Hoorcollege 2 – Internationaal Privaatrecht – Bevoegdheid deel 2
Vandaag wordt het voorbeeld gebruikt: HR 14 juni 2019, ECLI:NL:HR:2019:925 (Deepwater Horizon).
Platform dat in de fik is gevlogen in de golf van Mexico. Wat is belang van dit arrest met deze week?
Ongeluk in de golf van Mexico, BP was eigenaar (brits bedrijf), dus dan heb je misschien al gelijk iets te
doen met Brussel I. Wat is de grondslag? OD. Je hebt verschillende OD’s, Je hebt bijv. OD van
vervuiling van bijv. de Mexicaanse en Amerikaanse kust. Maar je hebt ook nog de OD die in het
materiaal zit, onder invloed van de ramp heeft de beurskoers van BP nogal geleden en beleggers hebben
gezegd BP is daar mede aansprakelijk voor is, omdat ze onvoldoende en onjuist hebben voorgelicht en
daardoor schade hebben veroorzaakt bij de beleggers. Dit is dus een andere schade, je hebt de
milieuschade en de beleggersschade. Dan rijst de vraag waar kun je daarover klagen? Bij welke rechter
kom je dan terecht?
Structuur Brussel I bis – Bevoegdheid
Hoofdregel: art. 4 algemene bevoegdheid in woonplaats gedaagde (algemeen, ongeacht de
grondslag)
Alternatieve bevoegdheid voor specifieke vorderingen: afd. 2, art. 7-9
Bijzondere regels voor zwakkere contractspartijen: afd. 3, 4 en 5
Exclusieve bevoegdheid: afd. 6
Impliciete en expliciete forumkeuze: afd. 7
Forumshoppen bv. Londen is bekend op zijn financiële expertise. Rotterdam is bekend om zijn
zeerechtexpertise. Je kan vrij kiezen in het systeem. Dus al een Nederlands bedrijf met Frans bedrijf
contract sluit, kunnen zij aangeven dat een geschil in London moet worden beslecht.
Exclusieve bevoegdheid (aan een specifieke rechter)
Artikel 24 – exclusieve bevoegdheden
Ongeacht de woonplaats van partijen zijn bij uitsluiting bevoegd:
o Lid 1 Zakelijke rechten / huur, pacht onroerend goed
Tijdelijk particulier gebruik
o Lid 2 Geldigheid, nietigheid, ontbinding vennootschappen etc en besluiten hunner
organen
o Lid 3 Inschrijvingen in openbare registers
o Lid 4 Registratie/ geldigheid octrooien, merken ea geregistreerde rechten
o Lid 5 Tenuitvoerlegging van beslissingen
Dus mbt belangen van derden en belangen van Nederland e.d. Voorbeeld: Nederland kan geen Franse
rechtspersoon ontbinden.
Bij exclusieve bevoegdheden zetten algemene regel buitenspel.
Artikel 24 (1)
Gebaseerd op zakelijk recht zelf – derdenwerking – zeer enge interpretatie – ontbinding
koopovereenkomst of vernietiging schenking mbt onroerende zaak valt er niet onder; hinder
evenmin
Elk geschil over rechten en plichten ex huurovereenkomst inzake onroerend goed –
pakketreizen uitgezonderd. Bijzondere regeling voor vakantieverhuur. dan ruime, want
alle aspecten die daarbij horen.
Zie werkgroep voor discussie achterliggende belangen
Artikel 24 (2)
Van toepassing op geschillen die uitsluitend of hoofdzakelijk betrekking hebben op geldigheid
van besluiten van organen
Niet van toepassing als geldigheid wordt opgeworpen als incident in procedure mbt
overeenkomst met derden (en/of onrechtmatige daad).
1
, Specifieke doelstelling art. 24(2):
o Concentratie van vorderingen mbt geldigheid als zodanig ivm het tegengaan
tegenstrijdige beslissingen
o Samenhang met lokale recht en daarin opgenomen openbaarmakingsformaliteiten
Maar let op: allemaal restrictief. Dus niet alles valt er onder. Gaat om de interne organisatie van de
nietigheid van besluiten.
Artikel 24 (4)
Geregistreerde intellectuele eigendomsrechten: octrooi, merk, tekeningen en modellen.
Registratie/geldigheid
Tegengaan onverenigbare beslissingen Concentratie in land dat IE recht verleend heeft
Ruime uitleg om nuttige werking te verzekeren zowel als hoofdvordering als bij wege van
exceptie, ongeacht stadium van de procedure
Maar niet tè ruim... = geschil over wie rechthebbende is, valt niet onder excl.bevoegdheid
Dingen die worden gecreëerd door het recht, kunnen ook door dat land weer worden vernietigd. Dus
rechtspersonen en octrooi e.d. Zonder het recht zouden die niet bestaan. En tafel bijvoorbeeld wel,
heeft het recht niets mee te maken.
Artikel 24 (5) – niet verplicht arrest, speelt op dit moment.
HR 21 december 2018 ECLI:NL:HR:2018:2361 SHAPE
C-186/19 - Supreme Site Services e.a
2(a). moet art. 24, aanhef en onder 5, Verordening Brussel I-bis aldus worden uitgelegd dat, in een
geval waarin de rechter van een lidstaat verlof heeft verleend tot het leggen van conservatoir
derdenbeslag en dit beslag vervolgens in een andere lidstaat is gelegd, de gerechten van de lidstaat
waar het conservatoir derdenbeslag is gelegd, bij uitsluiting bevoegd zijn om kennis te nemen van een
vordering tot opheffing van dat beslag? HR kan hier geen antwoord op geven. Zaak ligt bij HvJ.
Waar vrij weinig over bekend is over de tenuitvoerlegging van vonnissen, maar dat gaat dus komen,
zie bovenstaande zaak.
Zwakkere partijen: afd. 3, 4 en 5
Zwakkere contractspartijen
Verzekeringen afd 3, art. 10-16
Consumenten afd 4, art. 17-19
Individuele arbeidsovereenkomsten, art. 20-23
Zwakkere contractspartijen – bijzondere bevoegdheidsregels
Hoofdregel: wp verweerder
Eenzijdig alternatief tbv zwakkere partij: nabije rechter – werkplek / woonplaats
Beperking forumkeuze tgv zwakkere partij
Exclusief tov Afdeling 1 en 2 muv art 6 en 7 lid 5 (en art. 8 lid 1 voor werknemer)
Eigen woonplaatsbegrip voor sterkere partij (verzekeraar, aanbieder, werkgever) – ook filiaal
in EU kan gelden als woonplaats
Uitbreiding ftg voor consument en werknemer
Stel ik werk voor Qantas op Schiphol. Dan zou dat betekenen dat ik onder het systeem van val het
recht dat in Australië geldt, want zij valt buiten de EU, je valt terug op Rv. Maar dat leek onhandig
voor zwakkere partijen, dus hebben ze gezegd als jij een contract sluit met een filiaal van een
rechtspersoon die buiten de EU zit, en dat filiaal zit wel in de EU, dan geldt dat als woonplaats voor
de toepassing van de beschermende bepaling. Stel Qantas heeft geen filiaal in de EU, maar ik werk
wel op schiphol, dan kunnen ze alsnog in Nederland terecht, volgens de beschermende regels. Dit is
een uitbreiding van het formeel toepassingsgebied. Normaal moet het dus gaan om in de lidstaat van
de EU gevestigd om Brussel I bis te kunnen gebruiken.
Voor de wederpartij betekent het dus dat hij alleen terecht kan in de woonplaats van de zwakkere
partij.
2