Bij een eenzijdige rechtshandeling is voor het intreden van het rechtsgevolg het handelen en
de wilsverklaring van één persoon voldoende
bij een meerzijdige rechtshandeling de wilsverklaringen van twee of meer personen nodig
zijn
Voor de totstandkoming van een overeenkomst,
zijnde een meerzijdige rechtshandeling, dienen de wilsverklaringen van
partijen − aanbod en aanvaarding –
met elkaar in overeenstemming te zijn.
Toch kan het zijn dat er sprake is van een gebrekkige rechtshandeling, dat wil zeggen een
nietige of vernietigbare rechtshandeling, ondanks dat er sprake is van een wils-verklaring
van één persoon (bij een eenzijdige rechtshandeling) of dat er sprake is van een aanbod en
aanvaarding (bij een overeenkomst).
Net zoals een overeenkomst gesloten door een minderjarige, in principe vernietigbaar is, is
in het geval van wilsontbreken, ook sprake is van nietigheid of vernietigbaarheid.
Wat wil dat nu precies zeggen, nietigheid en vernietigbaarheid?
Nietigheid = indien een rechtshandeling nietig is, is de rechtshandeling van rechtswege
nietig is en dus nooit heeft bestaan.
Vernietigbaar= dan is de rechtshandeling gewoon geldig,
maar door of namens degene in wiens belang de wetgever een
vernietigingsgrond heeft gegeven, kan een beroep worden gedaan op die
vernietigingsgrond en kan derhalve de rechtshandeling worden vernietigd.
Dit betekent dus dat wanneer geen beroep wordt gedaan op de
vernietigingsgrond, de rechtshandeling geldig blijft.
Hoe vindt die vernietiging?
Artikel 3:49 bepaalt: ‘Een vernietigbare rechtshandeling wordt
vernietigd door een buitengerechtelijke verklaring, of door een
rechterlijke uitspraak.’
De vernietiging door een rechterlijke uitspraak wordt nader uitgewerkt in artikel 3:51.
Uit het eerste lid van genoemd artikel kunnen we halen dat indien
degene in wiens belang de vernietigingsgrond is gegeven, bij de rechter
een beroep doet op de betreffende vernietigingsgrond en de rechter het
beroep op die vernietigingsgrond aanvaardt, de uitspraak van de rechter
waarbij hij de vernietigingsgrond aanvaardt, de vernietiging van de
rechtshandeling tot stand brengt.
De vernietiging v/e rechtshandeling door een buitengerechtelijke verklaring (artikel 3:50)
Het eerste lid van dit artikel bepaalt: ‘Een buitengerechtelijke verklaring
die een rechtshandeling vernietigt, wordt door hem in wiens belang de
vernietigingsgrond bestaat, gericht tot hen die partij bij de
rechtshandeling zijn.’
, Er worden geen vorm- of inhoudelijke eisen aan deze
buitengerechtelijke verklaring gesteld.
De verklaring is vormvrij en kan zowel schriftelijk als mondeling
geschieden (dit laatste is uit hoofde van bewijstechnische aspecten
natuurlijk altijd af te raden).
Uit de inhoud van de verklaring moet op te maken zijn dat men de
betreffende rechtshandeling vernietigt en zich dus niet meer gebonden
acht aan de betreffende rechtshandeling en er moet uit op te maken zijn
op grond waarvan men dit meent. Hoe men dit formuleert is niet
relevant, als het er maar uit op te maken is.
In het tweede lid van artikel 3:50 wordt bepaald dat een rechtshandeling met betrekking tot
een registergoed, die heeft geleid tot een inschrijving in de openbare registers of tot een
akte bestemd tot levering van dat registergoed, alleen buitengerechtelijk kan worden
vernietigd als alle partijen in de vernietiging berusten.
Is niet sprake van een berusting in de vernietiging door alle partijen, dan kan die
rechtshandeling alleen vernietigd worden door een rechterlijke uitspraak .
De artikelen 3:49, 3:50 en 3:51 worden gevolgd door artikel 3:52 waarin aandacht wordt
besteed aan de verjaringstermijn van een rechtsvordering tot vernietiging van een
rechtshandeling (deze verjaringstermijn wijkt af van de algemene verjaringstermijn voor
rechtsvorderingen zoals in artikel 3:306 opgenomen).
Wat het gevolg is van de vernietiging van een rechtshandeling?
In dezen is van belang artikel 3:53.
De vernietiging van een rechtshandeling werkt terug tot het
tijdstip waarop de rechtshandeling is verricht.
Dit betekent met andere woorden dat achteraf bezien de
vernietigde rechtshandeling geacht wordt vanaf het moment
waarop ze is verricht, nietig te zijn geweest (dus geacht wordt
nooit te hebben bestaan).
NB: Het feit dat de rechter − geheel of gedeeltelijk − aan de vernietiging haar werking kan
ontzeggen, vinden we terug in artikel 3:53, tweede lid.
8.2 Geen overeenstemming tussen wil en verklaring (wilsontbreken)
‘Een rechts-handeling vereist een op een rechtsgevolg gerichte wil die zich door een
verklaring heeft geopenbaard.’ (artikel 3:33): hetgeen iemand verklaart, stemt meestal
overeen met wat hij ook daadwerkelijk wil, met andere woorden:
in normale gevallen zijn wil en verklaring met elkaar in
overeenstemming.
Er zijn echter ook gevallen waarin de verklaring niet
overeenstemt met de wil van de verklarende persoon.
Als er sprake is van een zogenoemde discrepantie tussen verklaring en wil en het gevolg
van het niet in overeenstemming zijn van wil en verklaring.
Het eerste geval dat we noemen is de geestelijke gestoordheid van de verklaarder. Dit is
een geval dat door de wetgever expliciet in het BW is bepaald en wel in artikel 3:34, eerste
lid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stukajay. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.