Legaliteitsbeginsel = Er mag alleen worden geheven op basis van een wettelijke bepaling.
→ Belastingen mogen alleen worden geheven krachtens een formele wet.
Zie art. 17 Hanvest van Grondrechten EU → “behalve in gevallen waarin de wet voorziet”.
Daarom art. 104 Grondwet: “belastingen geheven uit kracht van een wet”.
(geldt idem in het strafrecht).
Dit heeft ons rechtszekerheid: Je weet waar je aan toe bent (als je salaris krijgt/iets koopt
kun je altijd de belasting berekenen).
Wat doen we met terugwerkende kracht? HR heeft besloten dat dit kan, géén inbreuk op de
grondwet.
Bronnen van formeel belastingrecht
Zes bronnen:
1. De Awb: Algemene regels voor verhouding tussen overheid enerzijds en
burgers/bedrijven etc. anderzijds. Hier kan de BD nooit allemaal aan voldoen.
2. De AWR: Wet toegespitst op heffing van belastingen. In deze wet kan worden
afgeweken van iets wat in de Awb is geregeld/iets regelen dat nog niét in Awb is
geregeld.
3. Wet VPB: Ook hier vind je soms formele bepalingen; dit zijn dus afwijkingen (van
hetgeen dat algemeen bepaald is) in de heffingswet zelf.
4. Besluiten (Staatssecretaris): Besluit Fiscaal Bestuursrecht (BFB) = Indien er bij een
wettelijke bepaling nog ruimte is voor beleid (niet volledig dichtgetimmerd), gaat de
BD hier nog hun eigen beleid inzake deze wet omschrijven. Ander voorbeeld =
Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (BBBB) = Hoe BD omgaat met boetes in
de praktijk.
5. Jurisprudentie: Aanwijzingen hoe we de wet moeten lezen.
6. Internationaal recht: We zijn lid van de EU, daardoor veel verdragen. Bijv. Art. 6
Europees Verdrag voor Rechten van de Mens (EVRM) moeten we in acht nemen als
we kijken wat er formeel mag plaatsvinden tussen 2 partijen.
Bezwaar & Beroep
Beroep instellen
Art. 8:1 Awb: Belanghebbende kan tegen een besluit beroep instellen bij de
bestuursrechter.
Art. 7:1 Awb: Degene aan wie het recht is toegekend beroep bij een bestuursrechter in te
stellen, dient alvorens beroep in te stellen bezwaar te maken.
→Dus: Bezwaar maken is een verplichte stap die je moet nemen, voordat je naar de rechter
gaat.
,Maar: wat is een besluit?
Dan kijken we in de AWR: Art. 2 lid 3 sub e juncto art. 26 lid 1 sub a.
• Art. 26 AWR: Dit zegt: in afwijking van art. 8:1 Awb: slecht beroep ingeval van een
belastingaanslag en een voor bezwaar vatbare beschikking.
• Art. 2 lid 3e AWR: een belastingaanslag = voorlopige aanslag, aanslag,
navorderingsaanslag etc.
Dit is dus een gesloten systeem/gesloten stelsel van rechtsbescherming = niet ieder
besluit van de BD is voor bezwaar of beroep vatbaar (De BD/wetgever heeft zelf bepaald
welke documenten van BD wel/niet in aanmerking komen voor bezwaar/beroep).
• Awb: Je mag bezwaar maken tegen ieder besluit van de gemeente.
• AWR: Alleen bezwaar/beroep bij een aantal in de wet genoemde besluiten.
Als we kijken in de heffingswet VPB: Art. 27 lid 3 VPB: Voorlopige aanslag VPB is niét voor
bezwaar vatbaar (in afwijking van Awb en AWR!).
(Idem in de IB).
Reden hiervoor = Enorme stroom aan bezwaren tegen voorlopige aanslag tegengaan. Deze
waren namelijk niet zo precies, en BD moest dan steeds proceskosten vergoeden als BP
bezwaar won.
Maar, als we steeds VA VPB moeten betalen terwijl hij helemaal niet klopt: ook gek. Dus,
wetgever heeft gezorgd voor tegemoetkoming:
• Je mag geen bezwaar maken tegen een VA, doch als de BP verzoekt om een
lagere voorlopige aanslag, dan moet de BD dat blindelings honoreren. Als je de
BD het er niet mee eens is, dan moet hij dat motiveren in een voor bezwaar vatbare
beschikking. Dan kan de BD toch naar de rechter toe (want tegen een bewaar voor
vatbare beschikking kan je wél bezwaar maken, zie art. 26 AWR).
→Niét deze tegemoetkoming als BP aangifte al zelf heeft ingediend.
Een casus als voorbeeld
De voorlopige aanslag is gebaseerd op de door jou ingediende aangifte. Wat ga je hier
doen?
• Op basis van art. 26 juncto art. 2 lid 3 sub e AWR: In afwijking van art. 8:1 Awb mag
je slechts in beroep bij een belastingaanslag, hieronder valt de voorlopige aanslag. Je
kunt dus bezwaar maken tegen de voorlopige aanslag op grond van de AWR.
• Maar, ook nog stapje verder: kijken naar de heffingswet, wet VPB. Art. 26 lid 3 VPB:
Voorlopige aanslag is niet voor bezwaar vatbaar.
Conclusie: tegen de voorlopige aanslag VPB kan geen bezwaar gemaakt worden.
→Nog tegemoetkoming hier, kan verzoek om lagere voorlopige aanslag wellicht? Nee, want
BP heeft de aangifte al zelf ingediend, dan kan BP geen verzoek om vermindering van
de VA doen.
In casu had BP de BD gebeld en die had fout hersteld. Maar: anders had de BP gewoon
moeten betalen! Het recht was voor de BP immers afgesloten op dat moment.
, De aangifte
Zie art. 6 t/m 10 AWR.
Aanslagbelasting versus aangiftebelasting:
Aangiftebelasting = Je doet aangifte en je betaalt (OB).
Aanslagbelasting = Je doet aangifte, inspecteur kijkt ernaar, en hij legt een aanslag op. Pas
met die aanslag komt de betalingsverplichting. →Hier kijken we in dit vak naar.
- Navordering: Heeft te maken met aanslagbelasting.
- Naheffing: heeft te maken met aangiftebelasting.
Aanslagbelasting geeft de meeste rechtszekerheid. Als je aangifte hebt gedaan en je krijgt
een aanslag, dan weet je waar je aan toe bent. Er heeft immers al iemand naar gekeken,
Keuzeherziening
Je hebt na indiening van de aangifte de tijd om je keuzes (gemaakt in de aangifte) te herzien
tot het moment dat de definitieve aanslag is vastgesteld én hij ook definitief vaststaat.
→Dat betekent dat bezwaar en beroep niet meer mogen.
→In de regel 6 weken tijd na aanslag om bezwaar aan te tekenen, daarna staat de aanslag
definitief vast. Dan kun je hetgeen dat je in de aangifte hebt aangegeven niet meer herzien.
Verdeling bewijslast
Hoofdregel = Belastinginspecteur moet de inkomsten kunnen bewijzen. En de BP moet de
aftrekposten/kosten kunnen bewijzen.
→Dus als de BP een omzet aangeeft en inspecteur is het er niet mee eens: dan ligt
bewijslast bij de inspecteur om te bewijzen dat het anders is.
AWR versus Awb
Art. 8 lid 2 AWR: Doen van aangifte is géén aanvraag in de zin van Art. 1:3 Awb. In de Awb
geldt dit bijv. voor de aanvraag van een bouwvergunning (regels hoe bestuursorgaan dat
moet behandelen). Maar voor de BD is dit teveel werk, dus heel H4 van de Awb wordt
hiermee terzijde geschoven: Art. 4:1 Awb e.v. geeft regels over wat de doen met een
“aanvraag” (subsidie, bouwvergunning e.d.).
Uitnodiging tot het doen van aangifte
Géén wettelijke verplichting tot het spontaan doen van aangifte.
Art. 8 lid 1 AWR: Pas na uitnodiging van de inspecteur ontstaat verplichting voor
aangifte.
Art. 6 lid 2 AWR: Wanneer BP vraagt om uitnodiging, moét de inspecteur uitnodigen!
Opnieuw uitnodigen kan ook als de aangifte al is ingediend.
Dus: Niet uitgenodigd door inspecteur? Dan mag je in principe geen aangifte doen. Wel
uitgenodigd? Dan moét je aangifte doen. Als je niet bent uitgenodigd, dan moét je erom
vragen als je dat wilt, en dan moét de inspecteur ook uitnodiging tot aangifte doen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fiscaalsamenvattingen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
