Samenvatting
Samenvatting Leereenheid 1 t/m 11 Aansprakelijkheidsrecht
- Instelling
- Open Universiteit (OU)
Leereenheid 1 t/m 11 Aansprakelijkheidsrecht - relevante arresten
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
AansprakelijkheidsrechtLeereenheid 1
Art. 6:162 BW staat centraal. OD is in zowel publiek als privaatrecht van belang.
Is iemand op grond van 6:162 BW jegens een ander aansprakelijk, dan ontstaat een
verbintenis tot schadevergoeding.
- Verbintenis = een vermogensrechtelijke rechtsverhouding tussen twee of meer
personen krachtens welke de een tot een prestatie verplicht is (schuldenaar), terwijl
de ander (schuldeiser) tot die prestatie is gerechtigd.
In beginsel is een verbintenis rechtens afdwingbaar (art. 3:296 BW).
Gezien de ingrijpende rechtsgevolgen is in beginsel een wettelijke basis vereist (6:1). De
belangrijkste bron van verbintenissen is de ‘obligatoire overeenkomst’ (6:213 BW) .
Verbintenissen ontstaan niet alleen uit rechtshandeling/ovk maar ook uit andere rechtsfeiten.
In deze cursus staan: OD, zaakwaarneming, onverschuldigde betaling en
ongerechtvaardigde verrijking centraal.
Men kan op grond van OD op twee manieren aansprakelijk zijn:
a. persoonlijke aansprakelijkheid > degene die schade heeft veroorzaakt (de dader) is in
eigen persoon aansprakelijk
b. kwalitatieve aansprakelijkheid > men is in een bepaalde kwaliteit/hoedanigheid
aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door: een persoon met wie men in een bijzondere
verhouding staat, zoals ouder-kind of wg-wn.
-een zaak of dier.
Niet-nakoming van een verbintenis wordt als lex specialis geregeld. Vernietiging op grond
van een wilsgebrek 3:22 BW op grond van Pauliana kan met een vordering tot
schadevergoeding op grond van OD worden gecombineerd.
Wanprestatie levert derhalve op zichzelf geen OD op. Wel kan een bepaald handelen of
nalaten een verplichting tot schadevergoeding en OD opleveren. In dit geval is er sprake van
samenloop van contractuele en wettelijke aansprakelijkheid.
De vraag op welke grond de dader in geval van samenloop aansprakelijk moet worden
gesteld is van belang, omdat:
- de vereisten voor aansprakelijkheid verschillen.
- personen en criteria bij aansprakelijkheid voor zaken, dieren en producten komen bij OD
toerekenbare tekortkoming niet altijd overeen.
- Bij vaststellen van de schade speelt de aard vd aansprakelijkheid een rol.
- de stelplicht en bewijslast bij OD en toerekenbare tekortkoming kunnen verschillen.
2. Grondslag van de wettelijke aansprakelijkheid
Van oudsher het begrip ‘schuld’ gekoppeld aan aansprakelijkheid. Nu verschuift dit meer
naar ‘belangenafweging’.
3. Verzekering en aansprakelijkheid
In het aansprakelijkheidsrecht speelt verzekering een grote rol. Hierbij moet onderscheid
worden gemaakt tussen: aansprakelijkheidsverzekering, een verzekering voor eigen
aansprakelijkheid voor schade.
- De schadeverzekering. Dit kan een verzekering voor schade aan eigen persoon zijn, zaak,
inboedel etc. Het gaat hier om een verzekering aan de zijde van de benadeelde.
In het verzekeringsrecht wordt onderscheidt gemaakt tussen 3 soorten verzekeraars:
- Schadeverzekeraar
- Sommenverzekeraar
- Sociale verzekeraars
1
,De verzekeraar kan veelal verhaal uitoefenen op de aansprakelijke persoon. Verhaal is
mogelijk:
a. op grond van de wet = regres
b. op grond van de overeenkomst.
Regres/wettelijk verhaal is mogelijk op grond van:
- Subrogratie (7:962 )
- De wetten die de grondslag vormen voor de sociale verzekeringen kennen aan
de uitvoeringsorganen een zelfstandig verhaals/regresrecht toe.
Verhaal op grond van een overeenkomst is mogelijk door middel van:
- cessie
- subrogratie (6:150 d)
6. vorderingen die op onrechtmatige daad kunnen worden gebaseerd
De gelaedeerde kan op grond van onrechtmatige daad vorderen:
a. schadevergoeding > in geld of andere vorm (6:103)
Een vordering kan slechts slagen indien aan alle vereisten voor aansprakelijkheid uit OD is
voldaan.
b. verklaring van recht dat de daad onrechtmatig is
c. Verbod tot het plegen van een OD
collectief actierecht komt alleen toe aan bepaalde rechtspersonen, de vereisten staan in
art. 3:305a en b. Een belangenorganisaties kan ook een schadevergoeding vorderen.
d. bevel tot het verrichten van bepaalde handelingen. > bv gebod tot rectificatie.
Leereenheid 2A
Aansprakelijkheid voor eigen gedrag: de onrechtmatige gedraging.
De vereisten voor persoonlijke aansprakelijkheid op grond van OD zijn in het Bw te vinden in
art. 6:162 eb 163.
1. Onrechtmatigheid: de onrechtmatigheid heeft betrekking op de daad. Onrechtmatige
gedraging kan bestaan uit een doen/handelen of een nalaten.
2. Relativiteit
3. De onrechtmatige daad moet aan de dader kunnen worden toegerekend
4. Schade
5. Causaal verband
1.Onrechtmatigheid, onrechtmatigheidsgronden:
a. inbreuk op een recht (persoonlijkheidsrechten en vermogensrechten).
De leer van Smits: vereist is dat is gehandeld in strijd met hetgeen volgens ongeschreven
recht in het maatschappelijk verkeer betaamt > dan wordt volgens de leer Van Smits
onrechtmatigheid aangenomen.
Taxusarrest: Een inbreuk op andermans eigendomsrecht uitsluitend bestaand in het boven
de grond van die ander hebben van een gedeelte van een losliggende struik, vestigt nog niet
een aansprakelijkheid voor de vergiftiging van twee paarden door het eten van die struik, in
het bijzonder niet indien degeen die de struik aldus heeft neergelegd, niet wist of behoefde te
weten dat die struik vergiftigd was.
Soms is ook schending van een wettelijke plicht niet voldoende en is voor het aannemen van
onrechtmatigheid ook nodig dat onbehoorlijk jegens de benadeelde is gehandeld (Maas-
Willems).
b. Strijd met wettelijke plicht.
2
, c. strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt.
1.2 schending van verkeers- en veiligheidsnormen
Onrechtmatige gevaarzetting, dwz schending van verkeers- en veiligheidsnormen, vormt
binnen de categorie ‘strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk
verkeer betaamt’ de belangrijkste groep.
Het is in strijd met de zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer tav eens anders
persoon of goed betaamt om nodeloos een groter gevaar in het leven te roepen dan waarop
een normaal mens beducht moet zijn (Werink-Hudepohl).
Niet alles kan als onrechtmatig worden gezien. Uit het kelderluikarrest volgt dat voor de
vaststelling of gevaar zettend gedrag onrechtmatig is onder andere moet worden verwacht
dat een ander de benodigde oplettendheid en voorzichtigheid zal hebben. En op de mate
van bezwaarlijkheid van de te nemen voorzorgsmaatregelen. Er moet rekening worden
gehouden dat niet iedereen overal de nodige voorzichtigheid zal nemen. > De mate van
waarschijnlijkheid van een ongeval wordt meegenomen.
Er kan ook een ongelukkige samenloop van omstandigheden (zonder rechtsgevolg) worden
aangenomen > arrest Jansen-Jansen.
Sport en spelsituatie
Hier gelden zwaardere eisen voor het aannemen van onrechtmatigheid. Het overtreden van
de regels leidt niet tot onrechtmatigheid, maar vormt wel een factor die meeweegt
(Natraparrest).
-bijzondere zorgplicht voor terreinbeheerders en opstallen
- zorginrichtingen en onderwijsinstellingen
1.3 zorgvuldigheidsnormen buiten gevaarzettingssituaties
Hinder > 5:37BW, 6:162 Burenrecht.
Onrechtmatigheid hangt af van de aard, ernst en duur en doordoor toegebrachte schade. En
de bereidheid om maatregelen ter voorkoming van schade te nemen.
- Arrest Aalscholvers
Normen ter bescherming van vermogensschade
Denk aan ongeoorloofde mededinging Lindebaum-Cohen , of het uitlokken van
wanprestatie. Arrest Pos-Van den Bosch staat model voor het geval van uitlokken van
wanprestatie tussen contractpartijen door een derde.
Ook de koper van een (onroerende) zaak die, wetende dat zijn voorganger verplicht is een
kettingbeding ten behoeve van een derde door te geven, die zaak koopt zonder dat
kettingbeding in de overeenkomst op te nemen handelt onder onstandigheden onrechtmatig
tegenover derde.
1.4 Beroepsaansprakelijkheid
Medische aansprakelijkheid
Aansprakelijkheid berust meestal op een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis,
maar kan ook op OD. Van een beroepsuitoefenaar mag worden verwacht dat hij/zij jegens
client zorgvuldigheid vertoont en dat bekwaam en redelijk handelen wordt verwacht >
Speeckaert-Gradener.
Aansprakelijkheid jegens derden
Een beroepsuitoefenaar kan ook jegens derden aansprakelijk zijn. Wel strengere eisen.
Leereenheid 2B Aansprakelijkheid eigen gedrag: rechtvaardigheidsgronden en het
relativiteitsvereiste
1. Rechtvaardigheidsgronden
Is er een rechtvaardigheidsgrond, dan wordt niet voldaan aan het vereiste ‘onrechtmatig
handelen of nalaten’ en er is dan geen grond meer voor schadevergoedingsverplichting. In
beginsel rust de stelplicht en bewijslast op de eiser, en beroep op rechtvaardigingsgrond op
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jelany_. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,86. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen