Dit document bevat een samenvatting van alle artikelen van het vak handelen vanuit grootstedelijk beleid. De dikgedrukte begrippen uit begrippenlijst is terug te vinden in mijn samenvatting dikgedrukt in roze kleur.
Handelen vanuit grootstedelijke beleid
samenvatting
BPSW (2021). Beroepscode voor professionals in sociaal werk.
Missie van het sociaal werk
Sociaal werker streven ernaar dat mensen zich kunnen ontwikkelen binnen hun sociale
omgeving ‘bevorderen dat mensen tot hun recht komen’. Ze helpen individuen floreren in
een samenleving die inclusief, zorgzaam en rechtvaardig is.
Een professional richt zich af op drie niveaus: individueel (microniveau), directe sociale
omgeving (mesoniveau) en maatschappelijke structuren (macroniveau) van een
individu.
Internationale definitie van het sociaal werk;
“Sociaal werk is een praktijkgerichte professie en een academische discipline die
maatschappelijke verandering, sociale cohesie en de emancipatie en zelfstandigheid van
mensen bevordert. Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve
verantwoordelijkheid en respect voor diversiteit staan centraal in het sociaal werk.
Versterkt door theorieën van sociaal werk, sociale wetenschappen,
geesteswetenschappen en relevante lokale kennis, stimuleert het sociaal werk mensen
en instituties om uitdagingen in het leven aan te gaan en het welzijn van individu en
samenleving te verbeteren.”
Deze definitie wordt vaak ingekort tot de kern: professionals in sociaal werk bevorderen
het sociaal functioneren.
Maatschappelijke opdracht
Professionals werken vanuit een maatschappelijke opdracht en in lijn met de missie van
het sociaal werk. Professionals beschikken over een zekere mate van handelingsruimte
om binnen gegeven kaders zo goed mogelijk aan te kunnen sluiten bij wat mensen nodig
hebben en maatwerk te kunnen leveren.
Handelen is gebonden aan verschillende kaders; wettelijke, vakinhoudelijke en
beroepsethische kaders = professionele standaarden, ook wel ‘goede hulpverlener’.
Professionele autonomie
Professionele autonomie betekent dat sociaal werkers binnen hun handelingsruimte
beslissingen nemen gebaseerd op kennis, normen en beroepsethiek. Ze moeten
zorgvuldig en verantwoording handelen met verantwoording naar collega’s, organisaties
en de samenleving.
Autonomie= samengesteld uit het Grieks Autos (zelf) en nomos (wet). Iemand zichzelf
een stelsel van normen oplegt.
Een autonome professional weegt de kaders zorgvuldig, reflecteert op zijn handelen en
overlegt met collega’s en experts.
1
,Handelen vanuit grootstedelijke beleid
samenvatting
De beroepscode
In een beroepscode staat het fundament van de beroepsethiek van een beroepsgroep
beschreven. Het gaat om waarden, beginselen en normen die het handelen van de
professional inspireren en richting geven. Bevordert ethische bekwaamheid en
vermogen om zorgvuldige en doordachte besluiten te nemen.
Beroepscode kent verschillende functies;
Transparantie: verduidelijkt de waarden en normen van sociaal werk.
Leidraad voor de praktijk: afspraken en normen of artikelen die helpt bij
beslissen in de praktijk.
Toetssteen: biedt een basis om het handelen te evalueren.
Een steun in de rug: helpt professionals hun maatschappelijke opdracht kritisch
te toetsen.
Positioneren en profileren: bevestigt het zorgvuldige en ethische karakter van de
beroepsgroep.
De beroepscode geeft een richtlijn voor ethisch handelen. De code stelt professionals in
staat om hun handelen te verantwoorden, ook wanneer hun maatschappelijke opdracht
in conflict komt met de beroepsnormen. Zo ondersteunt de beroepscode hen in hun
positie als deskundige en betrouwbare professionals in een complex werkveld, waarin ze
werken vanuit een stelsel van normen en ethische uitgangspunten.
De beroepscode in de dagelijkse praktijk
De beroepscode is een ethische leidraad voor iedere professional die werkt in het sociaal
werk, geeft handelingsrichting en ethische uitgangspunten voor zorgvuldig handelen
weer.
Artikel 22 – organisatie als beleidskader | deskundigheid, integriteit en loyaliteit
De professional erkent de organisatie waarbij hij zicht aansluit als het richtinggevende
kader voor zijn beroepsuitoefening. Hij draagt actief bij aan de uitvoering van de
doelstelling en beleidsontwikkeling van de organisatie en toets daarbij steeds of zijn rol
en expertise in lijn zijn met de professionele standaarden.
Professionele autonomie houdt in dat de professional zijn handelingsruimte op
zorgvuldige en deskundige wijze benut om maatwerk te leveren en af te stemmen op de
behoeften van de betrokkenen.
2
,Handelen vanuit grootstedelijke beleid
samenvatting
BPSW (2022) Beroepsprofiel van de sociaal werker.
2.2 Paradigmaverandering in het Nederlandse sociaal beleid
De ontwikkeling van het sociaal beleid in Nederland de verandering sinds de Tweede
Wereldoorlog en na 1980.
In de 19e eeuw:
Nederland was een industriële samenleving met slechte arbeidsomstandigheden,
kinderarbeid en armoede.
In deze context ontstond eind 19e eeuw de behoefte aan een meer institutionele en
wettelijke geregelde armenzorg. Dit leidde in 1899 tot de oprichting van de eerste
beroepsopleiding voor sociaal werk in Amsterdam, wat het begin markeerde van de
professionalisering van sociaal werk in Nederland.
Na de Tweede Wereldoorlog:
Nederland ontwikkelde zicht tot een verzorgingsstaat, waarin het sociaal beleid
gericht was op het herverdelen van welvaart en het bevorderen van sociaal
functioneren door actieve staatsinterventies.
De overheid maakte voorzieningen toegankelijk voor een breder publiek dan voorheen
en de verzorgingsstaat werd het fundament van het sociaal beleid.
Na de economische crisis van de jaren 70 en 80 kwam er een paradigmaverandering. Er
ontstond de gedachte dat de verzorgingsstaat te veel belastte en onbetaalbaar werd. Het
idee van een ‘zelfzorgzame samenleving’ werd prominent: mensen moesten meer
verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen welzijn en dat van anderen. Dit leidde tot
de decentralisatie van sociaal beleid en de invoering van nieuwe wetten vanaf 2015
zoals;
De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo),
De Jeugdwet
De Participatiewet.
Het nieuw beleid legt sterk de nadruk op de eigen regie van burgers en hun omgeving bij
het bevorderen van sociaal functioneren. Mensen worden aangemoedigd om zelfstandig
te wonen en steun in te roepen van hun netwerken. Het beleid vraagt veel van burgers,
maar sociaal werkers signaleren wanneer dit te veel wordt en wanneer extra
ondersteuning nodig is.
Sociaal werkers spelen een cruciale rol;
In het signaleren van knelpunten tussen het beleid en de praktijk.
Proactief aangeven waar beleid belemmerend werkt of juist kwetsbaarheid
vergroot -> deze signalen agenderen bij beleidsmakers om het beleid bij te
stellen.
De participatiesamenleving is het concept dat het sociale functioneren van mensen niet
langer wordt beschouwd als een taak van de verzorgingsstaat, maar als een
verantwoordelijkheid van iedereen in de samenleving. In de samenleving wordt van
mensen verwacht dat ze actief deelnemen en elkaar ondersteunen. Dit houdt in dat zelfs
kwetsbare mensen, met de juiste hulp en ondersteuning in hun sociale omgeving kunnen
blijven en blijven deelnemen aan de maatschappij.
Deze verandering in het sociaal beleid brengt een cultuurverandering met zich mee en
roept verschillende vragen op voor sociaal werk. Daarnaast ontstaan er zorgen over het
gebrek aan expertise bij professionals om met deze nieuwe doelgroepen en
beleidsdoelen om te gaan. In sommige buurten is er nog steeds een opeenstapeling van
kwetsbare situaties en problemen, wat vraagt om nieuwe benaderingen van sociaal
werk.
2.2.2 Decentrale organisatie
Sinds 1980 is er een trend van decentralisatie van sociaal werk, waarbij de bestuurlijke
bevoegdheden steeds meer van de landelijke provinciale overheid naar de gemeentelijke
overheid zijn verschoven. Belangrijke mijlpalen in deze decentralisatie zijn:
Wet maatschappelijke ondersteuning (WMo) 2007
Nieuwe wetgeving in 2015 die zorg en welzijn meer lokaal hebben georganiseerd.
Dit heeft geleid tot een verschuiving van de verantwoordelijkheid voor zorg en welzijn
van de nationale naar de lokale overheid en heeft ook de rol van de burger en de markt
in de zorg vergroot.
Gemeenten worden gezien als dichter bij de burgers en in staat om beter maatwerk te
leveren. Ze experimenteren met nieuwe manieren van organiseren;
Wijkteams
Buurtteeams
Gebiedgerichte teams
Deze teams spelen in op de behoeften van de lokale gemeenschappen.
Een focus ligt op het versterken van de sociale basis in wijken, terwijl ook spanningen
tussen individuele en collectieve behoeften voortdurend het beleid beïnvloeden.
Gemeenten bevorderen zelforganisatie van bewoners en zelfsturing van professionals en
sociaal werkers spelen hierbij een essentiële rol.
2.2.3 De betekenissen van deze veranderingen voor Sociaal Werk
De verandering in het sociaal beleid hebben grote gevolgen voor sociaal werk. het
beroep moet zich aanpassen aan nieuwe verantwoordelijkheden die vanuit de centrale
overheid naar gemeenten zijn overgeheveld, een proces dat bekendstaat als de transitie.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Denn1s. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
