METHODISCHE BESCHRIJVING ZIEKTEBEELD (MBZ)
Aandoening: Psoriasis
Oorzaak
Beschrijf de normale fysiologie en wat er bij deze aandoening hierin mis gaat.
Psoriasis is een chronische huidaandoening waarbij op de huid rode plekken met witte schilfers ontstaan. Deze plekken kunnen op het hele
lichaam voorkomen, maar vooral op de ellebogen, knieën, scheenbenen en onder het hoofdhaar. Soms jeuken de plekken of doen ze pijn. Een
klein deel van de mensen met psoriasis krijgt ontstekingen in de gewrichten, voornamelijk in de handen en voeten (artritis psoriatica). In
Nederland heeft 2% tot 3% van de bevolking psoriasis.
Psoriasis is hyperproliferatie van epidermale keratinocyten in combinatie met ontsteking van de epidermis en dermis. Het treft ongeveer 1 tot
5% van de bevolking wereldwijd; mensen met een lichte huid lopen een hoger risico en zwarten lopen een lager risico. Piekaanval is ruwweg
bimodaal, meestal op de leeftijd van 16 tot 22 en op de leeftijd van 57 tot 60, maar de aandoening kan op elke leeftijd voorkomen.
Bij mensen met psoriasis gaat de vernieuwing van huidcellen veel sneller dan bij anderen. De huid vernieuwt bij iedereen voortdurend;
nieuwe cellen worden gemaakt en oude cellen schilferen af. Deze oude cellen zijn zo klein dat dit ongemerkt gaat. Na ongeveer 28 dagen is de
huid vernieuwd. Bij mensen met psoriasis gaat het proces van huidvernieuwing veel sneller; de huid vernieuwt zich in 6 tot 7 dagen. Doordat
dit te snel gaat, worden de nieuwe huidcellen niet goed gemaakt en gaan ze dood. Hierdoor ontstaat er een dikke laag van dode huidcellen.
Deze huidcellen worden niet op tijd afgestoten. Het resultaat is een dikke, geïrriteerde, rode, schilferige plek.
Wat de versnelde celdeling veroorzaakt is niet precies bekend, maar waarschijnlijk speelt het eigen immuunsysteem (de afweer tegen
bacteriën en virussen) hierin een rol. Het lijkt erop dat er een foutje in het immuunsysteem zit, waardoor het immuunsysteem de eigen
huidcellen aanvalt. Hierdoor raakt de psoriasisplek ook ontstoken. Factoren die ervoor zorgen dat psoriasis tot uiting komt of (tijdelijk)
verergert zijn: wondjes, ontstekingen, bepaalde geneesmiddelen of stress.
Symptomen
Beschrijf vanuit je fysiologische kennis de gevolgen van deze aandoening in het lichaam. Geef dus niet alleen een rijtje symptomen, maar geef
ook een bondige verklaring van de symptomen.
Schilfering en plekken:
Kenmerkend voor psoriasis zijn de scherp begrensde rode, platte plekken (plaques) van minder dan 1 tot meer dan 10 centimeter groot. Deze
zijn bedekt met witte/zilverkleurige schilfers die je er makkelijk af kunt krabben. De plekken zitten meestal op het behaarde hoofd, op de
ellebogen en knieën, op de rug en op de handen en voeten. Er kunnen maar een paar of juist heel veel kleine plekken zijn, maar het kan ook
zo zijn dat de plekken een groot deel van de huid beslaan.
Jeuk en nagelafwijkingen:
De plekken kunnen heel erg jeuken. Dit komt bij zowel kinderen als volwassenen voor. Een deel van de mensen met psoriasis (50-80%) heeft
ook nagelafwijkingen. Het kan gaan om putjes in de nagels, gele vlekken of het loslaten van de uiteinden van de nagel(s).
, METHODISCHE BESCHRIJVING ZIEKTEBEELD (MBZ)
Verschillende vormen:
Er bestaan verschillende vormen van psoriasis. Naast de 'gewone psoriasis (plaque psoriasis)' die we hierboven beschrijven bestaan o.a. ook
psoriasis inversa (de aandoening zit in de lichaamsplooien), psoriasis guttata (vele kleine psoriasis plekken verspreid op de huid) en artritis
psoriatica (naast psoriasis zijn er ook gewrichtsontstekingen).
Gewrichtsontsteking:
Bij artritis psoriatica zijn er naast psoriasis ook gewrichtsontstekingen. Dit kan pijn, roodheid, stijfheid, warmte en zwelling van het gewricht of
meerdere gewrichten geven. Gewrichtsontstekingen ontstaan bij 20-30% van de mensen met psoriasis. Bij een aantal mensen (5%) is het zeer
ernstig en kan het leiden tot gewricht vervormingen. Soms treden eerst de gewrichtsontstekingen op en treden pas later de huidafwijkingen
en/of nagelafwijkingen op.
Verspreid:
Psoriasis kan verspreid over het lichaam voorkomen, maar dit hoeft niet. Afhankelijk van waar de psoriasis op het lichaam voorkomt, is de
naam soms anders.
Bij psoriasis inversa zijn er scherp begrensde rode plekken met weinig of geen schilfers en verharding van de huid in de liezen, de oksels, op de
geslachtsdelen, de navel, rond de anus, onder de borsten, in de knieholten en elleboogholten. Meer dan de helft van deze mensen heeft jeuk.
Psoriasis in het gezicht:
Mensen met psoriasis in het gezicht hebben vaak al langer psoriasis, is het op jongere leeftijd begonnen en ze hebben vaker nagelafwijkingen
en/of gewrichtsklachten. Psoriasis in het gezicht is moeilijk te behandelen en het is vaak een teken van een ernstigere psoriasis. Hierbij zijn
scherp begrensde, schilferende en rode platte plekken kenmerkend. Psoriasis kan ook op de haarlijn voorkomen of rond de neus en
wenkbrauwen (sebo-psoriasis). Sebo-psoriasis heeft minder schilfers en minder huidverharding. Ook kunnen de oren of oogleden zijn
aangedaan. Sommige patiënten krijgen psoriasis in het gezicht na lichttherapie.
Druppelvormig:
Psoriasis guttata is druppelvormige psoriasis, waarbij over het hele lichaam kleine, rode schilferende druppelgrote bultjes of plekjes worden
gezien. Ze zijn meestal kleiner dan 1 centimeter en zitten vaak op de romp. Het kan komen door een (streptokokken)infectie en kan plotseling
ontstaan.
Psoriasis pustulosa (von Zumbusch) is een zeldzame, ernstige vorm van psoriasis. Er ontstaat acute roodheid met puistjes en schilfering. Je
kunt je hier ziek bij voelen met koorts, diarree en in het bloed kan het calcium verlaagd zijn. Het kan voorkomen bij een zwangerschap, acuut
stoppen van medicatie (glucocorticoïd) en infectie. Deze aandoening kan levensbedreigend zijn.
Bij mensen met psoriasis komen de volgende aandoeningen vaker voor: hart- en vaatziekten, diabetes mellitus, hoge bloeddruk,
maligniteiten, metaboolsyndroom, Inflammatory Bowel Disease (IBD) en infecties.
Mogelijke complicaties (van de aandoening zelf) en prognose
Beschrijf wat de gevolgen op langere termijn kunnen zijn van deze aandoening.
- Psoriatische artritis. Deze complicatie van psoriasis kan leiden tot gewrichtsschade en een functieverlies in sommige gewrichten.
- Oogaandoeningen. Bepaalde oogaandoeningen - zoals conjunctivitis, blepharitis en uveïtis - komen vaker voor bij mensen met
psoriasis.
