College 7
Agressie regulatie op maat
Behandelen
Casus: een man van 28 jaar heeft een poging tot doodslag gedaan. Hij is eerder behandeld, maar toch
gerecidiveerd. Hij was enig kind, opgegroeid in een achterstandsbuurt en heeft nooit vrienden gehad in de
jeugd. Daarbij waren ouders agressief naar elkaar maar ook naar cliënt. Het geweld is gerelateerd aan het
krijgen of behouden van status. Er is geen contact met familie. Hij werkt als stratenmaker. Hij heeft een
antisociale persoonlijkheid, geringe impulscontrole, beperkt geweten en is manipulatief.
Waarom niet behandelen: veel mensen vinden dat de man in de casus niet behandeld moet worden.
Redenen zijn onder andere omdat het al gedaan is en dit niet effectief was. Daarbij zien zij ASPS als
onbehandelbaar. Hij heeft weinig motivatie en zijn straf al gehad. Daarbij zijn er geen effectieve interventies
bekend. Een veelvoorkomende mythe is dat hij er misschien nog slimmer en dus gevaarlijker van wordt.
Bovendien kost het geld.
Waarom wel behandelen: cognitieve gedragstherapie samen met de RNR-principes is effectief; hoe meer
er aan de principes gehouden wordt, hoe beter het werkt. Alleen het geven van straf werkt niet (recidive van
gevangenisstraffen is 50-75%). Als je niet behandeld is er hoog risico op herhaling met grote (financiële)
gevolgen.
CGT bij agressie: dit is agressie regulatie op maat (ARM). Het heeft een positief effect op het terugdringen
van agressie en recidiverisico. Dit is met name met interventies die werken aan cognitieve herstructurering
i.c.m. vaardigheidsgerichtheid. Het moet goed gestructureerd aangeboden worden en er moeten
tussentijdse risico assessments gedaan worden. Het kan zowel op groep als individueel; het voordeel van
individueel is dat je het beter op maat kan aanbrengen.
Theorie
Biopsychosociaal model: hier is agressie regulatie
training op gebaseerd. Er zijn drie cirkels waar een
interactie tussen is. Bij elke patiënt vullen ze de
cirkels in.
1. Biologie: fysiologie, medicaties, neurochemie,
genetica; zo neem je bv. temperament mee,
maar ook ontwikkelingsstoornissen.
2. Psychologisch: emoties en houding, leren,
geloven, stress management; welke
vaardigheden heeft iemand en welke missen.
3. Sociaal: familie, peer relaties, cultuur, sociale
economie; contextfactoren zijn belangrijk.
Sociale informatieverwerkingsmodel: zie
hiernaast. Forensische cliënten gaan op een
disfunctionele manier met informatie om.
1
, Werkzame onderdelen: er zijn een aantal belangrijke punten wat er in moet zitten:
- Onderdeel over antisociale gedachtes (bv. “heb met niemand iets te maken”) of niet-helpende
gedachten (bv. “dit maakt toch allemaal niet uit”). Je hebt een vragenlijst hiervoor. Dus, het herkennen
en ombuigen van deze antisociale/niet-helpende gedachten is belangrijk.
- Het verbeteren van probleemoplossende vaardigheden; deze is nu vervangen met zelfbeeld, maar
alsnog is het erg belangrijk om deze vaardigheden te leren, want cliënten hebben vaak veel stress en
kunnen bijvoorbeeld niet goed met instanties omgaan, hoewel zij daar juist vaak mee in aanraking
komen. Dus ze kijken naar hoe ze de problemen in het leven kunnen oplossen.
- Oefenen met alternatief gedrag d.m.v. rollenspellen is belangrijk; zo is alleen praten met de cliënt
geen therapie. Je kan ook andere experiëntiele technieken gebruiken zodat mensen buiten de
therapie sessies hun gedrag gaan veranderen.
- Relaxatietraining om het hoge stress niveau te verlagen, omdat zij hulp nodig hebben met
ontspanning.
Non-specifieke werkzame onderdelen: dit zijn dingen die minder met CGT te maken hebben, maar alsnog
erg belangrijk zijn in de forensische doelgroep.
- Systeemtherapie voor de mensen om de plegers heen die er last van hebben. Het is belangrijk
begeleiding te geven aan eventuele kinderen van plegers. Het kan ook goed werken in het motiveren
van de pleger als de omgeving complimenten geeft.
- Terugval en signaleringsplan moeten er altijd zijn. Hierdoor krijgen ze meer zicht op hun eigen
signalen; van het lichaam, maar ook welke situaties te vermijden en wat te doen als er wat gebeurd.
- Mindfulness kan cliënten helpen met het loslaten van bepaalde gedachten.
- Voortdurende motiverende gespreskvoering is erg belangrijk; zo kunnen cliënten elke sessie van
mening veranderen of zien zij geen problemen in hun gedrag.
- Afstemming met ketenpartners (reclassering) en andere betrokkenen.
- Dramatherapeutische en ervaringsgerichte oefeningen.
Behandelrelatie
Je moet veel aandacht schenken aan het verleden van deze mensen. Zo moet je zeker niet zeggen dat je je
kan voorstellen wat ze meegemaakt hebben (want dat kan je niet), maar juist vragen hoe je iemand kan
helpen. Belangrijke punten zijn dus responsief, respectvol en oordeelvrij zijn, aandacht geven en valideren,
cultureel sensitief zijn, motiverend en geduldig zijn, humor gebruiken en eerlijk en vastberaden zijn.
Voor wie
Het is zowel voor jeugd, adolescenten als volwassenen. Er is ook een versie voor mensen met een
verstandelijke beperking. Het is erkend maar nog niet bewezen effectief, maar wel gebaseerd op
wetenschappelijk onderbouwde kenmerken (CGT, what works). Het moet individueel en frequentie is
afhankelijk van het risico. Er zijn een aantal standaard modules en een aantal optionele modules.
Modules
Zie hieronder de 11 modules. Er zijn een aantal vaste onderdelen; bespreek de afgelopen periode/week (via
verschillende mogelijkheden), sta stil bij de vorige bijeenkomst (“wat weet je nog van de vorige keer”),
bespreek (eventueel) je wensen, ga actief aan de slag met een onderdeel uit de module en sluit het gesprek
af door bv. actief stil te staan bij wat je gedaan hebt die dag, of door het geven van een thuisopdracht.
2
