SAMENVATTING DE
COMPLEXE EN DIVERSE
PEDAGOGISCHE PRAKTIJK
Week 1
Jeugdrecht begrepen
Hoofdstuk 1
Wat er precies moet worden bereikt, welk doel nagestreefd moet worden met het recht, is een zaak van
politieke keuzes. De inhoud van de rechtsregels wordt door de politiek bepaald en verschilt van land tot
land. Het recht heeft ook een technisch doel: het ordenen van de samenleving en het geven van regels om
conflicten te voorkomen het recht is het geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent. Er zijn
verschillende rechtsgebieden:
Staatsrecht: geeft de basisregels voor de organisatie van de overheid. Het biedt een beschrijving
van de verschillende organen van de overheid, hun onderlinge verhouding en het geeft regels
voor de relatie tussen burger en overheid. De belangrijkste wet van dit terrein is de Grondwet
deze biedt de basis voor onze staatsinrichting. Schets de overheid ‘in ruste’.
Bestuursrecht: schets de overheid ‘in actie’ geeft regels voor de uitoefening van de
bestuurstaak: ordenende taak van de overheid. Hierbij komt de overheid vaak met de belangen
van burgers in aanraking. Wat de overheid hierbij wel en niet mag doen, hoe ze zich op moet
stellen ten opzichte van haar burgers, staat beschreven in het bestuursrecht. Ook biedt het
burgers die zich tegen handelingen of besluiten van de overheid willen verzetten, mogelijkheden
voor bezwaar en beroep. Een belangrijke wet is de Algemene wet bestuursrecht.
Strafrecht: de wetgever neemt alleen die gedragingen in het strafrecht op, die de rechtsorde
zozeer schenden dat een bestraffende reactie van de overheid moet volgen. Onder rechtsorde
verstaan we de rust en de veiligheid in de samenleving. Twee belangrijke wetboeken op het
gebied van strafrecht zijn:
o Het Wetboek van Strafrecht: bevat een groot aantal strafbepalingen diefstal, doodslag
o Het Wetboek van Strafvordering: regelt wat er gebeurt als er eenmaal een strafbaar feit
is gepleegd.
Burgerlijk recht: regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling. Het burgerlijk recht
bestaat uit drie onderdelen:
o 1. Personen- en familierecht, waarin de familierechtelijke relaties tussen mensen worden
geregeld ouderschap, gezag, omgang en (echt)scheiding.
o 2. Vermogensrecht, regelt de zakelijke relaties tussen personen huur, hypotheek.
o 3. Rechtspersonenrecht. Een rechtspersoon is een organisatie of onderneming die een
zelfstandig leven leidt in het recht. Hierin wordt beschreven hoe een rechtspersoon moet
worden opgericht en wie het binnen de rechtspersoon voor het zeggen hebben.
, Twee belangrijke wetboeken in het burgerlijk recht zijn:
o Het Burgerlijk Wetboek, hierin staan de rechten en plichten beschreven van
burgers op het terrein van het personen- en familierecht, het vermogensrecht
en het rechtspersonenrecht.
o Het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering, deze bevat het procesrecht met
onder andere de gang van zaken tijdens een burgerlijk proces, de betekenis van
een dagvaarding en de rol van de advocaat.
Jeugdrecht recht ingedeeld naar onderwerp
Het jeugdrecht is het geheel van rechtsregels dat de positie van jeugdigen regelt. Het bestaat uit
onderdelen uit verschillende rechtsgebieden die over jeugdigen gaan of voor jeugdigen belangrijk zijn
burgerlijk recht, het strafrecht en het bestuursrecht.
Het materieel en formeel recht (procesrecht)
Strafrecht: het materieel rechts bevat de rechten en plichten van burgers, deze beschrijft de
strafbepalingen. Deze staat in het Wetboek van Strafrecht. Het formeel recht geeft het
procesrecht, deze geeft aan wat er gebeurt als er eenmaal een strafbaar feit is gepleegd. Deze
staat in het Wetboek van Strafvordering het formeel recht regelt de wijze waarop het
materieel recht gehandhaafd wordt.
Burgerlijk recht: het materieel recht bevat de rechten en plichten, deze staan vooral in het
Burgerlijk Wetboek. Het formeel burgerlijk recht is de gang van zaken tijdens een zitting, de
positie van de advocaat en die van de procespartijen, deze staan in het Wetboek van Burgerlijke
Rechtsvordering.
Bestuursrecht: het materieel recht beschrijft de rechten en plichten en het formeel recht
beschrijft bv de mogelijkheden om beroep in te stellen tegen een besluit van de overheid, en de
gang van zaken tijdens een zitting.
Nationaal en internationaal recht
Nationaal recht: ieder land is vrij om zijn eigen rechtsregels te maken en deze regels gelden op
het grondgebied van dat land.
Internationaal recht: regelt de rechtsrelaties tussen verschillende staten, deze worden doorgaans
vastgelegd in internationale verdragen.
Hoofdstuk 2
Een familierechtelijke relatie is een juridische relatie tussen gezins- of familieleden waaruit rechten en
plichten ontstaan. Door het juridisch ouderschap ontstaan er een levenslange band tussen ouders en
kinderen, ongeacht wat er in het leven van ouder en kind gebeurt.
Juridische moeder
De biologische moeder is de juridische moeder, dit geldt ook als er bij de bevruchting genetisch materiaal
van een andere vrouw is ingebracht, zoals bv een eicel. Het BW kent nog geen regeling voor
draagmoederschap.
Juridische vader
, De juridische vader is de man:
Die bij de geboorte met de moeder is gehuwd;
Baart een getrouwde vrouw een kind, dan wordt haar man automatisch de juridische vader. Dezelfde
regel geldt voor de man die op het moment van de geboorte de geregistreerde partner van de moeder is
hierbij gaan ze wel ervan uit dat de echtgenoot de vader van haar kind zal zijn de man, de vrouw en
het kind kunnen de rechtbank verzoeken het vaderschap dat door een huwelijk is ontstaan, te ontkennen.
Een voorwaarde hiervoor is dat het duidelijk is dat de man niet de biologische vader is van het kind. De
vader en moeder kunnen in principe niet ontkennen als de man eerder instemde met kunstmatige
inseminatie/donorzaad of als hij wist dat de vrouw zwanger was van een ander toen hij met haar trouwde
in deze gevallen kan de man alleen zijn vaderschap ontkennen als hij door de vrouw is bedrogen. Het
kind kan wel in al deze gevallen het vaderschap ontkennen. Overlijdt een man tijdens het huwelijk en
brengt de vrouw een kind ter wereld binnen 306 dagen na dit overlijden, dan wordt de overleden man
gezien als de juridische vader van het kind. Als een kind in een huwelijk wordt geboren, terwijl het is
verwekt door een andere man, worden de echtgenoten de ouders. De biologische vader, heeft geen
juridische middelen om dit vaderschap van de echtgenoot te ontkennen.
Die de jeugdige heeft erkend
Als een vrouw op het moment van de geboorte geen formele relatie heeft, krijgt het kind door de
geboorte alleen een moeder. Een man kan dan de juridische vader worden door het kind te erkennen bij
de Burgerlijke Stand van de gemeente, hiermee zegt hij niet dat hij de biologische vader is dit hoeft ook
niet voor erkenning. Bij erkenning gaat het om een juridische daad: de man schept hiermee een
familierechtelijke relatie, deze houdt het kind zijn hele leven, ook bij overlijden en als de vrouw een
nieuwe man krijgt alleen in de gevallen waarin er alleen een moeder is, is er ruimte voor een man om
door erkenning het juridisch vaderschap op zich te nemen.
Voor de erkenning van een jeugdige tot 16 jaar heeft de man toestemming van de moeder nodig. Is de
jeugdige tussen 12-16 jaar dan moeten de moeder en jeugdige beiden toestemming geven. Bij een
jeugdige van 16 jaar of ouder, is alleen de toestemming van de jeugdige nodig. Als een man kan aantonen
dat hij de verwekker is van de jeugdige, hoeft hij zich niet neer te leggen bij de weigering van de moeder.
De rechter geeft toestemming voor de erkenning als hij meent dat de erkenning:
- De belangen van het kind niet zal schaden.
- De belangen niet zal schaden die de moeder heeft bij een ongestoorde verhouding met haar kind.
Ook de man of vrouw die spermadonor of eiceldonor is, heeft dit recht. Hierbij is een voorwaarde dat de
man of vrouw in een ‘nauwe persoonlijke betrekking’ tot de moeder of het kind staat of heeft gestaan.
Hierbij is het vooral belangrijk wat de plannen waren op het moment van het donorschap.
Erkenning is niet mogelijk:
- Door een man die, vanwege te nauwe verwantschap, geen huwelijk met de moeder zou mogen
sluiten de broer, de vader of de zoon van de moeder.
- Door een man die nog geen 16 jaar oud is.
- Door een man die onder curatele staat, tenzij hij toestemming heeft van de kantonrechter.
- Als de jeugdige al twee juridische ouders heeft.
