Tentamen is in het Nederlands, je mag de Engelstalige begrippen wel gebruiken
Tentamen→ Oefenvragen op brightspace maken en aan t eind van elk college in de slides zitten
allerlei oefenvragen. Antwoorden krijg je niet dus moet je zelf zoeken of vragen in college.
4 sferen
- Lithosfeer→ bovenste laag van de aarde
- Hydrosfeer
- Athmosfeer
- Biosfeer
Ontwikkeling van fysische geografie
- Grieken en romeinen waren luie geograven (vooral de grieken). Ze tekende een beeld van hoe
de wereld eruit zag maar dat gaf maar een beperkt beeld.
- Door al die bootvaarttochten kon uiteindelijk de aarde wel logisch in kaart worden gebracht
2000 jaar geleden doordat ze gewoon in een haven gingen staan en mensen dingen vroegen
en daar kwam al een best redelijke kaart uit.
- …
- In China waren ze al met betere technieken bezig→ triangulatie en het combineren van
bronnen
- Op andere plekken van de aarde waren ze ook al bezig met dingen in kaart brengen, maar dat
is een grijze vlek van ons.
Ondekkingsreizen
Elke expeditie ging een geograaf mee om dingen te beschrijven en in kaart te brengen→ van dieren,
landschappen en de soort culturen uitschrijven. Hier begon de kolonisering dus al, een soort politiek
project waarmee ze aan informatie, middelen en rijkdom konden komen. Zo konden ze de wereld wel
veel duidelijker in kaart brengen.
- Nu kennen we onderscheid in de geografie (fysisch en sociaal), maar toen hadden ze dat niet.
Het ging gewoon over de wereld helemaal en zo goed mogelijk in kaart brengen.
Kant’s physische geografie→ hij had een boek geschreven over de ordening van de wereld en planten
soorten en steen soorten terwijl hij nooit uit zijn eigen dorp is geweest. Om kants methafisica wil
gebruiken moet je eigenlijk naar zijn fysische geografie kijken.
Alexander von Humboldt (1800) → begon al langer naar de verklarende wetenschap te gaan die FG
nu is.
, - Hij probeerde alle kennis van alle wetenschappers bij elkaar brengen in ‘de kosmos’, dat is
een groot werk waarin hij alles over de wereld wilde uitleggen.
Vraagstuk→ hoe oud is de aarde?
- Moest 4000 vc ontstaan zijn als je via de bijbel rekende→ hoe de aarde der uitzag dat kwam
door allemaal zondvloeden, eerst zou de aarde namelijk ook perfect zijn geweest en deze
zondvloeden zijn gewoon niet in de bijbel genoemd was het idee
- Inzicht→ het is een langzaam veranderend landschap ipv plotselinge catastrofes
- (1800 – 1950)‘The present is the key to the past’→ de processen die we nu waarnemen,
kunnen we aannemen dat die vroeger ook hebben gespeeld. Om de oude processen te
kunnen begrijpen moet je dus kijken naar de processen die nu plaatsvinden.
• Tijd is hierbij een belangrijke factor→ je kan de invloed van het stromen van een
rivier pas beseffen als je bedenkt dat een rivier ergens al heel lang stroomt en dat die
telkens heel weinig zand meeneemt en als je kijkt naar hoe het er bij die rivier uitziet
dan moet de aarde dus wel heel oud zijn
• De aarde is dus ongeveer 4.6 miljard jaar oud.
‘The present is the key to the past’→ dit idee komt ook overeen met het darwinisme→ het gaat
namelijk stapsgewijs.
- Change through time→ landschappen veranderen door de tijd heen en niet ineens, er zit
namelijk een ontwikkeling in. Waar in de levenscyclus van een landschap zit je→ bijvoorbeeld
waar in de erosie cyclus( die heeft Davis bedacht).
• Davis ging dan de aanzichten tekenen
- Sinds 1950 werd de erosiecyclus van davis te discriptief gezien→ ze wilden het gaan meten
en verklaren. Arthur Strahler wilde ook alles gaan meten.
- 1960→ Idee van Dynamisch evenwicht→ je kan een landschap alleen begrijpen als je de
tijdschaal in gedachte meeneemt.
• Eerst een dynamische trend naar beneden, maar als je daarop inzoomt dan zie je die
grote wisseling
• Middel tijdschaal zie je een grote wisseling en hij wil dus dat dat nniet over het hoofd
gezien wordt en dat er bij metingen dus wordt gekeken waar in de paraboolcyclus je
zit
• Kleine tijdschaal zie je niks gebeuren
Nu zitten we in het realisme
- Mechanismen→ bij bepaalde grondsoorten meandert een rivier
- Gebeurtenissen→ de echte situatie
- Observaties→ we zien dat een rivier een meander heeft
Fysische geografie op basis van het idee van Berendsen en Zonneveld
- Keek naar de fysische geografie in allemaal factoren POWERPOINT BEKIJKEN
- Je krijgt interacties tussen de verschillende factoren en zo ontstaat er een cyclus
,FG volgens Stouthamer
- Conditionele factoren→ klimaat en substraat. Je krijgt geen bergvorming op een plek zonder
platentectoniek
- Sturende factoren→ Flora en fauna, pp
- Pp
- Pp
FG en toepassing
- In Nederland is alles maakbaar→ de omgeving die bepaald nogsteeds wat wij als mensen
kunnen doen. Alle feedback processen die zorgen ervoor dat wij met elkaar kunnen
samenleven.
- Verzakkingen→ groot deel van onze woningen is op veen/klei gebouwd en als de grond
droogtrekt dan staan de palen onder je huis droog en dan gaan ze rotten.
- Neerslagtekort
- Duinaanleg in Nederland
- Deze dingen kan je allemaal voorkomen als je beter kijkt naar de soorten landschap voordat
je ergens een bepaalde functie of ding op bouwt.
College 2, 11-9-2024
Tektoniek, erosie en bodem
Rotterdam→ rotte eieren lucht→ er was een piek in zwavel gezien→ in ijsland was een vulkaan
uitgebarsten en een pluim met die geur kwam richting rotterdam.
Ijsland→ in grenjavic→ 2023 begon het daar te rommelen, steeds meer kleine aardbevinkjes, ze
zagen dat daar de aarde steeds meer omhoog kwam en de aarde begon te rommelen en er kwam
steeds meer seismische activiteit
- 14 januari had je toen een vulkaanuitbarsting
- Dit is …vulkanisme
Je hebt een magma kamer en daar komt steeds meer magma in en die magma moet ergens heen en
duwt daarom het aardoppervlak een aantal meters omhoog.
- Als de druk te groot wordt kan het zijn dat er magmastromen ontstaan aan de zijkant en dan
komen er uitbarstingen→ hoe groter de druk, hoe groter de uitbarsting.
- De seismische meetstations die meter het volume van die magmakamer
- Dikes→ al die magma stroomt in de holte van een bestaand gesteente en zo ontstaat een
soort hogere wal op het aardoppervlak.
- Dit was dus een ijslandse eruptie→ een langzaam lopend proces dat heel goed te meten is en
het gaat heel geleidelijk, eerst kleine bevinkjes en kleine uitbarstingen en steeds groter. Dus
de fijnste soort vulkanisme die je kan hebben.
, Sommige erupties zijn veel onvoorspelbaarder, je weet dan dat het komt maar je weet niet wanneer
het komt.
Bij plaatranden heb je vaak vulkanisme, dat komt door de platentectoniek.
Aarde in lagen→ de zwaartekracht is de ordenende factor, hoe dichter bij de kern hoe hoger de
dichtheid en zwaarder de lagen→ om de kern heen heb je een steeds net net niet vast gedeelte,
maar ook echt niet vloeibaar want het stroomt niet.
10 lagen in pp
1. Aardkern
2. Tra
Bewegen van de mantel om die harde kern→ hierdoor hebben we een magnetisch veld en hierdoor is
de aarde dus een magneet. Magnetisch veld is het dichtste bij de evenaar en het minst dicht bij de
polen
- Straling van de zon komt bij de polen iets verder de dampkring in dan bij de evenaar→
hierdoor kan je in lapland het noorderlicht daardoor zien.
- De korst heeft een lagere dichtheid en die drijft daardoor op de mantel
2 soorten platen→ continentale plaat is veel dikker dan de oceanische plaat
Oceanische plaat die komen vanuit vulkanisme maar door het water koelt dat gesteente heel snel af
en vandaar zijn die platen van basalt en zijn ze dus erg dun.
Continentale platen ontstaan door veel minder heftig vulkanisme en dat gesteente koelt veel minder
snel af waardoor het gesteente graniet is en die platen zijn dus veel dikker.
Hoe kan het dat we precies dezelfde soort fossielen vinden op andere continenten?
- Alfred Wagener→ ging de aardlagen en skeletjes van verschillende continenten met elkaar
vergelijken en zei van ja deze continenten hebben misschien wel naast elkaar gelegen, maar
hij kon niet verklaren hoe dit kon→ niemand geloofde hem
- Duikboten werden uitgevonden→ kwamen erachter dat er midden in de oceaan een
bergketen lag→ had alfred toch gelijk?
- Uitvinden paleomagnetisme kwamen we erachter dat dit met die platen te maken had
o Ijzerdeeltjes in een aardlaag richten zich naar de magnetische noordpool, maar die
magnetische noordpool die verwisseld soms en die magnetische ijzerdeeltjes laten
dus zien dat de laag groeit, want de ene keer staan de deeltjes naar de noordpool en
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper miriamheins. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
