Samenvatting
Samenvatting geschiedenis 6 vwo H6 en H7.1
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Uitgebreide samenvatting geschiedenis.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
6.1 De Opstand in Europees perspectief.Niet alleen in de Nederlanden waren er religieuze spanningen, ook in Frankrijk en Duitsland
kwam het in de 16e eeuw tot conflicten over geloofskwesties. Ook hier speelde centralisatie
een bepalende rol.
In Frankrijk wilde de koning geen nieuw geloof en zag het calvinisme dus niet zitten. De
Franse adel was verdeeld in een katholiek deel en een calvinistisch deel(hugenoten) en
trachten beide de koning voor zich te winnen. Tegelijkertijd wilden ze geen macht
kwijtraken. Uiteindelijk werd in 1598 het Edict van Nantes gesloten, waarbij de Hugenoten
enige vrijheid van godsdienstuitoefening kregen.
Ook in het Duitse Rijk ontstonden er problemen. Karel V streed voor handhaving van het
katholicisme, maar ook hier hadden vorsten zich bekeerd tot het protestantisme, en dat leidde
tot godsdienstoorlogen. Maar ook hier speelde de centralisatiepolitiek eveneens een rol.
Koningen wilden hun zelfstandigheid behouden. Uiteindelijk werd in Augsburg (1555) een
godsdienstvrede gesloten, waarbij de keizer erkende dat elke vorst zijn eigen religie mocht
kiezen, en dus ook diens onderdanen. Een halve eeuw van relatieve rust zou er heersen.
Vanaf 1618 raakte het Duitse Rijk betrokken in de dertigjarige oorlog, die zowel een
godsdienstoorlog was als een strijd om de vraag wie de keizerlijke macht had over het Duitse
Rijk. De katholieke Habsburgers bleven streven naar vergroting van hun macht. In deze
dertigjarige oorlog werden ook buitenlandse mogendheden betrokken.
In 1648 waren de partijen aan vrede toe en sloten de Vrede van Westfalen. De keizer was er
definitief niet in geslaagd zijn wil op te leggen aan de staten in het Duitse Rijk, dat eeuwen
lang(1871) een lappendeken van staatjes zou blijven. Elke vorst mocht zelf bepalen welke
godsdienst hij aanhing. De onderdanen kregen het recht vast te houden aan een afwijkend
geloof, maar dan moesten ze wel huis en haard opgeven en het gebied van de vorst verlaten.
Na de vrede van Westfalen bleef Europa nog wel een godsdienstige strijd leveren tegen het
islamitische Ottomaanse Rijk. Al eerder had men tegenover elkaar gestaan, maar nadat het
christelijke Spanje in 1492 het laatste moslimrijk in Spanje had verslagen(Reconquista),
probeerde men dit uit te breiden naar Noord-Afrika, dat echter mislukte.
Omdat het in begin 14-eeuws gestichtte Ottomaanse rijk militair zeer succesvol was,
(soldaten werden beloond met stukken land ,waardoor steeds meer land nodig was), dwong
het succes van de Ottomaanse veroveringspolitiek de Europese staten tot samenwerking.
, Katholieke heersers zagen zich nu van twee kanten bedreigd: de Islam en de Reformatie. In
1529 kon net worden voorkomen, door een coalitie van landen, dat Wenen in Turkse handen
viel. In de tweede helft van de 16e eeuw sloten Spanjaarden en Italianen een Heilige Liga
tegen de Ottomanen onder leiding van de paus. Ze slaagden er echter niet in de Turken
definitief te verslaan. Spanje moest echter op meerdere fronten strijd leveren, waardoor de
Turken opnieuw in 1683 kans zagen Wenen te belegeren. Opnieuw moest een brede coalitie
dat voorkomen. Het bleek een keerpunt: de Balkan zou tot in de 19e eeuw grotendeels Turks
blijven, maar het Ottomaanse Rijk slaagde er niet meer in Europees grondgebied te
veroveren.
In Nederland kreeg vooral het calvinisme veel aanhang. Karel V en zijn zoon Filips II vonden
dat onaanvaardbaar en noemden calvinisten ketters die bestreden moesten worden. Dat
gebeurde door het invoeren van 'bloedplakkaten'. Maar ook hier speelde de
centralisatiepolitiek een rol. De adel zag haar rol steeds kleiner worden, omdat er voortaan
gebruik werd gemaakt van geschoolde ambtenaren. Maar men had de adel wel weer nodig bij
de belastingheffing, want zonder hun toestemming, kon die niet worden geheven.
Door de kettervervolgingen nam de verontwaardiging van veel mensen in de Nederlanden
toe, Ook stadhouder Willem van Oranje behoorde daar toe. Hij wilde een compromis sluiten
met Filips II over godsdienstvrijheden, over meer vrijheid om de Nederlanden naar eigen
inzicht te besturen. Het toenemende verzet tegen de kettervervolgingen en de
centralisatiepolitiek leidde tot de Opstand. Deze werd voorafgegaan door de Beeldenstorm,
waarbij beelden en complete kerkinterieurs werden vernield.
Filips II reageerde door troepen naar de Nederlanden te sturen, en vanaf 1568 waren de
opstandelingen in oorlog met Spanje. Gevolg een scheiding tussen de Noordelijke - en
Zuidelijke Nederlanden. In 1579 sloten de Noordelijke gewesten de Unie van Utrecht, waar
zich ook enkele Vlaamse steden bij hadden aangesloten, zoals Antwerpen. Maar dat was van
korte duur. Met het Plakkaat van Verlatinghe van 1581, verbrak men definitief de band met
de Spaanse koning. De zuidelijke gewesten waren katholiek en trouw aan de koning. Der
noordelijke gewesten gingen op zoek naar een koning, vonden die niet, en besloten in 1588
een Republiek te worden: De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
Het calvinisme werd de belangrijkste godsdienst, maar men tolereerde andere godsdiensten.
Pas in 1648 zou er vrede gesloten worden met Spanje (vrede van Münster).
Een opmerkelijk verschil met de ontwikkelingen in het Duitse Rijk en Frankrijk is echter, dat
de strijd over godsdienst en bestuur in de Noordelijke Nederlanden, tot de vorming van een
nieuwe staat zou leiden, zonder koning. Een Republiek die ruim twee eeuwen zou blijven
bestaan.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bookmaster2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,36. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73216 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen