12.1 Inleiding
• Verwijderen van gebitselementen = 1 van de belangrijkste operatieve ingrepen door TA uitgevoerd.
• Extractieleer = verwijderen tanden, kiezen of wortelresten zonder dat hierbij de mucosa behoeft te worden opgeklapt of alveolair bot
behoeft te worden verwijderd.
• Een tandarts moet beschikken over benodigde instrumentarium voor de ingreep.
• Goede voorlichting aan de patiënt (risico’s en eventuele bezwaren)
• Dit hoofdstuk:
o Aantal basistechnieken mbt extractieleer
o Aantal dento-alveolair chirurgische technieken
1. de indicaties en (relatieve) contra-indicaties voor extractie van gebitselementen benoemen.
12.2 Verwijdering van gebitselementen
Inleiding
• Belangrijkste redenen voor verwijderen gebitselement zijn:
o Cariës profunda
o Parodontaal verval
o Impactie
o Retentie
o Ontstekingsverschijnselen
o Prothetische indicaties
o Orthodontische indicaties
o Wortel- of kroonfractuur
• Vraag voor TA: Kan dit in de eigen praktijk of is doorverwijzing naar MKA-chirurg nodig?
o Beslissing hangt af van moeilijkheid ingreep, ervaring tandarts, beschikbare tijd, beschikbare
postoperatieve begeleiding en persoonlijke interesse.
• Zelden: sprake van een absolute contra-indicatie voor het verwijderen van een gebitselement.
o Wel kan het voorkomen maatregelen te moeten nemen voor de ingreep zoals bij gestoorde
bloedstolling, een immuun gecompromitteerde patiënt en patiënt met cardiale problematiek
waarvoor antibioticumprofylaxe noodzakelijk is of die aanpassing van de gebruikte
anticoagulantia behoeft.
2. een beschrijving geven van de vorm van de extractietangen en het bijpassende toepassingsgebied benoemen.
3. de werking en toepassing van verschillende soorten hevels beschrijven.
4. bepalen welke (aanvullende) röntgeninformatie benodigd is.
Niet-operatieve verwijdering van gebitselementen
• Extractie- instrumentarium:
o Extractietangen (forceps):
▪ Stevige houvast met de tang: ruimt contact maken van tang met te verwijderen element:
o Bekken van verschillende tangen hebben een vorm; is aangepast aan anatomie
van gebitselement.
o Tangen hebben lengtegroeven
o Uiteinden: dun zodat deze tussen het element en gingiva kan worden
geschoven
▪ Extractietangen voor OK: (met uitzondering van 3e molaar tang) een knik van
ongeveer 90 graden (fig. 12.2)
▪ Extractietangen voor de BK: recht (fig. 12.3)
▪ Worteltangen onderscheiden zich doordat de uiteinden van de bekken van de
worteltang spitser en smaller zijn en elkaar in gesloten toestand raken.
▪ Extractietangen voor melkgebit zijn kleiner en ook bekken zijn aangepast.
o Hevels (elevatoria):
▪ Meest gebruikten: de holle rechte en de Cryer hevel (driehoekshevel)
▪ Met een hevel kunnen grote krachten op een te verwijderen element worden
overgebracht.
▪ Het steunpunt bevindt zich tussen de last en het te verwijderen element (zoals
een hefboom).
▪ De scherpe randen van de hevel zorgen voor de grip op de gebitselementen en
de radices.
• Röntgenfoto
o Voor verwijdering in OK: röntgenfoto van
gehele element.
o Indicatie OPG of halve kaakopname:
▪ in meerdere kwadranten
extracties
▪ te weinig info op foto
▪ Trismus
o Wanneer op de OPG een duidelijke relatie
tussen de radices van een element en de
, canalis mandibularis te zien is, wordt gebruik gemaakt van een CBCT.
▪ Hierop kan worden beoordeeld of er een risico is op
nervusbeschadiging, of de radix om de canalis is heen gekromt en
of de radix de nervus zelfs geheel omvat.
o Foto in BK: belangrijk om de relatie met de sinus maxillaris te bepalen.
o Andere info op foto:
o Vorm wortels
o Stand wortels
o Aantal wortels
= van invloed op de manier waarop het element verwijderd moet worden.
5. een beschrijving geven van de positie van de operateur bij extractie ‘per forceps’ van
elementen in zowel de onder- als bovenkaak.
6. de techniek beschrijven van de extractie ‘per forceps’ van elementen in zowel onder- als
bovenkaak.
7. het belang beschrijven van de blaas- en snuitproef.
Extractietechniek van ondergebitselementen ‘per forceps’
• Patiënt zit of ligt.
• Patiënt ligt → verhoogde kans op aspiratie geëxtraheerd gebitselement.
• Extractiebeweging:
o Bek van tang linguaal en buccaal van het element, juist boven de gingiva,
losjes erop gezet, met roterende beweging apicaalwaarts opgeschoven tot
onder de gingiva (12.8) = maximale houvast.
o Tand niet over alveolerand opschuiven.
o Tang en gebitselement als 1 geheel bewegen.
o Extractiebeweging in buccolinguale richting, beter geen rotatiebeweging
om afbreken van gebitselement te voorkomen.
o Uitzondering hierop zijn de premolaren, die wel een ronde wortelvorm
hebben en er wel een rotatie beweging kan worden uitgevoerd.
o Beweging die extractietang beschrijft is een 8-vorm.
o Beweging = gecontroleerde beweging waarbij element steeds verder wordt geluxeerd.
o Proc. Alveolaris: met duim + wijsvinger van niet-extraherende hand ondersteund.
o Einde van extractie: kracht verminderen om uitschieten te van te voorkomen.
• Tijdens extractie in OK proc. alveolaris met duim en wijsvinger ondersteunen, hiermee
worden ongewenste krachten voorkomen.
→ beschreven technieken uitgelegd voor rechtshandigen. 4e kwadrant → TA staat rechts achter pt.
3e kwadrant en OK → TA rechts voor de pt. (fig. 12.20)
Extractietechniek van bovengebitselementen ‘per forceps’
• Patiënt zit of ligt.
• Hoofd van de patiënt: naar achteren worden gehouden → goed overzicht.
• Duim en wijsvinger van linkerhand buccaal en palatinaal van te extraheren element op
proc. Alveolaris (12.11)
• Extractiebeweging:
o Hoofdzakelijk in buccopalatinale richting plaats.
o Uitzondering is de centrale incisief, ronde wortel dus een rotatiebeweging.
• Na extractie van bovengebitselementen: blaas-snuitproef (uitsluiten van
antrumperforatie).
o Bij snuitproef moet de patiënt de neus snuiten met wijd geopende mond, terwijl
de neus wordt dichtgeknepen.
o Bij een antrumperfortie ontsnapt lucht hoorbaar uit de alveole.
o Ook: blaasproef, hierbij moet de patiënt bolle wangen maken. Bij een
antrumperforatie is dan een luchtstroom, die via de alveole naar de
neusbijholte/neus loopt, merkbaar.
• Uit test komt: oro-antrale verbinding aanwezig? → binnen 24 uur behandelen (of direct bij
narcose): om kans op sinusitis maxillaris te beperken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper suusjevan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.