen
stimuli representeert in de hersenen, waardoor een initiële ervaring van de stimuli
ontstaat. Sensatie is dus onze eerste gewaarwording van de stimulus.
In het algemeen definiëren we perceptie als een proces dat de inkomende
sensorische patronen bewerkt en er betekenis aan geeft. Perceptie creëert dus een
interpretatie van de sensatie.
De grens tussen sensatie en perceptie is geen scherpe lijn, maar een grijs
overgangsgebied. Perceptie is in feite het proces waarin een sensatie bewerkt en
geïnterpreteerd wordt. Het begrip ‘sensatie’ verwijst naar de eerste stappen in het
proces waarin een stimulus wordt verwerkt.
3.1 hoe verandert stimulatie in sensatie?
Om je een duidelijker beeld te geven van de manier waarop een stimulus wordt
omgezet in een sensatie, bespreken we nu de drie kenmerken die alle zintuigen met
elkaar gemeen hebben: transductie, sensorische adaptatie en drempels.
Deze kenmerken bepalen welke stimuli in sensaties worden omgezet, wat de
kwaliteit en het effect van die sensaties zal zijn en of ze tot ons bewustzijn zullen
doordringen.
3.1.1 transductie: stimulatie in sensatie veranderen
Bij alle zintuigen is het de taak van de sensorische receptoren om de informatie van
een stimulus om te zetten in elektrochemische signalen, neurale impulsen. Deze
neurale impulsen zijn de enige taal die de hersenen begrijpen.
Het proces waarbij fysische energie (in de vorm van bijvoorbeeld lichtgolven) wordt
omgezet in neurale impulsen, noemen psychologen transductie (omvorming).
Transductie begint op het moment dat een sensorische neuron een fysische stimulus
(zoals de geluidsgolf van een trillende snaar) opvangt. Als de stimulus het
bijpassende zintuig bereikt (in dit geval het oor), activeert het de gespecialiseerde
neuronen in dat zintuig, die receptoren worden genoemd. Deze receptoren zetten
hun prikkeling vervolgens om in een zenuwimpuls.
- Transductie; proces waarbij de ene vorm van energie wordt omgezet in een
andere vorm. Specifiek: de omzetting van stimulusinformatie in een zenuwimpuls.
De zenuwimpuls met de gecodeerde informatie verplaatst zich vanaf de
receptorcellen meestal langs een sensorische baan via de thalamus naar de
gespecialiseerde sensorische verwerkingscentra in de hersenen. Uit deze impulsen
die via deze zenuwbanen worden aangevoerd, halen de hersenen informatie over de
elementaire kenmerken van de stimulus. De stimulus zelf komt dus niet verder dan
, de receptor. Het enige wat door het zenuwstelsel verplaatst wordt, is informatie in de
vorm van een neurale impuls passend bij de stimulus.
3.1.2 sensorische adaptie
Onze zintuigen zijn vooral gericht op veranderingen. Hun receptoren zijn
gespecialiseerd in het verzamelen van informatie over nieuwe gebeurtenissen in de
omgeving.
Sensorische adaptie wil zeggen dat zintuigen steeds minder gevoelig worden
naarmate een stimulus langer aanhoudt.
- Sensorische adaptie; proces waardoor receptorcellen minder gevoelig worden
als de stimulus een bepaalde tijd op hetzelfde niveau aangeboden wordt.
3.1.3 drempels: de grenzen van sensatie
Absolute drempel; hoeveelheid stimulatie die nodig is voordat de stimulus wordt
opgemerkt. Het uitgangspunt hierbij is dat de stimulus de helft van het aantal
pogingen moet worden opgemerkt.
Het gaat er dus om wanneer een prikkel sterk genoeg is om tot gewaarwording te
leiden. De absolute drempel verschilt van persoon tot persoon.
Een zwakke stimulus wordt niet ineens waarneembaar als de intensiteit ervan
toeneemt. De grens tussen waarnemen en niet waarnemen is namelijk niet scherp.
Dat wil zeggen dat de absolute drempel niet absoluut is in de letterlijke zin van het
woord. Sterker nog, bij iedereen varieert die drempel voortdurend, door wisselingen
in onze geestelijke alertheid en lichamelijke conditie.
Verschildrempel; ook wel het Juist Waarneembare Verschil (JWV) genoemd), het
kleinst waarneembare verschil tussen twee stimuli dat iemand betrouwbaar, de helft
van het aantal keren, als verschil kan opmerken.
Het blijkt dat het JWV groot is als de intensiteit van de stimulus groot is, en klein als
de intensiteit van de stimulus. Psychologen spreken in dit verband over de Wet van
Weber, die stelt dat de grootte van het JWV proportioneel samenhangt met de
intensiteit van de stimulus. Met andere woorden: het JWV is groot als de intensiteit
van de stimulus groot is en klein als de intensiteit van de stimulus klein is.
3.1.4 signaaldetectietheorie
De signaaldetectietheorie geeft meer inzicht in absolute drempels en
verschildrempels en geldt zowel voor biologische als voor elektrische sensoren.
Volgens de signaaldetectietheorie is sensatie afhankelijk van de kenmerken van de
stimulus, de achtergrondstimulus en de detector.
Met behulp van de signaaldetectietheorie kunnen we ook begrijpen waarom
drempelwaarden voor dezelfde persoon verschillen. De klassieke psychofysica (de
studie van stimulatie en sensorische ervaring) stelde dat als een signaal sterk
genoeg was om de absolute drempel van een persoon te overstijgen, het zou worden
opgemerkt, terwijl het gemist zou worden als het onder die drempel bleef. In de
moderne signaaldetectietheorie wordt sensatie niet beschouwd als een eenvoudige
kwestie van aanwezig/afwezig en ja/nee, maar als een waarschijnlijkheid dat het
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukmolenaar26. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
