Hoorcollege 4 (13-2): Poetin en de ´herinneringsoorlogen´ in Oost-Europa.
Rusland en de politiek van de herinnering.
Herinneringsoorlogen in Oost-Europa gaan over de geschiedenis én over geopolitieke belangen en
zaken.
Rel rondom muntjes
- 2016: munten uitgegeven door Russische centrale bank in het thema van bevrijding van
steden en landen door de Sovjets. Hoofdsteden van Oost-Europese en Baltische staten op de
munten.
- Boze reacties: geen bevrijding maar afwisseling van bezetters.
Centraal- en Oost-Europa: geschiedenis als een kruitvat
Zowel binnen landen:
- Polen: voorbeeld Gdansk.
- Voormalig Joegoslavië: burgeroorlog 1990-1998.
- Conflicten binnen Oekraïne.
- Spanningen binnen bijvoorbeeld Georgië (afscheidsoorlog, 2008), maar ook: Baltische Staten
met grote Russische minderheden.
Als tussen landen onderling:
- Griekenland en Macedonië (redelijk onschuldig).
- Maar vooral rond Rusland: ‘Memory wars’ tussen voormalige Sovjet republieken.
Halbe Zijlstra 2016
- ‘Groot Rusland’ zou groot deel Oost-Europa omvatten.
- Drang van Rusland om te heroveren.
- Zijlstra sloot aan bij wijdverbreid beeld van Poetin in Oost- en West-Europa.
- Wat heeft Poetin nu echt gezegd in 2006? (volgens Shell topman Van der Veer):
o Poetin schermt met chaos en oorlog in binnenlandse propaganda.
o Tegelijk stelt hij zich dreiging-defensief op naar buiten toe, ogenschijnlijk gedreven
door geopolitieke motieven.
- Wat beweegt Poetin? Of specifieker:
o Welke rol speelt het verleden in zijn politiek?
o Hoe gebruikt hij de geschiedenis?
o Wat is de ‘politiek van de geschiedenis’ in Rusland?
o In hoeverre worden Poetins denkbeelden gedeeld?
- De critici (doelen Russische propaganda):
o Doel van Poetins oorlogsrethoriek.
o Vijandsbeelden creëren.
o Externe factoren beschuldigen.
o Idee militaire dreiging creëren.
Oost-Europese oorlogen/conflicten
- 2014 conflict verplaatst zich naar de Krim.
- In alle voormalige Sovjet republieken rondom Rusland wonen veel Russen.
o Rusland ziet zichzelf als beschermer van deze Russen.
o Belangrijke factor binnen problematiek.
, Speech Poetin 2012
- Herdenkingsdag 9 mei.
- Nazisme als absolute kwaad in de wereld, niet gestopt door onderlinge verdeeldheid en
verschillende visies van landen.
- Vastberadenheid gewonnen.
- Respect voor andere geallieerde landen.
- Leren van het verleden.
- Centrale zin: “Wij hebben een groot moreel recht om voortdurend en principieel onze positie
te verdedigen. Het was ons land dat de grote klappen heeft opgevangen. Rusland heeft de
grootste offers gebracht om het grote kwaad te verslaan.”
- Vastberadenheid dat Rusland zal strijden voor vrede en glorie.
Sleutelmomenten Russische oorlogsgeschiedenis
- 1 september 1934 begin zuiveringen door Stalin.
- Augustus 1939 Molotov-Ribbentrop-tractaat.
- 1 september 1939 Duitse inval in Polen.
- 17 september 1939 Sovjet-Unie valt Oost-Polen binnen, daarna Finland, Baltische staten en
noordelijk Roemenië.
- 22 juni 1941 Operatie Barbarossa – Duitse inval in Sovjet-Unie.
- 8 september 1941-27 januari 1944 Beleg Leningrad, veel slachtoffers.
- 23 augustus 1942-2 februari 1943 Slag op Stalingrad, veel slachtoffers.
- 2 mei 1945 sergeant Meliton Kantaria hijst Sovjetvlag op Duitse Rijksdag.
- Aantal doden Sovjet-Unie:
o 26,6 miljoen waarvan 8,7 miljoen militairen (officiële Russische cijfers).
o >40 miljoen volgens diverse wetenschappers.
- Het ‘onsterfelijke regiment’:
o Tradities om met foto’s van slachtoffers parade te lopen.
o Burgerinitiatief.
Herinneringspolitiek
- Soms botst de politiek van de herinnering met de individuele herinneringen.
- Jessica Gorter ‘900 dagen: mythe en realiteit over het beleg van Leningrad’.
o Geen helden maar slachtoffers.
o Leugens door de staat verteld.
o Enorme impact van de oorlog op de families.
o Westen Sovjet-Unie 1 op de 3 mensen overleden. Enorme impact op de samenleving.
Maar hoe zat het dan met de politiek van de herinnering aan die Grote Vaderlandse Oorlog
(1941-1945)
- Fase 1; 1945-1989:
o Nationaal-communistische herinneringscultuur.
- Fase 2; 1989-2004:
o Uiteenvallen SU en glasnost – op zoek naar de ware geschiedenis.
- Fase 3; vanaf 2004:
o Periode van Poetin.
Fase 1:
Hoofdlijnen van de herinneringspolitiek in de Sovjet-Unie 1945-1989
- 1945 GVO als onderdeel legitimatie van nationaal-bolsjewistische dictatuur:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper myrthekuiper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.